Toshkent davlat agrar universiteti nukus filiali

Pullarning hozirgi va kelajakdagi qiymatini aniqlashda inflyatsiya ta'siri
Click here to buy
A
B
B
Y
Y
PD
F Transfo
rm
er
2
.0
w
w
w .A
B B Y Y.
c o
m
Click here to buy
A
B
B
Y
Y
PD
F Transfo
rm
er
2
.0
w
w
w .A
B B Y Y.
c o
m

---

Investitsiyaviy amaliyotda doimiy tarzda, vaqt o’tishi bilan pul mablag`lari qiymatini
qadrsizlantiruvchi inflyasiya omiliga duch kelinadi. Bu, o’rtacha narxlar indeksidagi inflyatsiyaviy o’sish,
pullarning xarid qobiliyatini pasayishiga olib kelishi bilan bog`liq.
Investitsiyalash jarayonida inflyatsiyani ta'sirini hisobga olish bilan bog`liq hisob-kitoblarda ikkita
asosiy tushunchadan foydalaniladi:
- pul mablag`larining nominal summasi;
- pul mablag`larining real summasi.
Pul mablag`larining nominal summasi pullarning xarid qobiliyati o’zgarishini hisobga olmaydi. Pul
mablag`larining real summasi – ushbu summaning inflyatsiya jarayoni tufayli pullarning xarid qobiliyati
o’zgarishini hisobga olgan holdagi bahosi.
Investitsiyaviy faoliyat bilan bog`liq moliyaviy-iqtisodiy hisob-kitoblarda inflyatsiya quyidagi
holatlarda hisobga olinadi:
- pul oqimlarining orttirilgan qiymatini to’g`irlashda;
- orttirish va diskontlash uchun foydalaniladigan foiz stavkasini (inflyatsiyani hisobga olgan holdagi)
shakllantirishda;
- inflyatsiya sur'atlarini hisobga oladigan investitsiyalar daromadi darajasini prognoz (bashorat)
qilishda.
Inflyatsiyani baholash jarayonida ikkita asosiy ko’rsatkichdan foydalaniladi:
- ko’rib chiqilgan davrda narxlar darajasining o’rtacha o’sishini tavsiflovchi, o’nlik kasr bilan
ifodalanuvchi inflyatsiya sur'ati T;
- inflyatsiya indeksi I (iste'mol narxlari indeksining o’zgarishi), 1+T ga teng.
Inflyatsiyani hisobga olgan holda orttirilgan qiymatni to’g`irlash, quyidagi formula bo’yicha amalga
oshiriladi:
Bu yerda:
- pullarning real kelajakdagi qiymati;
F
n
– inflyatsiyani hisobga olgan holda pullarning kelajakdagi nominal qiymati.
Bunda inflyatsiya sur'ati yillar davomida saqlanib qoladi deb nazarda tutiladi.
Agarda r – inflyasiyani hisobga oluvchi, foizning nominal stavkasi bo’lsa, pullarning real summasini
hisoblash quyidagi formula bo’yicha amalga oshiriladi:
,
ya'ni pul mablag`larining nominal summasi, pullarning xarid qobiliyatini pasayishiga muvofiq (1+T)
n
marta pasayadi.
Umumiy holatda foiz nominal stavkasini inflyatsiya sur'ati bilan nisbatini tahlil qilganda uchta holat
yuzaga kelishi mumkin:
1.
r=T:
pul mablag`larining real qiymatini orttirish sodir bo’lmaydi,
chunki ularning kelajkdagi qiymatining orttirilishi inflyatsiya tomonidan yo’qqa chiqariladi.
2.