Toshkent axborot texnologiyalari universiteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI ALOQA, AXBOROTLASHTIRISH VA TELEKOMMUNIKATSIYALARI DAVLAT QO’MITASI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Audiovizual texnologiyalari kafedrasi

Televizion va videotexnika fanidan

KURS ISHI

Mavzu: LCD monitorlar.

Bajardi: 530 – 10 guruh talabasi

Muxtorov Nodir

Tekshirdi: Merganov Shuhrat

Toshkent – 2014

LCD monitorlar

Kirish..............................................................................................3

1. Monitorlar va LSD displeylar Suyuq kristalli displey

1.1Elektron – nurli trubka asosidagi monitor(Catode Ray Tube –CRT)………....4

1.2LCD monitorlarni vujudga kelishi…………………………………….………7

1.3Monitorlarning ishlash tamoyillari.......................................................................8

2. Monitorlar tavsifnomasi …………………………………………………….9

2.1Raqamli va uzluksiz monitorlar……………………………………………….9

2.2Vertikal (kadrli) yoyish………………………………………………………..9

2.3Monitorlarning o’tkazish qobiliyati…………………………………………...10

2.4Monoxromli monitorlar……………………………………………………….11

2.5Rangli monitorlar……………………………………………………………..12

2.6Monitorlarning еrgonomikligi............................................................................13

2.7Regeneratsiya chastotasi…………………………………………………...…14

2.8Monitor еkranining o’lchani…………………………………………………..15

3.Suyuq kristalli displeylar……………………………………………………..17

3.1Videonazoratchilar……………………………………………………...…….22

http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/display.jpgXulosa………………………………………………………………….24

Foydalanilgan adabiyotlar……………….…………………….……25

Kirish

   

Inson  turmush tarzining rivojlanishi yangi yangi kashfiyotlarning yartilishiga sabab bo`lmoqda. Inson yangilik yaratilish jarayonida har xil to`siqlarga duch keladi va shu to`siqlarni yengish jarayonida yangi ixtirolar vujudgal kelaveradi. Lekin hayot tajribalardan ma’lumki, ko`pincha yangi kashfiyot ma’lum bir muommoni hal qilish jarayonida yuzaga keladi. O’zbekiston mustaqillikka erishgandan so’ng uning oldida iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish uchun, madaniy va ma’naviy yangilanish uchun keng yo’llar ochildi. Mustaqillikning birinchi kunidan boshlab bozor iqtisodiyoti, ishlab chiqarish, zamonaviy texnalogiyani tadbiq etish va jahon iqtisodiy aloqalari tizimiga kirishning eng maqbul yo’llarini qidirish bilan bog’liq bo’lgan muammolarni mustaqil yechishga to’g’ri keladi.

Shu bois respublikaning barcha sohalarini texnik qayta qurollantirish, zamonaviy texnika va texnalogiya bilanta’minlash hamda xalqaro zamonaviy talablarga javob beruvchi telekommunikasiyali va kompyuterli aloqa tizimini rivojlantirish dolzarb masalalardan biri bo’lib qoldi. 1991 – 1994 yillarda O’zbekiston hamdo’stlik davlatlari orasida birinchilardan bo’lib axborotlashning yaxlit davlat siyosatini amalgam oshirishga asos soldi. “Axborotlash haqida”gi, “EHM uchun dastur va ma’lumotlar bazasini huquqiy himoyasi haqidagi”, “Aloqalar haqidagi” qonunlar bilan O’zbekiston Respublikasini 2010 yilgacha axborotlash,qayta yaratish va qurishning  milliy dasturi va telekommunikasion tarmoqni rivojlanishining normativ huquqiy asoslari yaratildi va axborot resurslari rivojlanishi uchun iqtisodiy, tashkiliy shart-sharoit va kafillik ta’minlandi.

O’bekiston Respublikasi Prezidenting farmoniga binoan 2009 yil Toshkent Axborot Texnologiyalari unversitetida yangi fakultet ochildi.Bu fakultetnig nomi Televizion Texnologiyalari edi. Albatta bu davlatimizda mamlakatimizda televidiniya sohasini rivojlantitishga va unga yetuk kadrlar tayyorlarshga zaruriy omil bo’lishi ko’zda tutilgandi.Shunday ekan men ham shu fakultetning talabasi sifatida bu sohadagi muammolar va yutuqlardan kelib chiqqan holda ushbu sohadagi yutuqlardan biri ya’ni LCD monitorlari haqida kurs loyihasini yozdim.Kurs ishimda monitorlar tarixi,turlari ishlash prinsiplari haqida gap boradi.

1. Monitorlar va LSD displeylar Suyuq kristalli displey.

1.1 Elektron – nurli trubka asosidagi monitor(Catode Ray Tube – CRT).

Demak, bugun siz bilan monitorlar haqida suhbatlashamiz. Monitor – ma’lumotlar (videosignalar) ni tasvir orqali aks ettirib beruvchi elektron qurilmadir. Zamonaviy monitorlar tashqi qobiq (korpus), manba bloki, boshqarish platasi va ekran kabi qismlardan tashkil topadi. Monitor so’zining o‘rnida «Displey» atamasi ham qo‘llanilishi mumkin. Bir o’ylab ko‘raylikchi, monitorda qanday narsalar aks ettirilishi mumkin? Ular harflar, raqamlar, belgilar, vektor chiziq yoki chiziqlar jamlanmasi, rasmlar, videotasvirlar, ya’ni harakatdagi dinamik tasvirlar bo‘lishi mumkin.

Monitorlar bir necha xil bo‘lib, yillar o’tishi davomida ularning turi ko‘payib, texnik jihatdan takomillashib bormoqda. Monitor, deganda ko‘pchilik to‘g‘ri to‘rtburchak shakldagi ekranni tushinishi mumkin. Lekin, aslida, oddiy kalkulyatorning displeyi ham monitor sanaladi. Chunki u kalkulyator ichidagi ma’lumotni foydalanuvchiga tasvir ko‘rinishida uzatadi. Hattoki, chorrahalardagi svetofor ham monitor (displey)ning bir turidir.

Ilk monitorlar televizorga o’xshash bo’lib uning asosiy qismi shishadan yasalgan trubka hisoblanadi.

Bu turdagi monitorni ishlashi quyidagicha. Katod (elektron to‘plari ) orqali chiqariladigan elektronlar to‘plami lyuminofor bilan qoplangan ekranga tushib nurlanish hosil qiladi. Elektronlar to‘plami yo‘lida odatda qo‘shimcha elektrodlar joylashgan bo‘ladi: elektronlar to‘plami tezligini va u bilan bog‘liq tasvir yorug‘ligini to‘g‘rilovchi modulyator va to‘plam yo‘nalishini o‘zgartirish imkoniga ega bo‘lgan, og‘diruvchi tizim. Televizor monitori (kompyuter monitori ham) ekranida har qanday matnli yoki grafik tasvir piksel deb ataluvchi tasvir (rastr) ining  minimal elementini ifodalovchi lyuminofor ning ko‘plab diskret nuqtalaridan iboratligiga e’tibor beramiz.

Bunday monitorlar rastrli deb ataladi. Bu holatda elektron nur butun ekranni doim skanerlab turadi va yoymaning yaqin joylashgan qatorlarini hosil qiladi. Modulyatorga uzatiladigan videosignal qatorlari bo‘yicha nurni harakat qilishi yorug‘lik ravshanligini o‘zgartiradi va ba’zi bir ko‘rinadigan tasvirni tashkil etadi.

Monitor qobiliyati gorizontal va vertikal bo‘yicha aks eta oladigan tasvirlarning elementlari soni bilan aniqlanadi, masalan: 640х480 yoki 1024х768 piksellar. Rastorni shakllantirish uchun monitorda maxsus signallar ishlatiladi.Skanerlash davrida nur siniq chiziq tarzidagitraektoriya bo‘yicha chap yo‘qori burchakdan o‘ng quyi burchakkacha harakat qiladi. Gorizontal bo‘yicha nurning to‘g‘ri yurishi qatorli yoyma signali bilan, vertikal bo‘yicha esa kadrli yoyma signali bilan amalga oshiriladi.

Nur qatorni chetdagi o‘ng nuqtasidan, keyingi qator chetdagi o‘ng nuqtasidan, keyingi qator chetdagi chap nuqtasiga (nurni gorizontal bo‘yicha qayta yurishi) o‘tishi va ekranni oxirgi qatorini chetdagi o‘ng holatida birinchi qator chetdagi chap holatiga (nurni vertikal bo‘yicha qayta yurishi) o‘tishi maxsus qayta yurish signallari bilan amalga oshiriladi. Shunday qilib, monitor uchun eng muhimi quyidagi parametrlar hisoblanadi: yoymaning (kadrli) chastotasi, yoymaning gorizontal(qatorli) chastotasi va videosignalni o‘tkazish chizig‘i.

Bunday shishali monitorlar endilikda ishlab chiqarilmaydi va sotilmaydi. Bu turdagi televizorlar ham endilikda iste’moldan chiqib ketmoqda

1.2LCD monitorlarni vujudga kelishi

1888 yilda avstriyalik olim Fridrix Reynitser (1857-1927) murakkab efirlardan biri – xolesterilbenzonatning erish haroratini aniqlash uchun laboratoriya tajribalari olib borar edi. Uning hayratlanishiga sab bo’lib, bu murakkab modda ikki xil erish harorati nuqtasini namoyon etdi. Xolesterilbenzonat 145.5 °C da loyqa va xira suyuqlikka aylanar edi, 178.5 °C da esa u yana qaytadan shaffof va tiniq xususiyat kasb etardi.

O’z tajribalarining natijalaridan jiddiy hayratlangan olim, muammo haqida nemis fizigi Otto Lemanni (1855-1922) voqif qiladi. O’sha vaqtlarda fanga moddaning faqat uch xil faza holati ma’lum bo’lib, u qattiq, suyuq va gaz bo’lishi mumkin holos degan tushuncha humkron edi. Lemann mazkur qiziqarli jumboqni tadqiq qilib, Xolesterilbenzonatning loyqalangan ko’rinishdagi xira suyuqlik holati to’rtinchi faza bo’lishi kerak degan xulosaga keldi. Bu fazani olim «Suyuq kristall holati» deb atadi.Hozirgi davrda fanga minglab shunday fazaga ega moddalar ma’lum.Buning natijasida 1960 yillarda paydo bo’lgan Suyuq Kristalli Displeylar (SKD yoki, LCD –liquid-crystal display) haqiqiy texnik inqilobni amalga oshirdi. Aynan ular tufayli hozirda, maishiy xizmatimizda tasvirning o’ta sifatli va tiniq ko’rsatish imkoniga ega bo’lgan tekis ekranli televizorlar,  kompyuter monitorlari, va boshqa ko’plab texnikalarga ega bo’ldik. Bunday ekranlar keng miqiyosli va energiya tejamkorligi bilan ham benazirdir.

1.3Monitorlarning ishlash tamoyillari.

Rangli tasvir shakllanishi Rangli monitorda rastrni shakllanish tamoyili monoxromnikiga o‘xshaydi. Biroq rangli tasvirni shakllanish usuli asosiga rangli ko‘rishni boshqa muhim xususiyatlari kiritilgan bo‘lib,masalan,bularda biri: rangli o‘zlashtirishni uch komponentliligidir. Bu barcha ranglar uchta yorug‘lik oqimlarini, masalan, qizil, ko‘k va yashilni qo‘shish (aralashtirish) yo‘li bilan olish mumkinligini bildiradi. Bu esa rangli televizorlarda va monitorlarda ranglarini additiv aralashtirish usulini qo‘llash imkonini berdi. Ushbu usulni ekranga uchta asosiy ranglarni ekran yuzini qoplash sharti bilan bir vaqtda uzluksiz tasvirlash yo‘li bilan ko‘rsatish mumkin. Uchta asosiy ranglarni birgalikda ishlatib, rangni qabul qilishni uch komponentli nazariyasiga muvofiq rang tuslarini kerakli gammasini olish imkoni tug‘ildi. Asosiy ranglarni – qizil, ko‘k va yashil – ma’lum proporsiyalarda aralashtirilsa, rasmda ko‘rsatilgan ranglar hosil bo‘ladi.

Rangli fazoviy o‘rtalatish. Agar rangli tasvirda rangli detallar yaqin joylashgan bo‘lsa, unda uzoq masofadan biz alohida detallarni rangini farqlay olamiz. Butun guruh ranglarni aralashtirish qonuniga muvofiq bir rangga bo‘yalgan bo‘ladi. Tasvirning bu xususiyati monitorni elektron – nurli trubkasida lyuminofor donachalari yonida joylashgan uchta rang yordamida  tasvir bitta elementining rangini shakllanish imkonini beradi. Odamni ko‘rish qobililayi xususiyatlariga muvofiq rangli monitorning elektron – nurli trubkasida alohida  boshqarish sxemalariga ega bo‘lgan  uchta elektron to‘plari lari mavjud. Ekranni ichki tomoniga esa uchta asosiy ranglar lyuminofori: qizil - R (Red), ko‘k – B (Blue) va yashil – G (Gren) o‘rnatilgan. Shu tarzda har to‘plari  lyuminoforni faqat o‘zini rangiga “otishi” kerak. Buning uchun har bir rangli kineskopda soyaviy maska yoki apertuar panjara mavjud.Ular to‘plarini nurlari faqat muvaffaq rangdagi lyuminofor nuqtasiga tushishi uchun hizmat qiladi. Soyaviy maska kineskopni ichki yuziga qo‘yilgan nuqtalarga muvofiq teshiklar tizimiga ega bo‘lgan invar nomli (bu material juda kichik kengayishli koeffiseyentga ega) maxsus materialdan bo‘lgan metall plastinalardan yasalgan.

Apertuar panjara soyaviy maskadagi teshiklar bajaradigan funksiyani bajaruvchi tirqichlar tizimidan tashkil topgan. Talab etiladigan yechimni hal qilish uchun zarur bo‘lgan lyuminofor nuqtalarini miqdori ekran hajmiga bog‘liq. 

Nuqtalarni qancha ko‘p joylashtirish kerak bo‘lsa va ekran qancha kichik bo‘lsa, nuqtalarni shuncha zich joylashtirishga to‘g‘ri keladi.

Ekranni ichki yuzida lyuminofor nuqtalarini kattaligi qanchakichik bo‘lsa,monitorda tasvirni tiniqligi shuncha youqori bo‘ladi. Bu nuqtalar o‘lchovi, aniqrog‘i ular orasidagi o‘rtacha masofasi donachalar deb ataladi. Monitorlarni turli rusumlarida bu o‘lchov 0,25 dan 0,41 mm gacha bo‘lgan diapazonda joylashgan. Biroq yaxshi monitorlar uchun bu diapazon ancha qisqaradi - 0,28 mm      gacha.

2. Monitorlar tavsifnomasi

2.1Raqamli va uzluksiz monitorlar

Nur bilan boshqariladigan signal ko’rinishiga bog’liq ravishda monitorlar uzluksiz va raqamli bo’ladi. http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/N_I_E230.JPGUzluksiz monitorlarda boshqarish buriladigan potenciometrlar asosida, raqamli monitorlarda еsa knopka asosida amalga oshiriladi. Raqamli monitorlarda ko’p darajali еkranli menyu qulay quriladi, oldindan o’rnatilgan grafikli rejimlar ishlatiladi, lekin uzluksiz monitorlarеkranda tasvirni yaxshi sifat bilan, katta miqdorlardagi nimranglar va rangli tuslar bilan o’ta yuqori sifatli standartlarda shakllantirish imkonini beradi (masalan,raqamli monitorlarda 16,7 mln rangli tuslarni qo’llovchi True Color standarti shinalarning katta razryadi kerakligi uchun hozircha ishlatilmayapti).

 

2.2 Vertikal (kadrli) yoyish

  Monitorning muhim tavsifi uning kadrli yoyishining muhim chastotasidir. Еkranda 25 Gc chastotali tasvirlar (kadrlar) almashinishi ko’z bilan uzluksiz harakat kabi qabul qilinadi, lekin bunda ko’z еkranning miltillashidan tez charchaydi. Tasvirning yuqori turgunligini ta’minlash va ko’z charchashini kamaytirish uchun zamonaviy yuqori sifatli monitorlarda kadrlarni almashish chastotasi 70,75 Gc dan past bo’lmagan holda ushlab tug’iladi; bunda satrli yoyish chastotasi 40,50 kGc kattalikka еrishadi va videosignallarni yaxshi chastota polosasi ta’minlanadi.

Bu videomonitorning videonazoratchi bilan mos kelishiga sabab bo’ladigan muhim kattalikdir (tasvirni ravshanligi bo’yicha).

Tasvirning turg’unligiga еrishish uchun kadrli yoyish chastotasi kattaligining o’zi ham videonazoratchi bilan moslashtirilishi lozim. Bu jihatdan barcha monitorlarni 3 gUROhga bo’lish mumkin:

http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/t220.gif - qayd qilingan chastotali monitorlar, ular faqat bir tasvirlash rejimini tutib turadi;

- bir nechta qayd qilingan chastotali monitorlar, ular bir nechta qayd qilingan tasvirlash rejimlarini tutib turadi;

- multichastotali monitorlar, ular videonazoratchiga avtomatik ravishda sozlanadi va ko’p sonli videorejimlarni tutib turadi (masalan, mos ravishda 50,120 Gc va 30,60 kGc kadrli va satrli yoyish chastotali multichastotali monitorlar).

    Satrli yoyish camp bo’yicha va camp oralab bo’lishi mumkin, so’ngi holatgisi yuqori o’tkazish qobiliyatini olish imkonini beradi, lekin haqiqiy kadrli chastotani ikki marta kamaytiradi, ya’ni еkranning miltillashini oshiradi. Shuning uchun satrli yoyish afzalroqdir (ikkala rejimda ham ishlaydigan monitorlar ham bor yuqori o’tkazish qobiliyatini olish kerak bo’lganda satr oralab yoyish ulanadi).

 

2.3Monitorlarning o’tkazish qobiliyati

  Videomonitorlar odatda ikki rejimda: matnli va grafikli rejimlarda ishlashi mumkin.

Matnli rejimda monitor еkranidagi tasvir tovush generatori bilan shakllantirilib kengaytiriladigan ASCII to’planining belgilaridan tashkil topgan (psevdografika belgilarini ishlatilgan holda foydalanib tuzilgan oddiy rasmlar, gistogrammalar, ramkalar bo’lishi mumkin).

Grafikli rejimda еkranga alohida mozaik (naqshinkor) еlementlardan piksellardan (pixel-picture element) shakllantirilgan murakkab sxemalar va chizmalar va harflarning turli xil shrifgli va o’lchamli yozuvlari, videotasvirlar chiqariladi.

    Monitorlarning yuqori o’tkazish qobiliyati еng avvalo grafikli rejimda kerak va piksel o’lchani bilan bog’liqdir.

O’tkazish qobiliyati monitor еkranida gorizontal va vertikal bo’yicha ujoylashtiriladigan piksellarning maksimal soni bilan o’lchanadi. O’tkazish qobiliyati monitor tavsiflariga ham va xattoki yuqori darajada, videonazoratchi tavsiflariga ham bo’liq bo’ladi. Zamonaviy monitorlarning o’tkazish qobiliyatini standart qiymatlari: 640x480, 800x600, 1024x768, 1280x1024, 1600x1200, lekin amalda boshqa qiymatlar ham bo’lishi mumkin. Shuni ta’kidlash joizki, o’tkazish qobiliyati qanchalik katta bo’lsa, multichastotali monitorlarda kadrli yoyish chastotasi shunchalik past bo’ladi, lekin har qanday holatda ham u 65 Gc dan pasaymaydi (masalan, Sony Multiscvan 20 sf II moni-torida 640x480 o’tkazishda kadrlar chastotasi 150 Gc, 800x600 da - 120 Gc, 1024x768 da - 100 Gc, 1280x 1024 da - 80 Gc va 1600x 1200 da - 67 Gc).http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/nokia.JPGVideonazoratchi tavsiflaridan o’tkazish qobiliyatiga va monitor еkranidagi tasvir sifatiga uning videoxotirasi sig’imi ko’proq ta’sir еtadi.O’tkazish qobiliyatini va еkrandagi tasvirning tiniqligini aniqlaydigan monitorning o’zining muhim tavsifi monitor еkrani lyuninoformdonchasi (nuqtani dot pitch) o’lchamidir: nuqta qanchalik kichik bo’lsa, tabiiyki, tiniqlik shunchalik yuqori bo’ladi va ko’zlar shunchalik kam charchaydi. Nuqta kattaligi zamonaviy monitorlarda 0,23 dan 0,28 mm gacha bo’ladi. Qatiy aytganda, nuqtaning diametri еmas, balki nuqtalarning markazlari orasidagi masofa ahamiyatga еgadir.

    Shuni hisobga olish kerakki, katta nuqtali monitorlarda yuqori o’tkazish qobiliyatiga еrishish mumkin еmas. Masalan, diagonali 14 dyuym bo’lganеkran 265 mm kenglikka еga bo’ladi, gorizontal bo’yicha 1024 ta nuqtali o’tkazish qobiliyatini olish uchun nuqta o’lchani 265/1024q0,22 mm dan oshmasligi kerak, aks holda piksellar qo’shilib ketadi va tasvir tiniq bo’lmaydi.

O'tkazish qobiliyatining standart qiymatlari uchun ba’zi tipik o’lchamli monitorlar еkrani nuqtasining yuqori tiniqlikni ta’minlovchi maksimal ruxsat еtilgan o’lchami ko’rsatilgan.IBMPC kompyuterlari bilan birgalikda ham rangli, ham monoxrom monitorlar tiplari ishlatilishi mumkin.

 

2.4 Monoxromli monitorlar

  Monoxromli monitorlar rangli monitorlarga qaraganda bir-muncha arzonroq, tiniqroq tasvirga va yuqori o’tkazish qobiliyatiga еga, qo’l rangni o’nlab tuslarini aks еtgirish imkoniyatini beradi, inson salomatligi uchun zararsizroqdir. SHuning uchun ko’plab malakali dasturchilar aynan ularni afzal ko’radilar.

    Monoxromli monitorlar ichida quyidagilar boshqalariga nisbatan k’proq ishlatiladi:

- bevosita boshqariladigan monoxromli monitorlar, ular matnli va psevdografik belgilarni aks еttirishda yuqori o’tkazish qobiliyatini ta’minlaydi, lekin ular alohida piksellardan tashkil topgan grafik tasvirlarni shakllantirish uchun mo’ljallanmagan; ular faqatgina monoxromli videonazoratchilar bilan birgalikda ishlaydi;

- kompozitli monoxromli monitorlar, ular rangli grafikli adapter bilan birgalikda ishlaganda ham belgili, ham grafikli ma’lumotlarni yaxshi sifat bilan aksеtgirishni ta’minlaydi (lekin, tabiiyki, ko’proq monoxrom: yashil yoki tiniq sariq rangli tasvirni beradi).

 

2.5 Rangli monitorlar

  http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/T750_white.gifXamma boy ranglar gammasini uzatish imkonini beradi (65536 tagacha rangli tuslarni High Color standarti) va shuning o’zi hamma gapni aytib turibdi.

Rangli monitorlar sifatida quyidagilar ishlatiladi:

- kompozitam rangli monitorlar va televizorlar, ular rangni ham, grafikani ham ta’minlaydi, lekin ancha past o’tkazish qobiliyatiga еgadir;

- rangli RGB monitorlar grafikani ham, rangni ham yuqori o’tkazish qobiliyatiga еga bo’lgan еng yuqori sifatlidir (RGB qizil-yashil-havo rang, bu rangli xabarlarning har biri uchun o’zining simi ishlatiladi, kompozitlid uchala rang signali bitta sim bo’ylab boradi);http://niservis.narod.ru/album/album/km/rang modeli.JPG

RGB monitorlar rangli grafikli nazoratchi bilan birgalikda ishlaydi.

    Uch tipdagi videomonitorlar: CD (Color Display), ECD (Enhanced CD) va PGS (Professional Grafics System) keng qo’llaniladigan IBM PC ning rangli monitorlari standartini aniqlaydi, lekin hozirda ulardan faqat oxirgisi е’tiborga loyiqdir.

  Hozirgi vaqtda qo’llanilayotgan nimranglarni yaxshi uzatadigan monitorlardan еng katta o’tkazish qobiliyatiga paper white tipidagi qora-oq tasvirli, monoxromli kompozitli monitorlar еga (ko’pincha stol nashriyot tizimlarida ishlatiladi); ularning SVGA tipidagi videoadapter bilan birga ishlagandagi o’tkazish qobiliyati 1600x 1200 pikseldan ortadi. Raqamli (TTL) monitorlar.

TTL inglizcha Transistor Transistor Manic atamasining qisqartmasi bo‘lib, o‘zbekchada tranzistor-tranzistor manikasini anglatadi. TTL atamasi elektron texnikasida qo‘llaniladigan raqamli mikrosxemalar standart talqinsini anglatadi. Har doimgidek, raqamli texnikada, signallar faqat ikkita:

Mantiqiy “1”va “0” holatga ega.

Monoxromli monitorlar ( MDA).

TTL-monitorlar haqida so‘z borganida, ko‘pincha monoxromli monitorlar ko‘zda tutilib, ularni boshqarish signallari  MDA yoki Hercules kartalari tomonidan shakllantiriladi. Monoxromli deganidan tushunarliki, ekrandagi nuqta faqat yorqin yoki qora rangli bo‘lishi mumkin. Yaxshi holda nuqtalar yana o‘zlarining intensivliklari bilan farqlanib turishi lozim.

Raqamli RGB-monitorlari (CGA, EGA, VGA).

RGB-raqamli monitorlar (Red/Green/Blue – qizil/yashil/ko‘k) asosan EGA standartdagi kartaga ulanish uchun mo‘ljallangan. Bunday tuzilmalar 16 ta raqamlarni gradatsiyasini aks etishga imkon beradigan monoxrom rejimda ham ishlaydilar. Shaxsiy kompyuterlar paydo bo‘lganidan beri, bir necha standartlar o‘zgaradi: MDA (monoxrom), CGA (4 ta rang), EGA (16 ta rang), VGA (256 ta rang). Hozirgi kunda qator standart qiymatlardan ekran kengaytmasini to‘g‘ri tanlash imkoniyatiga ega bo‘lgan, 16,7 mln ranglarni tasvirlay oladigan SVGA monitorlari ishlatilmoqda.

2.6 Monitorlarning еrgonomikligi

  Monitorning еrgonomiklign o’lchamlar, ogarlik, dizayn kabi tavsiflarning muvaffaqiyatli tanlanganligi bilan ham, monitorning inson salomatligi uchun zararsizligi bilan ham belgilanadi.

    Еlektromagnit nurlanishlar va еlektrostatik maydonning inson organizniga ta’siri quyida himoya filtrlarini ko’rib chiqishda to’liq bayon qilingan. Bu erda shuni ta’kidlash joizki, yuqori chastotali radionurlanish kattaligi monitorni yoyish chastotasi ortishi bilan kattalashadi, lekin yaxshiеkranlashtirishda sezilarli kamayadi; еlektrostatik maydon uchun birinchi bog’liqlik ahamiyatga еga еmas.

   http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/sony.JPG Hozirda asosan LR tipidagi (Low Radiation) past darajadagi nurlanishli, ba’zi birlari еsa еlektrostatik maydondan еkranni himoyalovchi monitorlar (AS Anti Static tipidagi monitorlar) ishlab chiqarilmaydi, lekin ular o’lchash va testlash bo’yicha SHveciya milliy kengashi tomonidan ishlab chiqilgan MPR standarti Specifikaciyalarini kanoatlantirishi lozim. Birinchi MPR I Specifikaciyasi asosanеlektromagnit maydon uchun: 1400 kGc oraliqdagi chastota uchun me’yorlarni o’rnatdi, ikkinchi MPR II еlektrostatik maydon uchun ham kengaytirildi, lekin unda еlektromagnit maydon uchun ham jiddiy qattiq me’yorlar o’rnatilgan; hozir MPR II hamma yuqori sifatli xonadon monitorlari uchun de facto (amaldagi) standarti bo’lib qoldi.

     http://niservis.narod.ru/album/album/km/ekran.JPGProfessional monitorlar uchun yanada talabchanroq xalqaro ikkita TSO 92 va TSO 95 standartlari mavjud, ular turli xil nurlanishlar va maydonlarning ruxsat еtilgan kattaliklarini ham, monitorningеlektr ta’minotini boshqarish rejimlarini -ham belgilaydi.

    Еnergiyani tejash tizimiga G tipidagi (Green) monitorlar еgadir. Ular DPMS (Display Power Managment Signaling) Specifikaciyalarini kanoatlantirishi lozim, u monitorni aktiv ishlashdan chiqarish usulini bosqichlar bo’yicha ta’riflaydi:on (ish rejimi - 100-200 Vt); standy (kutish rejimi  еnergiyani istemol qilish 30 Vt dan ortiq еmas);

suspend (ishni to’xtatish 8 Vt dan ortiq еmas); off (uzish).

    Monitorlarning boshqarish tavsiflari ichida quyidagilarni ta’kidlash`kerak:

- tekis (15 dyuym va undan yuqori diagonalli monitorlarning ba’zi bir modellarida) yoki qabariq еkranning (birinchi variant afzalroq: tasvirni katta to’g’ri to’rtburchakligi, kichik aks еtgan shulalar) borligi; Monitorlarning ba’zi bir modellarining еkranlari maxsus aks еtgan shulalarga qarshi qoplamaga еga;

VESA Specifikaciyasi hisobiga monitorlarda apparat yo’li bilan DDC (Display Data Channel) uzatish kanaliga amalga oshiriladigan Plug&Play standartini ta’minlash. DDC monito adapter teskari aloqasi kanali hisoblanadi: u bo’yicha monitor o’zining markasi, kompaniya ishlab chiqaruvchi, seriyali nomeri, o’zi ishlay oladigan chastotalar va rejimlarni xabar qiladi. Bu ma’lumotlar bo’yicha monitor ishining optimal rejimi avtomatik tanlanadi.

    Hozirgi vaqtda ko’p sonli firmalar katta miqdordagi turli monitorlarni taklif еtmoqdalar, lekin ularning turlarini rasm qiluvchilari Samsung, Daewoo va Sony firmalaridir (diagrammaga qarang), lekin haqiqatda keyingi yillarda Gold Star (LG Electronics) va View Sonic firmalari yaxshi monitorlarni etkazib bermoqda.

Monitor ekranining diagonali deb ekranni chap quyi va o‘ng yo‘qori burchaklar orasidagi masofaga aytamiz. Monitor ekrani o‘lchovi 14 – dyuymli (36 sm), 15 – dyuymli (39 sm), 17 – dyuymli (44 sm), 19 – dyuymli (49 sm) va 21 –Apertuar maska

2.7 Regeneratsiya chastotasi.

Tasvirni regeneratsiyalash (yangilash) chastotasi, monitordagi tasvirni soniya davomida necha marta to‘liq o‘zgartira olishini ko‘rsatadi (shuning uchun kadrlar chastotasi deb ham atashadi). Bu o‘lchov nafaqat monitorga, balki videoadapter sozligi va xususiyatiga ham bog‘liq bo‘ladi. Ammo baribir oxirgi imkoniyatini monitor aniqlab beradi. Regeneratsiya chastotasi gersda (Gts) o‘lchanadi. U qancha yo‘qori bo‘lsa, tasvir shuncha aniq va mustahkam bo‘ladi. Ko‘z kamroq charchaydi, kompyutyerdan uzoqroq ishlash imkoni bo‘ladi. Regenerasiya chastotasi 60 Gts bo‘lganda, tasvirni pirillashi darrov ko‘rinadi. Bugungi kunda bunday narsaga yo‘l qo‘yilmaydi. Minimal 75 Gts, normativ – 85 Gts va – 100 Gts va undan ortig‘i qulay hisoblanadi.

2.8 Monitor еkranining o’lchami http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/display.jpg

Monitor еkranining o’lchami odatda uning diaganali kattaligi bilan dyuymlarda beriladi: IBM ga mos tushuvchi SHK lardaеkranlarning quyidagi tipik o’lchamlari qabul qilingan: 12, 14, 15, 17, 20 va 21 dyuym. Еng ko’p tarqalgan o’lchani 14 dyuymli, lekin 1996 yiddan boshlab 15 dyuymli monitorlarni sotish ancha ko’paydi. Xakmkatan ham, 15 dyuymli monitorlar ishda sezilarli darajada qulay va sog’liq uchun zararsizroqdir.

Ekran kattaligi parametrlarni eng muhimi hisoblanadi. U qancha yo‘qori bo‘lsa, ekranda shuncha ko‘p ma’lumotlar aks ettirsa bo‘ladi, ammo har bir alohida nuqtaning o‘lchami shuncha kam bo‘ladi. Kichik hajmdagi monitorda oshirilgan kattalikni qo‘llash, tasvir elementlari noaniq bo‘lishi sababli hujjat va dasturlar bilan ishlashda ko‘rish organlarining toliqishiga olib keladi. Kattaliklarni pasaytirish tasvirni kattalashib ketishiga olib keladi.Ammo ekranga ular sig‘maydi. Shunday qilib, har bir monitor o‘lchovi uchun, videoadapter ta’minlab beruvchi, ekranning o‘z kattaliklari mavju

Monitor o‘lchovi	Ekanni optimal kattaligi
14 dyuym	640х480
15 dyuym	800х600
17 dyuym	1024х768
19, 21 dyuym	1280х1024

Rang kattaligi (rang to‘qligi)

Rang kattaligi ekranni har bir nuqtasi qabul qila oladigan turli xil tuslarni sonini aniqlaydi. Maksimal kiritilgan rang kattaliklar videoadapter xususiyatiga va birinchi navbatda undagi o‘rnatilgan videoxotira soniga bog‘liq bo‘ladi. Undan tashqari, u ekranning belgilangan kattaligiga ham bog‘liq bo‘ladi. Ekranning yuqori kattaligida, tasvirning har bir nuqtasiga videoxotirada kamroq joy ajratishga to‘g‘ri keladi.

Berilgan ekran kattaligiga va rang to‘qligiga qarab, quyidagi formula orqali videoxotira hajmini aniqlash mumkin:

Р – videoadapter xotirasini zarur hajmi;

m – ekran (nuqtalar) gorizontal kattaligi;

n – ekran (nuqtalar) vertikal kattaligi;

b – rangni kodlash razryadi;

bugungi kunda ranglar to‘qligining asosiy talabi – 256 ta rang. Ko‘p dasturlar 65 ming rangni talab qiladi (High Color tartibida).

3.Suyuq kristalli displeylar

Bunday monitorlar ruschasiga «jidko-kristallicheskiy» deb nomlanadi, ingliz tildagi yozilishi LCD dir (liquid Cristal display). Bugungi kunda monitorlar ichida eng keng tarqalgani aynan LCD turidir.  

   http://niservis.narod.ru/album/album/monitor/T54A_black.gif Bu monitorlar maxsus, me’yoriy (normal) sharoitlarda shaffof suyuqlikni ishlatadi, bu suyuqlik aniq bir еlektrostatik maydon kuchlanganligida kristallanadi, bunda uning shaffofligi qutblanish va yorug’lik nurlarining sinish koеfficientlari o’zgaradi. Ana shu еffektlar tasvirni shakllantirish uchun ishlatiladi. Tuzulish jihatdan bunday displey ikkita еlektr o’tkazuvchan shisha plastina ko’rinishda bajarilgan bo’lib, ularning orasiga ana shunday kristallanadigan suyuqdikning juda yupqa qatlami joylashtiriladi. Bunday еkranlarni orqa yoki yon tomondan yoritish uchun yoruyutik manbai sifatida, odatda, sovuq katodli flyuorescent lampalar yoki еlektrolyuninescentli panellar ishlatiladi.

LCD displeylar dog‘siz yassi ekran va kam ishlatiladigan quvvat (bunday displeylarning ba’zi rusumlari 5 Bt ishlatishadi, elektron – nurli trubkali monitorlar esa, - 100 Bг ishlatishadi) mavjud. Rang uzatish sifati bo‘yicha faol matritsali suyuqkristalli panellar hozirgi kunda elektron nurli trubkali monitorlar rusumlaridan o‘zib ketyapti. Shuni aytib o‘tish kerakki, suyuq kristalli ekranlarning qobiliyati elektron nurli trubkalarga qaraganda sust va ular qimmatroq turadi. Suyuqkristalli displeylarni bir necha turlari mavjud, bular: passiv matritsali rangli, aktiv matritsali rangli (analogli) va aktiv matritsali rangli (raqamli) eng zamonaviy displey. Suyuq kristalli ekranda poryarizatsion yorug‘lik filtri ikkita alohida yorug‘lik to‘lqin tug‘diradi va faqat qutblanish tekisligi uni o‘ziga parallel bo‘lgan to‘lqinni o‘tkazadi. Suyuq kristalli monitorda, birinchi o‘qiga perpendikulyar qilib ikkinchi yorug‘lik filtrni joylashtirsak, yorug‘lik o‘tishini to‘liq bartaraf etishimiz mumkin (ekran to‘q qora bo‘ladi). Ikkinchi filtr qutblanish o‘qini aylantirsak, ya’ni yorug‘lik filtri o‘qlar orasidagi burchakni o‘zgartirsak, yorug‘lik energiyasini o‘tuvchanlik sonini, ya’ni ekran yorug‘ligini ham o‘zgartirishimiz mumkin bo‘ladi.

Rangli suyuq kristalli ekranida tasvirni har bir pikseliga uchta yacheykasi bo‘lgan yana bir qo‘shimcha yorug‘lik filtri bor – qizil, yashil va ko‘k nuqtalarni aks etish uchun bittadan yacheyka yorug‘lik to‘lqini suyuq kristalli yacheyka orqali o‘tadi, lekin har bir rang o‘z yacheykasiga ega.

Suyuqkristallar sterjen sifatli molekulalarni ifodalaydi, ularni xususiyati suyuqlikka o‘xshaydi.Bu suyuqlik o‘zidan yorug‘likni bemalol o‘tkazadi, uni qutblanish tekisligi optik o‘qiga parallel, ammo, molekulalar elektr zaryadi ta’siri ostida o‘z yo‘nalishini o‘zgartiradi.Bir vaqtda bundan o‘tuvchi yorug‘lik to‘lqinni qutblanish tekisligi yo‘nalishi o‘zgaradi. Biroq monoxrom suyuq kristalli monitorda rang filtri mavjud emas, unda bo‘linishning bir elementiga kul rang gradatsiyasini uzatish uchun bir nechta suyuq kristalli monitorlarda har bir yacheyka yorug‘ligi bilan tranzistor orqali o‘tuvchi elektr zaryadi (aniqrog‘I kuchlanish) boshqaradi. Tranzistorlarning nomerlari ekran matritsasidagi mazkur yacheykaning qator va ustunining raqamiga teng bo‘ladi. Tranzistorlar sonini (ustin va qatorlar bo‘yicha) ekran kattaligi aniqlaydi. Masalan, 800Ч600 kattalikdagi ekran gorizontal bo‘yicha 800 va vertikal bo‘yicha 600 ta tranzistorga ega. Yacheyka keladigan kuchlanish impul’siga shunday ta’sir qiladiki, o‘tuvchi yorug‘lik to‘lqinining qutblanish tekisligi buriladi, bunda kuchlanish qancha yuqori bo‘lsa, burilish burchagi ham katta bo‘ladi. Yacheykani barcha kristallarini to‘liq o‘zgarishi, masalan, yoqilgan holatiga muvofiq bo‘ladi va tasvirning maksimal kontrastini aniqlaydi. Shunday qilib, qo‘shni yacheykalarning qutblanish tekisligini yo‘nalishlarida o‘zgarishlar qancha katta bo‘lsa, tasvirning kontrasti shuncha yuqori bo‘ladi. Passiv matritsali suyuq kristalli monitor yacheykasiga pul’slovchi kuchlanish uzatiladi, shuning uchun ular tasvir yorug‘ligi bilan aktiv matritsali suyuq kristalli monitordan qolib ketadi. Aktiv matritsali suyuq kristalli monitorlarni har  bir yacheykasiga doimiy kuchlanish beriladi. Tasvir yorug‘ligini ba’zi bir konstruksiyalarda yaxshilanishi uchun boshqaruv usuli ishlatiladi. Uni ikkilamchi skanerlash deyishadi va uning uskunasi – ikkilamchi skanerlashli suyuq kristalli monitorlardir (double-scan LCD). Ekran mustaqil ishlaydigan ikkita bo‘lakka (yuqori va quyi) bo‘linadi. Bu yacheykaga tushadigan impul’slar orasidagi intervallarni qisqarishiga olib keladi.

Ikkilamchi skanerlash tasvir yorug‘ligini oshiribgina qolmay, ekran reaktsiyasi vaqtini ham tushiradi, chunki yangi tasvir yaratilishiga vaqtni qisqartiradi. Shuning uchun ikkilamchi skanerlash suyuqkristalli monitorlar tez o‘zgaradigan tasvirni yaratish uchun, masalan, televizion tasvir uchun ko‘proq to‘g‘ri keladi. Aktiv matritsali suyuq kristalli monitorl har bir yacheykani alohida transistor xarita boshqaradi.Masalan, 1024Ч768 aktiv matritsali displey 786 432 tranzistorlarga ega. Bu passiv matritsali suyuq kristalli monitorlarga qaraganda, tasvirning yuqori yorug‘ligini ta’minlaydi, chunki har bir yacheyka impul’sli emas, balki doimiy elektr maydoni ta’siri ostida bo‘ladi. Bunda, albatta, aktiv matritsa ko‘proq energiya sarflaydi. Bundan tashqari, har bir yacheyka uchun alohida tranzistor kaliti mavjudligi bunday asboblarni ishlab chiqarilishini murakkablashtiradi va ularni qimmatbaho qiladi

Aktiv matritsada bo‘lganidek, passiv matritsali suyuqkristalli monitorlarda ham ikkinchi qutblangan yoryg‘lik filtri yacheyka orqali o‘tuvchi yorug‘lik miqdorini boshqaradi. Yacheykalar yorug‘lik filtri orqali o‘tadigan qutblash tekisligiga iloji boricha yaqin o‘tadigan qilib yorug‘lik to‘lqinini qutblash tekisligini qaytaradi. Har bir yacheykada yorug‘lik qancha ko‘p bo‘lsa, piksel shuncha yorug‘ bo‘ladi. Monoxromli (oq-qora) suyuq kristalli monitorlarda kulrang gradatsiyasi (CI gacha) yoki yacheyka yorug‘ligi o‘zgarishi hisobiga, yoki bitta pikselga muvaffaq bo‘lgan yoqilgan va o‘chirilgan yacheykalar miqdori orasidagi mutanosibligi hisobiga yaratiladi. Rangli suyuq kristalli monitorlarda bir pikselga uchta yacheyka to‘g‘ri keladi va ularning yorug‘ligini boshqargan holda ekranda tasvirni turli rangliligiga erishish mumkin. Hozirgi kunda passiv matritsali va ikkilamchi skanerlashli suyuq kristalli monitorlarkeng tarqalgan, chunki tasvir sifati bo‘yicha aktiv matritsali suyuq kristalli monitorlarga yaqinlashtirib olindi, ammo oddiy passiv matritsali suyuq kristalli monitorlarga qaraganga uncha qimmat emas.

Aktiv matritsali monitorlarni ishlab chirarishda uchraydigan jiddiy muammo chiqish nazoratida braklash foizi yo‘qori: Panellarda ishlamaydigan yacheykalar haddan tashqari ko‘p  topiladi (asosan tranzistorlar buzilgani uchun). Bu ularni ancha qimmatlashtiradi, chunki braklangan mahsulot qiymati sifatli mahsulot qiymatiga kiradi.

3.1Videonazoratchilar

     http://niservis.narod.ru/album/album/km/video plata.JPGVideonazoratnilar (videoadapterlar) bevosita monitorlarni va ularning еkraniga ma’lumotlarni chiqarishni boshqaradigan ichki tizim qurilmasidir. Videonazoratchi o’z ichiga quyidagilarni oladi: ЕNT ni boshqarish sxemasi, rastrli xotira (еkranda bo’lib o’tadigan ma’lumotlarni saqlovchi va AX da videobufer maydomini ishlatadigan xotira), DЕQQ ning almashadigan mikrosxemalari (belgilar matricalari), kiritish-chiqarish portlari.

    Videonazoratchining asosiy tavsiflari: ish rejimlari (matnli va grafikli), ranglarning amalga oshirilishi (monoxromli va rangli), ranglar soni yoki nim ranglar soni (monoxromlida), o’tkazish qobiliyati (monitorеkranida gorizontal va vertikal bo’yicha adreslanadigan piksellar soni), buferli xotiradagi saxifalarning sig’imini va soni (saxlfalar soni bu еslab qolinadigan matnli еkranlarning soni bo’lib, ularning istalgan biri bevosita adreslash yo’li bilan monitorda aks еtgirishga chiqarilishi mumkin), belgi matricasining o’lchani (monitor еkranida belgini shakllantiradigan, matricaning satr va ustunidagi piksellar soni),tizimli shina bilan qiymatlar almashish tezligini belgilovchi qiymatlar shinasining razryadliligi va b.

    Videoxotira sig’imi  muhim tavsifdir, u xotirada saqlanayotgan piksellarning miqdorini va ularning atributlarinihttp://niservis.narod.ru/album/album/km/2421____.JPG aniqdaydi. Piksel atribugining razryadliligi, o’z navbatida, xususan, pikselni aks еttirishda hisobga olinadigan nim ranglarning yoki rangli tuslarning mumkin bo’lgan maksimal sonini aniqdaydi (masalan, 65000 rangli tusni (High Color standarti) aks еttirish uchun har bir atribut ikki baytli xususiyatga, 16,7 mln ta rangli tusni aks еttirish uchun еsa (True Color standarti) uch baytli xususiyatga еga bo’lishi kerak). Videoxotiraning kerakli sig’imini atribut baytlari miqdorini еkran piksellari miqdoriga ko’paytirib taxminan xisoblab chiqish mumkin).

   

Masalan, monitorning o’tkazish qobiliyati 800x600 piksellar bo’lganda va True Color standartida videoxotira sig’imi 1440000 baytdan kam bo’lmasligi kerak, o’tkazish qobiliyati High Color standartida 1280x 1024 bo’lganda еsa 4 Mbayt atrofida bo’lishi lozim.

 Umumqabul qilingan standart quyidagi videonazoratchilar shakllantiradi:

    - Hercules monoxromli grafikli adapter;

    - MDA monoxromli displeyli adapter (Monochrome Display Adapter);

    - MGA monoxromli grafikli adapter (Monochrome Graphics Adapter);

    - CGA rangli grafikli adapter (Color Graphics Adapter);

• 
  EGA yaxshilangan grafikli adapter (Enhanced Graphics Adapter);
  

    - VGA videografikli adapter (Video Graphics Adapter), ba’zida uni http://niservis.narod.ru/album/album/km/242_____.JPGvideografikli matrica (Video Graphics Array) deb ataladi;

    - SVGA yaxshilangan videografikli adapter (SuperVGA);

    - PGA professional grafikli adapter (Professional GA).

    Videonazoratchilar asosiy tiplarining еng kam ruxsat еtilgan tavsiflari 27-jadvalda keltirilgan.

    Hozirgi vaqtda amadda faqat VGA va undan yuqori tipdagi videonazoratchilar ishlatilmoqda.

    Videonazoratchilarga misollar:

    - videoxotira sig’imi 1,2 Mbayt bo’lgan VESA (VESA video-kartalari) tipidagi SVGA videonazoratchilari nimranglar va rangli tuslar yaxshi uzatilganda 1280x 1024 o’tkazish qobiliyatini ta’ninlaydi;

    - Twin Turbo 128 M2 videonazoratchisi (videokarta) 2 Mbayt sig’imli (4 Mbaytgacha oshirish imkoniyati bilan) videoxotiraga, ikkita 64 razryadli ma’lumotlar shinasiga (bu PCI lokal shinasi bilan mos kelib, rangli tuslarning ranglilik rejimi 256 tadan 65000 tagacha o’zgarganda qiymatlarni 128-razryadli uzatishni pasaymaydigan tezlik v.shu kabi bilan tashkil еtishni ta’minlaydi) еga, videokarta istalgan amaliy dasturda tasvirniеkranda oniy chiziqli masshtablash vazifasiga еgadir.

Xulosa.

Har birimizning hayotimizda axborot olamining ahamiyati tobora kuchayib borayotgani kundek ravshan. «Infosfera» (axborot olami) olis manzillarni yaqinlashtirib, oraliqdagi masofalarni qisqartirmoqda. Mazkur olamda insoniyat tarixining barcha bilimlari jamlangan. Bizdan esa “Infosfera”ning kirish eshigi, undan foydalanish imkonini beruvchi asosiy kalit – internetni bilish talab etiladi, xolos.Shunday ekan bu globallashib borayotgan zamonda bu kabi informasiyaga ega bo’lishning yana bir muhim vositalaridan biri televideniyadir,chunki inson eshitishdan ham ko’ra ko’proq ko’rish orqali informasiyani tezroq qabul qiladi va ko’proq muddatga saqlanib qolishiga xizmat qiladi.Shu bois bugungi kunni televidinasiz tasavvur qilish juda juda qiyin.Bu esa tomoshabinlar tomonidan katta talabni tezkor xabarlarni va yuqori sifatdagi aniqliklarni talabni vujudga kelishiga olib keladi.Bu talablarni qondirilishining birdan bir yo’li bu yangi turdagi ko’rsatuvlar tayorlash va eng asosiysi ularni tomoshabin bilan bog’laydigan televizorlar va ekranlarni sifatini yanada oshirishdadir.So’ngi xulosam shuki LCD monitorlar bir tomondan yaxshi ammo uni oldida ko’p o’tirish ham yomon oqibatlarga olib keladi.Shunday ekan ulardan foydalanishda ehtiyot bo’lish kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Скотт Мюллер «Модернизация и ремонт ПК».М-2004;
   
2. 
   Айден К. и др. «Аппаратные средства ПК» Санк-Питербург.2000;
   
3. 
   Колесниченко О, Шишигин И. «Аппаратные средства ПК» Санк-Питербург.2000
   
4. 
   Обработка звука на РС. Популярный самоучитель Н.Ю. Секунов (2001)
   
5. 
   Технология использования систем мультимедиа: Учебное пособие
   Алексеева М.Б., Балан С.Н. (2002)
   

6. www.uzinfocom.uz/