Toshkent davlat agrar umversiteti qalandarov muxitdin maxmudovich

2.4-rasm. Parklarda kommunikatsion tizimlami o ‘matish.
Yuqorida qayd etilgan ish qurollaridan foydalanishda barcha 
mutaxassislar va ishchi xodimlar texnika xavfsizligi qoidalariga 
qattiq rioya qilishi shart. Shundan so‘ng maydonlarda drenaj 
tizimi quriladi unda yengil-mo‘rt qurilish mahsulotlari: 
p w i y ,
shag‘al va yirik donador qum bo‘laklaridan foydalaniladi.
Bizga ma’lumki, ko‘pchilik holatlarda ko‘kalamzor hudud­
lar barpo etishga ajratilgan yer maydonlari qurilish davom cta-
21

---

yotgan yoki ancha toza bo‘lgan maydonlardan ajratiladi. Umu- 
man olganda, bog‘-parklardagi ko‘kalamzorlashtirish ishlari ish 
joyidagi qurilish ishlari bilan birgalikda olib boriladi. Chunki 
tekislash, tozalash ishlarini bajarishda o‘z vaqtida mavjud 
texnika vositalaridan, qo'shimcha ish kuchlaridan foydalaniladi. 
Bog‘-parklarda bunday vaqtda ko‘pchilik ish turlari hashar yo‘li 
bilan hal qilinsa, ish tezlashadi va bu ish turining o‘zi ham qadrli 
bo‘ladi.
1 —
ja d v a l
Yer maydonlarida rejalashtirish bo‘yicha bajariladigan
ishlardagi asosh
f
texnika vositalari
Maydonda 
bajariladi­
gan ish 
turlari
Tuproq
yuza
qismi-
ning
past-
balandli-
gi,m
Tuproq
o ‘zgarti-
rish
bo‘yicha
masofa,m
Uchastkalar 
necha metr 
uzunlikka- 
cha 
bo‘ladi,m
Taklif etiladigan 
mashinalar
Asosiy
Qo‘shimcha
Yer yuza 
qisminitig 
tuprog'ini 
kovlash va 
ko'tarish
Chegara-
lanmagan
500-gacha
Ish turining 
bajarilish 
sharoitiga 
qarab
Skreper- 
lar, DZ-53 
DZ-33 
DZ-30
Buldozer- 
lar: 
DZ-104 
T-130 
DET,DT-75
Chegara-
lanmagan
100
Buldozer-
lar.DZ-
104
T-130
DT-75
Avtogrey- 
derlar DZ-6 
3-58
500dan
yuqori
Ekskova-
tor:EO-
3311
EO-5114
Samosval
MAZ,
KamAZ
Buldozer:
DZ-37
Rezervdan 
tuproqni 
kesib olish
0.75
gacha
8-20
50gacha
50-200
50-200
Buldozer- 
lar: DZ-37 
Skreperlar 
DZ-33
Avtogrey-
derlar:DZ-6
Buldozer:
DT-75
Dz-37
22

---

Bog‘-parklarda yashil hududlar barpo etishdan oldin yer osti 
va usti suv zaxiralariga e’tibor qaratish kerak bo‘ladi. Chunki 
suv miqdorining yer sathining yuza qismida yoki pastda ko‘p 
bo‘lishi ham o‘simliklar dunyosi uchun salbiy natijalarga olib 
kelishi mumkin. Shuning uchun mutaxassislar tomonidan bog‘- 
parklar barpo qilish hududlarida bu ishlarga qattiq e’tibor 
beriladi. Ba’zan esa bizning sharoitlarda yer osti sizot suvlari 
yaqin bo‘lgan maydonlarga to‘g‘ri kelib qoladi. Agar hududda 
yer osti sizot suvlari yaqin bo‘Isa, u mavjud tuproqlaming fizik 
va kimyoviy tarkibini buzadi va natijada o‘simlik dunyosining 
о‘sib rivojlanishiga yaxshi sharoit bo‘lmaydi. Shuning uchun 
ham tuproq tarkibi me’yorida bo‘lishida yer osti sizot suvlari 
sathini e’tiborga olgan holda, yer osti va usti drenaj tizimlari 
o‘matiladi.