Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

27

---

UCHINCHI BO LIM
III 
bob. Bog‘-park qurilishida yo‘l va
maydonchalar barpo etish
Bog‘-park qurilish ishlarida asosiy konstruktiv elementlar -
yo‘lakchalar qurish, maydonchalar, maysazorlar, gulzorlar barpo 
etish, shuningdek, manzarali daraxt va buta ko‘chatlarini o‘tqa- 
zishda quyidagi asosiy tayyorgarlik ishlari bajariladi: ajratilgan 
yer maydonlarini joylarda o‘rganib chiqish, ko‘kalamzor- 
lashtirilayotgan hududlami himoyalash va hokazolar.
Bog‘-parklarda yo‘l va maydonchalar qurish, asosan, bog‘da 
harakatlanayotgan texnika vositalari va piyoda yuruvchi yo‘lov- 
chilar, shuningdek, sayr-tomosha qiluvchilar uchun rejalashti- 
riladi.
Ushbu yo‘l va yo‘lakchalar bog‘ga tashrif buyurganlarning 
bog‘ning har bir elementiga yetib borishi uchun zarur bo‘ladi. 
Bu bog‘ elementlari, asosan, sayr etib yuruvchilar yo‘laklari, 
dam oluvchilaming tinch, sokin manzillari bo‘lgan besedkalar, 
sport o‘yingohlari maydonchalari va hokazolar.
3.1-rasm. B og‘ga tashrif buyuruvchilaming
sayr qilishi uchun y o ‘laJclar qurish.
28

---

Yo‘l va yo‘lakchalar bog‘-park umumiy yer maydonining 5- 
25% ini tashkil etadi.
Bog‘da yo‘l va yo‘lakchalardan foydalanish besh sinfga 
bo‘linadi:
Birinchi sinf 
asosiy magistral yo‘llar, yo‘lakchalar, alleya­
lar, ya’ni xiyobonlar bo‘lib, asosiy tashrif buyuruvchilar oqimi 
ushbu yo‘llarda harakatlanib sayr qiladi. Bu yo‘llaming eni 10- 
30 m gacha bo‘lib, ustki qismi qattiq holatda uzoq davom 
etadigan, chidamli konstruksiyadan iborat bo‘ladi.
Ikkinchi sinf 
ikkinchi darajali yo‘l va yo‘lakchalardan iborat 
bo‘lib, asosiy magistral yo‘l bilan bog‘ning boshqa elementlarini 
yo‘l va yo‘lakchalar orqali bog‘laydi, shuningdek, tashrif 
buyuruvchilarning bemalol sayr qilishiga sharoit yaratadi. Uning 
eni 4,5-10 m bo‘lib, yuza qismi to‘rt burchakli qattiq plitalardan 
iborat bo‘ladi.