Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali agrobiologiya fakulteti

Sana	Bajarilgan ishlar haqida qisqacha ma’lumot
Amaliyot rahbarining imzosi
Beshinchi kun
18.06. 2021 yil	“Umumiy entomoligiya va zoologiya” fanidan olgan nazariy bilimlarimiz va amaliyot rahbarimizning bergan ma’lumotlarga ko’ra, g’o’zaning kemiruvchi va so’ruvchi zararkunandalarining bioekologiyasi va tur tarkibini o’rgandim. G’o’za zararkunandalar bilan ko’p zararlanadigan ekinlardan hisoblanadi. Professor Yaxontov V.V. g’o’za bilan oziqlanadigan umurtqasiz hayvonlarning 772 turdan iborat butun dunyo faunasining uncha to’liq bo’lmagan ro’yxatini tuzib 1931 yilda ta’riflagan edi. Bulardan 751 turi hashoratlardir. V.V.Yaxontov tomonidan 219 turi O’zbekiston sharoitida g’o’zaga tushishi aniqlangan. G’o’zaning so’ruvchi zararkunandalari. O’rgimchakkana. Bu g’o’zaning ashaddiy va doim tushadigan zararkunandasi hisoblanib paxta o’stirila-yotgan zonalarda keng tarqalgan hammaho’r zararkunandadir. U 248 turdagi o’simlik bilan oziqladi shundan 173 tur begona o’tlar 38 tur butalar, 37 turi esa qishloq xo’jalik ekinlaridir. G’o’zaning kemiruvchi zararkunandalari.G`o`za ekinida o`simlikning yer ostki qismini kemiruvchi zararkunandalardan ko`p tarqalgan zararkunanda bu tunlamlar hisoblanadi. Tunlamlar bugungi kunda paxta etishtiruvchi barcha mintaqalarda g`o`za va boshqa ekinlarning er ostki qismlariga zarar etkazuvchi tunlamlarning un bitta turi aniqlangan. Tunlamlar g`o`zaga turli darajada shikast etkazadi. O`rta Osiyo sharoitida g`o`zaga ko`pincha kuzgi tunlam tushadi. Boshqa turlari, jumladan ipsilon, tamaki tunlami, qora-C, qora elkali, lentali katta, qora dog`li och kulrang er, undov va yovvoyi tunlamlar uncha ko`p uchramaydi, ammo bazi yillarda qishloq xo`jalik ekinlariga havf tug`dirishi mumkin. Bu tunlamlar hammaxo`r hisoblanadi, lekin ularning xush ko`radigan ekinlari va begona o`tlari mavjud. Masalan, undov tunlami-bedani, kuzgi tunlam-g`o`zani, yovvoyi tunlam esa poliz ekinlarini xush ko`radi. Yashash tarzi, shikastlashi va kurash choralari hamma tunlamlarda bir xil. Kuzgi tunlam sug`oriladigan paxtachilik tumanlarida keng tarqalgan zararkunandalardan biri hisoblanib, uning qurtlari 34 ta o`simliklar oilasiga mansub bo`lgan yuzlab ekinlarga zarar etkazadi. Amaliyot davomida ilmiy adabiyotlar va dala sharoitida ayrim g’oza zararkunandalarini o’rgandim.