Toshkent davlat agrar universiteti sayyora xolmirzayeva

Aksiyadorlik jamiyati — 1) yuridik shaxs boʻlgan, kapitali aksiyador-aksiyadorlar va taʼsischilarning badallaridan tashkil topgan jamiyat; 2) aksiyalarni sotish orqali mablagʻlarni jalb qilish asosida ishlab chiqarishni tashkil etish shakli. Yopiq va ochiq aksiyadorlik jamiyatlari mavjud.
Yopiq aktsiyadorlik jamiyati - aksiyalari faqat oʻz xodimlariga sotiladigan va boshqa aktsiyadorlarning roziligisiz begona shaxslarga sotilmasligi mumkin bo‘lgan jamiyat.
Ochiq aksiyadorlik jamiyati - kapitali aksiyalarini ochiq sotish yoʻli bilan shakllanadigan jamiyat.
Ustav kapitali - aksiyadorlik jamiyatining ustavida belgilangan miqdori boʻlgan ustav kapitali. Qarz mablagʻlari va aksiyalarni chiqarish (emissiya) hisobidan shakllantiriladi.
Shaxsiylashtirilgan harakat - uning egasi koʻrsatilgan holda ulush. Ochiq obuna sifatida tarqatiladi. Oddiy va imtiyozli boʻlishi mumkin.
Tashuvchi ulushi - egasining nomi boʻlmagan aksiya. Oddiy va imtiyozli boʻlishi mumkin.
Oddiy aksiya - belgilangan boʻlmagan dividendli ulush, uning miqdori imtiyozli aksiyalar egalariga qat’iy foiz to'langanidan keyin aksiyadorlarning umumiy yigʻilishi tomonidan belgilanadi.
Kompaniya aksiyalari - boshqa korxona va tashkilotlar, kooperativlar, banklar, ixtiyoriy jamiyatlar oʻrtasida taqsimlangan ulushlar.
Afzal ulush - dividendlari qat’iy foizlar shaklida belgilanadigan, jamiyat foydasi miqdoridan qat’i nazar, ustuvorlik asosida toʻlanadigan aksiya. Ushbu aksiya ovoz berish huquqini bermaydi, uning egasi kompaniyani boshqarishda ishtirok etmaydi.
Mehnat kollektivi harakati – egalari faqat ushbu jamoaning xodimlari boʻlishi mumkin boʻlgan aksiya.
Amortizatsiya fondlari - korxonaning asosiy fondlarini saqlash va yangilash uchun maxsus maqsadlar uchun ajratilgan moliyaviy mablagʻlar.
Amortizatsiya fondi - pul mablagʻlari, asosiy vositalarni oddiy va kengaytirilgan takror ishlab chiqarish uchun moʻljallangan.

3. 
   Quyidagi matnga reja tuzing va matn mazmunini ogʻzaki soʻzlab bering.
   

Buxgalteriya hisobi iqtisodiy fanlarning mustaqil bir tarmog‘i sifatida o‘z predmetiga egadir. Har bir korxona va tashkilotning buxgalteriyasiga bosh buxgalter rahbarlik qiladi.

Bosh buxgalter oldiga quyidagi vazifalar quyilgan: Hisob ishlarida zamonaviy mexanizatsiya va avtomatlashtirish vositalari, buxgalteriya hisobining ilg‘or shakl va metodlaridan foydalanish, olingan pul mablag‘lari va moddiy boyliklarni to‘la hisobga olish hamda ularning harakatini buxgalteriya hisobida o‘z vaqtida aks ettirish. U ishlab chiqarish va muomala sarflarini, harakatlar smetasining bajarilishi va ishlab chiqarish – moliyaviy faoliyatining natijalarini aniq hisobga olishni ta’minlanishi; budjetga to‘lovlarni, ijtimoiy sug‘urta badallarini, kapital sarflarni moliyalash mablag‘larini to‘g‘ri hisoblash va o‘z vaqtida o‘tkazish hamda ssudalar bo‘yicha qarzlarni bankka belgilangan muddatda to‘lashni ta’minlashi lozim. Bosh buxgalteriyaga ichki xo‘jalik bo‘linmalari rahbarlaridan, zarur vaziyatlarda korxona rahbarlaridan ham korxona mablag‘laridan foydalanish samaradorligini oshirish choralarini qo‘llashni, xo‘jalik mulkini saqlanishini kuchaytirishni, buxgalteriya hisobi va nazoratni to‘g‘ri tashkil etishni ta’minlash; pul mablag‘lari va moddiy boyliklarni qabul qilish, saqlash va sarflash tartibiga rioya qilinishi; dastlabki hujjatlarni rasmiylashtirish huquqi berilgan.