4. Tayanch iboralar
Vositachilar – bu sug‗urtalanuvchilar bilan yaqin bo‗lgan va sug‗urta
xizmatlari bozori kon‘yunkturasi o‗zgarishiga operativ moslashuvchi shaxslar.
Majburiy sug‘urta – sug‗urta shakllaridan biri bo‗lib, unda sug‗urtalovchi va
sug‗urtalanuvchilar o‗rtasida sug‗urta munosabatlari qonun kuchida yuzaga keladi.
Ixtiyoriy sug‘urta - tomonlarning xohish-irodasiga ko‗ra amalga oshiriladigan
sug‗urta munosabatlari.
Sug‘urtalovchining aktivi – sug‗urtalovchining pulda ifodalangan mulki
(asosiy vositalari va oborotdan tashqari aktivlari, moliyaviy qo‗yilmalari,
materiallar, kassadagi pul mablag‗lari, hisob raqamidagi pul mablag‗lari, qimmatli
qog‗ozlar va b.), buxgalteriya balansining bir qismi.
Sug‘urta bozori – sug‗urta xizmatlari oldi-sotdisi bo‗yicha iqtisodiy
munosabatlar tizimi.
Sug‘urta brokeri yoki makleri - yuridik shaxs bo‗lib, ular sug‗urtalanuvchi
uchun sug‗urta kompaniyasini uning operatsiyalarini moliyaviy barqarorligi,
sug‗urta shartlarini sug‗urtalanuvchi uchun qulayligi va boshqa omillardan kelib
chiqib tanlashdagi maslahatchi.
Sug‘urta shartnomasi – sug‗urtalovchi va sug‗urtalanuvchi o‗rtasidagi
sug‗urta turi shartlariga mos ravishda ularning o‗zaro majburiyatlarini tartibga
soluvchi kelishuv (huquqiy bitm).
Sug‘urta himoyasi – konkret obyekt tomonidan ko‗rilgan zararni bartaraf
qilish yoki qoplash bo‗yicha munosabatlar.
Sug‘urtalovchi – sug‗urtani amalga oshiruvchi ixtisoslashtirilgan tashkilot.
Sug‘urta qildiruvchi – sug‗urta badallarini to‗lovchi va konkret sug‗urta
munosabatlarida qatnashuvchi jismoniy yoki yuridik shaxs.
Sug‘urtalanuvchi – hayoti, sog‗ligi yoki mehnatga layoqati sug‗urta obyekti
bo‗lgan shaxs.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
1. Asosiy darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar
1.
Гвозденко А.А. Основы страхования: Учебник. – 2-е изд., перераб. и
доп. – М.: Финансы и статистика, 2003. – 320 с.
2.
Mahmudova L. Sug‗urta ishi-O‗quv qo‗llanma—T.-TAKI 2004
3.
Основы страховой деятельности: Учебник./ Отв. ред. Проф. Т.А.
Федорова. - М.: Издательство БЕК, 2002.-768 с.
4.
Сплетухов Ю.А. Страхование ответственности. Учебное пособие -
М.: Аудитор, 2004.-172с.
5.
Страховое дело: Учебник. В 2 т. (пер. с нем. О.И. Крюгер и Т.А.
Федоровой). - т.1: Основы страхования / под ред. О.И. Крюгер. - М.:
Экономист, 2004. - 447 с.
6.
Xo‗jaev Y. Tashqi iqtisodiy faoliyatda sug‗urta. O‗quv qo‗llanma.-T.:
Soliq akademiyasi, 2005.