Toshkent davlat agrar universiteti n. Ashurmetova, D. Saidova, R. Kamalova iqtisodiyot nazariyasi

5.1 - rasm. Talab va taklif egri chiziqlari

Bu ikki egri chiziq talab va taklifning muvozanat nuqtasida (E) kesishadi. Muvozanat bozor tizimining shunday holatini bildiradiki, bu holatda talab va taklif bir-biriga teng bo‘ladi. Muvozanat nuqtasidagi narx muvozanatli narxni (P₀E), muvozanat nuqtasidagi miqdor mahsulotning muvozanatli miqdorini (Q₀E) bildiradi. Muvozanat nuqtasida tovar tanqisligi ham, ortiqcha tovar ham bo‘lmaydi. Bozor sharoitlarini o‘zgarishi talab va taklif muvozanatini buzilishiga olib keladi, lekin bozorda, o‘z o‘zidan avtomatik ravishda, muvozanatni tiklash tendensiyasi mavjud.

VENN DIAGRAMMASI – ikki va undan ortiq jihatlarni hamda umumiy tomonlarini solishtirish yoki taqqoslash yoki qarama-qarshi qo’yish uchun qo’llaniladi. Ushbu diagramma asosan g’oyalarni kontrastlash (bir-biridan ajratish) uchun qollaniladi va taqqoslanayotgan ob'ektlarga xos umumiy va individual xususiyatlarni ko’rsatib beradi.
Venn diagrammasi tuzish qoidasi:

• 
  Ikki yoki undan ortiq katta o’lchamdagi o’zaro kesishuvchi aylanalar tuziladi.
  
• 
  Aylanalar orasida yozuv uchun yetarli joy qolishi kerak.
  
• 
  Kesishmaydigan joylarga ob’ektninq shaxsiy xususiyatlari yoziladi.
  
• 
  Doiralarni kesishuvchi joyida, ikkiG’uch doiralar uchun umumiy bo’lgan ma'lumotlar qo’yiladi.
  

Venna diagrammasi

1-ob'ektning individual

xususiyatlari

Umumiy xususiyat

2-ob'ektning individual

xususiyatlari


Asosiy tayanch tushunchalar:
Talab – pul bilan ta’minlangan, to’lovga qodir ehtiyoj; ma’lum vaqt oralig’ida, narxlarning mavjud darajasida istе’molchilarning tovar va xizmatlar ma’lum turlarini sotib olishga qodir bo’lgan ehtiyoji.
Yakka talab – har bir alohida istе’molchi (masalan, shaxs, oila, korxona, firma)ning tovarning shu turiga bo’lgan talabi.