Toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali kompyuter injiniringi fakulteti kompyuter tizimlari kafedrasi

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI
KOMPYUTER TIZIMLARI KAFEDRASI
REAL VAQT TIZIMLARI FANIDAN
MUSTAQIL ISHI


MAVZU: Real vaqt tizimini qurish. Real vaqt tizimining ishlash tamoyillari. Real vaqt tizimining asosiy qismlari.

Tekshirdi:Murtazayeva U.

Bajardi: Xushvaqtov B

2017
MAVZU: Real vaqt tizimini qurish. Real vaqt tizimining ishlash tamoyillari. Real vaqt tizimining asosiy qismlari.

РЕЖА
1. Реал вақт тушинчаси ахамияти
2.Реал вақт тизимининг ишлаш тамойиллари.
3.Реал вақт тизимининг асосий қисмлари.


Таянч иборалар:
Реал, вақт, автоматика, тўхталиш, оний вақт, автопилот, бошқариш, узатиш, қабул қилиш, бошқариш, статика, динамика, тизим, реал, вақт, жараён.

Реал вақт тушинчаси

Борлиқ умумий тарзда қаралганда доимо харакатда ва ўзгариб боришда. Ундаги хар бир харакат ва ўзгариш вақтни ўтиши билан чамбарчас боғлик. Реал вақт тушинчасини кириб келишига сабаб инсоният мавжуд ўзгаришларни: технологик жараѐнларни , ахборотлани узатиб қабул килинишини, жараѐнларни бошқаришни ташкил этиши қонуниятларини ўрганиш зарурияти келиб чикди. Агар бирор бир жараѐнни ўрганишда ѐки бошқаришда олинаетган ѐки узатилаетган вақт жараѐнни бориш вақтидан катта бўлса натижага эришиб булмайди. Шунинг учун реал вақт дейилганда жараѐнни боришини кузатиш ва бошқариш имкониятини берувчи вақт тушинилади.

Мисол учун компьютерга бирор бир ташкий информацияни киритиш ѐки чиқариш қурилмаси, ѐки информацияларни сақлаш қурилмаси, бошқариш сингналин қабул килувчи бажариш механизми уланса компьютер автоматик тарзда бу қурилмаларда жарѐнларни бориш тезлигига қараб мос кетма кетликни ўрнатиб ишини ташкил этади. Баъзи холларда оператор уларни операцион тизимни ташкий қурилмаларга мослаш учун улар билан информация алмашинуви вақт оралигини ўрнатади(преривания). Бундан кўриниб турибдики информацион тизимларда реал вақт мухим ахамиятни касб этади.
Тўхталиш(преривания) реал вақт тизимларида мухим ахамиятни касб этиб, компьютерларда операцияларни бажарилиш кетма кетлигини ташкил этишда иштирок этади. Компьютерга бир неча ташқий қурилмалар уланган бўлса компьютер тизими автоматик тарзда уларга тўхталиш кодларини ўрнатади. Баъзи холарда бу тўхталиш кодларини фойдаланувчи қўлда ўрнатиши лозим бўлади. Тўхталиш(преривания) бирор операцияни бажарилиш давомида процессорга сигнал бериб янги операцияни бажариш лозимлигини билдиради. Операция бажариб бўлиниши билан бошкаришни ўз холига қайтаради.
Операцион тизимларда шартли белгиланиши ―IRQ”. Тўхталиш(преривания) кодлари асосан компьютер BIOS да ўрнатилади. Мисол учун операцион тизимида қуйдаги кодларни келтириш мумкин: