Toshkent axbotot texnologiyalari universiteti

 

 

---

14 

 

XULOSA 

 

Hamma mamlakatlar kabi Buyuk Britaniyada ham soliq daromadlari 

mamlakat byudjetining asosini tashkil qiladi. 

 

Xorijiy davlatlarning aksariyati uchun to’g’ridan-to’g’ri va bilvosita 

mahalliy soliqlarning ko’pligi (umuman mamlakatlar bo’yicha 100 turgacha) 

o’ziga xos xususiyatdir. Faqatgina  Buyuk  Britaniyada mahalliy byudjetlar 

daromadiga soliqlar kelib tushishi manbai bittagina soliq, — jon boshiga 

solinadigan soliqdir. Jon boshiga solinadigan soliq — yagona universal soliq 

bo’lib, uni 18 yoshga etgan barcha fuqaro to’laydi. Aslida bu munitsipalitetlar 

darajasidagi daromad solig’idir. U xazinaga tushadigan daromadning uchdan birini 

beradi. 

 

Korporatsiyalar daromadiga solinadigan soliqlar nisbatan qisqarish mayliga 

ega. Keyingi 20 yil ichida AQSh markaziy hukumatining byudjeti daromadlarida 

bu soliqlarning salmog’i 21,8%dan 9,9%ga, Buyuk Britaniyada esa 11,9%dan 

6,2%ga pasaydi. 

 Buyuk Britaniya soliq tizimi bilan O’zbekiston Respublikasi soliq tizimini 

solishtiradigan bo’lsak, unda ham o’xshash, ham farqli tomonlarini ko’rishimiz 

mumkin.  

O’xshash tomonlari sifatida: to’g’ri soliqlar, egri soliqlar, mahalliy 

soliqlarning mavjudligi. 

Farqli tomonlari: ayniqsa daromad solig’ida ko’rinadi, ya’ni, O’zbekiston 

Respublikasida daromad solig’i 3ta shkala bo’yicha soliqqa tortilsa, Buyuk 

Britaniyada daromad 5ta shudel bo’yicha soliqqa tortiladi. 

 

Jahondagi rivojlangan mamlakatlarda foydadan olinadigan barcha soliqlar 

birlashtirilganda 35— 40%ni tashkil qiladi, O’zbekiston Respublikasida esa 

soliqlar bir qator korxonalarda deyarli bir yarim, ikki barobar baland, bu esa har 

qanday tashabbusni so’ndiradi va ishlab chiqarishni hamda ishchanlikni 

rivojlanishga ma’lum to’sqinliklarni vujudga keltiradi. Bunga oid misollarni xalq 

xujaligi korxonalaridan ko’plab keltirish mumkin.