Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Tayanch iboralar: 
Ko‘chat tushunchasi, pikirovka, maysa, o‘g‘it, urug‘, tuproq 
aralashmasi, parniklar, yaroqli ko‘chat,chirindi,tuproqsiz muxit. 

---

61 
ko‘chatlarni joylashtirib chiqilgandan so‘ng, tuvakchalarni orasi o‘zini 
tayyorlashdaishlatilgan aralashma bilan to‘ldiriladi. 
Ilgarilash va ko‘chatlarni tannarxiga urug‘ eqilgandan boshlab uni unib 
chiqishigacha o‘tgan vaqtni qisqartirish ta’sir etadi. Shuning uchun urug‘larni 
namlash, o‘ndirib olish va chiniqtirish usullaridan keng foydalaniladi. Chiniqtirish, 
ko‘chatlarni ochiq ko‘chatxonalarda va plyonkali inshootlarda yetishtirilganda 
ayniqsa, samaralidir. Urug‘larni dastlab yirik va o‘rtacha fraksiyalarga ajratib 
saralanadi, 15-20% maydalari chiqitga chiqariladi. Saralangandan so‘ng ular 
zararkunanda va zamburug‘ sporalariga qarshi qizdiriladi. Buning uchun 25-35°S 
haroratda bir sutka davomida yaxshilab quritilgan karam, bodring va pomidor 
urug‘larini 3-3,5 soat davomida 50-55°S da qizdiriladi. Agarda urug‘lar yuzida 
kasallik qo‘zg‘atuvchi va zararkunandalar bo‘lmasa eqiladigan urug‘lar qizdirilmaydi, 
ammo kasalliklarga chalinishi oldini olish uchun ularni zararsizlantiruvchi moddalar 
bilan ishlanadi. 
Virusli infeksiyaga qarshi bodring va pomidor urug‘lariga ikki muddatda termik 
ishlov beriladi, u himoyalangan yerlarga ko‘chatlarni tayyorlashda izohlangan. 
Eqiladigan maydon hajmiga ko‘ra urug‘larni ekish qo‘lda yoki ekish seyalkalar 
yordamida bajariladi. Maysazorga urug‘lar sochma yoki qatorlab qo‘lda eqiladi. 
Qatorlab eqilganda tuproq tekislanadi va bir oz zichlanadi, so‘ng planka (yog‘ochli) 
marker (xashkash) bilan chuqurligi 1-1,5 smli jo‘yaklar olinadi. Bu jo‘yaklarga bir-
biridan 0,5-1 sm oraliqda urug‘lar terib chiqiladi. Urug‘larning usti mayda oziq 
aralashmani g‘alvir orqali o‘tkazib 0,5-1 sm qalinlikda ko‘miladi. Marker izlariga 
eqilganda urug‘larni xaskashning orqa tomoni bilan ko‘mish mumkin. 
Ochiq yerga ko‘chatlarni yetishtirishda urug‘larni ekish muddatlari uni dalaga 
o‘tkazish muddatlari, yetirishtirish davomiyligi va foydalaniladigan inshootlarning 
turlariga ko‘ra aniqlanadi. Plyonkali issiqxonalarda yetishtirish davomiyligi qisqaroq 
bo‘lganligi tufayli urug‘ ekishni 10-12 kun kechroq boshlaydilar. Urug‘ni ekish 
me’yorlari ularni yirikligi, o‘simliklarni oziqlanish maydoni va ko‘chatlarni 
yetishtirish usullariga bog‘liq (5-jadval).