Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

6.14-rasm. Miksbordeming maysazor fonidagi dizayni.
Miksborder - rang-barang va o‘zgacha ko‘rinishdagi, 
gullardan ajralmagan holdagi gulli bezatish. Uning tuzilishidagi 
asosiy tamoyil - turli-tuman o‘stirishda (madaniyatda) ko‘p 
marotaba (erta bahordan to kech kuzgacha) gullaydigan, ya’ni 
bir yillik, ikki yillik va ko‘p yillik o‘simliklaming turlari, 
navlarini aniq tanlash. Ko‘pincha, miksborderlarda 10-25 
nomdagi 
o‘simliklardan 
foydalaniladi. 
Ayrim 
hollarda 
miksborder mayda tosh va shag‘al bilan qoplangan toshli 
yo‘lkalar yoki uchastkalar bilan to‘xtatiladi. Kompozitsiyali 
miksborder tekislikda va zinapoya ko'rinishida yechilishi 
mumkin. 
Gullar 
va 
toshlardan 
tuzilgan 
landshaftli
67

---

kompozitsiyaga quyidagilar tegishli: minirokariy, minialpinariy, 
klumbalar (noto‘g‘ri erkin shakllar), toshli devorlar, rokariy, 
alpinariy, morenalar, Alp o‘tloqlari, alp va toshli bog‘lar.
Minirokariy - (kichik hajmli) - dekorativ konteynerlarga 
yoki maxsus yaratilgan sig‘imga joylashtirish mumkin bo‘lgan, 
modul guldonlar tipi. Bunday toshli kompozitsiyaning origi- 
nalligi shundan iboratki, ya’ni u to‘liqligicha katta rokariyning 
asl qiyofasini, o‘lchamini, mos ravishda, foydalanilayotgan 
o‘simliklar assortimentini qaytaradi - bular pakana navlar va 
sekin o‘suvchi tuproq qatlamiga oid turlar. Bunday landshaft 
kompozitsiyasining majburiy elementlari - turli toshlar, ularga 
ekilgan o‘simliklar.
Minialpinariy kompozitsiyasida faqat baland tog‘li florali 
o'simliklardan foydalaniladi.
Klumba - toshlar guruhi bilan uncha katta bo‘lmagan 
0
‘sim- 
liklar guruhi yoki yakka nusxalar bilan almashinadigan, land- 
shaftli kompozitsiya. U murakkab landshaft bog‘i yoki alohida 
landshaft qismining elementi bo‘lishi mumkin.
Toshli bog‘ - asosida tosh ustunlik qiluvchi, maxsus land- 
shaftli fazoviylikda tashkil etilgan. Bu bog‘laming estetikasi 
sun’iylikni va simmetriklikni rad qiladi.
Shartlilik bilan tegishlicha stilistik toshli bog‘lami:
- landshaftli, qaysidir tog‘li yoki boshqa tabiiy paydo bo‘l- 
gan va unga o‘simliklar turkimiga mos keluvchilik ko‘rinishini 
modellash;
- badiiy (fantaziyali, manzarali), asliday qilib o‘ylab 
topilgan yoki tog‘li joylar obrazi ideallashtirilgan;
- kolleksiyalangan, faqat o‘sim1iklami o‘stirish uchun 
qurilgan aniq muhitda, juda katta mahoratni talab qiladigan, 
murakkab variantlarga bo‘lish mumkin.