Toshkent axborot texnologiyalari universiteti nukus filiali kompyuter injiniringi fakulteti

Trafiklarni  fil`trlash.  Axborot  oqimlarini  fil`trlash  ularni  ekran  orqali, 
ba`zida  qandaydir  o`zgartirishlar  bilan,  o`tkazishdan  iborat.  Fil`trlash  qabul 
qilingan xavfsizlik siyosatiga  mos keluvchi, ekranga oldindan yuklangan qoidalar 
asosida  amalga  oshiriladi.  Shu  sababli  tarmoqlararo  ekranni  axborot  oqimlarini 
ishlovchi fil`trlar ketma-ketligi sifatida tasavvur etish qulay (3.2-rasm). 
 
 
 
Ochiq tashqi 
tarmoq 
 
Himoyalanadiga
n ichki tarmoq 
3.2-rasm. Tarmoqlararo ekran tuzilmasi. 
Fil`tr 1 
Fil`tr N 
Tarmoqlararo ekran 
Qabul qiluvchi             
nomidan ishlash 
Ma`lumotlar 
oqimini blokirovka 
qilish 
Keyingi fil`trga 
uzatish 
O`tkazib yuborish  
Qo`shimcha 
harakatlar 
Qabul qiluvchi           
nomidan ishlash 
Ma`lumotlar 
oqimini blokirovka 
qilish 
Keyingi fil`trga 
uzatish 
O`tkazib yuborish  
Qo`shimcha 
harakatlar 
… 

---

 
58 
 
Fil`trlarning  xar  biri  quyidagi  xarakatlarni  bajarish  orqali  fil`trlashning 
aloxida qoidalarini izoxlashga atalgan: 
1.  Axborotni  izoxlanuvchi  qoidalardagi  berilgan  mezonlar  bo`yicha 
taxlillash,  masalan,  qabul  qiluvchi  va  jo`natuvchi  adreslari  yoki  ushbu  axborot 
atalgan ilova xili bo`yicha. 
2. Izoxlanuvchi qoidalar asosida quyidagi echimlardan birini qabul qilish: 
- ma`lumotlarni o`tkazmaslik; 
-  ma`lumotlarni  qabul  qiluvchi  nomidan  ishlash  va  natijani  jo`natuvchiga 
qaytarish; 
- taxlillashni davom ettirish uchun ma`lumotlarni keyingi fil`trga uzatish; 
- keyingi fil`trlarga e`tibor qilmay ma`lumotlarni uzatish. 
Fil`trlash  qoidalari  vositachilik  funktsiyalariga  oid  qo`shimcha,  masalan 
ma`lumotlarni  o`zgartirish,  xodisalarni  qaydlash  va  x.  kabi  xarakatlarni  xam 
berishi  mumkin.  Mos  xolda,  fil`trlash  qoidalari  quyidagilarning  amalga 
oshirilishini ta`minlovchi shartlar ro`yxatini aniqlaydi: 
- ma`lumotlarni keyingi uzatishga ruxsat berish yoki ruxsat bermaslik; 
- ximoyalashning qo`shimcha funktsiyalarini bajarish. 
Axborot  oqimini  taxlillash  mezoni  sifatida  quyidagi  parametrlardan 
foydalanish mumkin: 
-  tarkibida  tarmoq  adreslari,  identifikatorlar,  interfeyslar  adresi,  portlar 
nomeri  va  boshqa  muxim  ma`lumotlar  bo`lgan  xabar  paketlarining  xizmatchi 
xoshiyalari; 
-  masalan, komp`yuter  viruslari borligiga tekshiriluvchi  xabar paketlarining 
bevosita tarkibi; 

---

 
59 
-  axborot  oqimining  tashqi  xarakteristikalari,  masalan,  vaqt  va  chastota 
xarakteristikalari ma`lumotlar xajmi va x. 
Ishlatiluvchi  taxlillash  mezonlari  fil`trlashni  amalga  oshiruvchi  OSI 
modelining  satxlariga  bog`liq.  Umumiy  xolda,  paketni  fil`trlashni  amalga 
oshiruvchi  OSI  modelining  satxi  qanchalik  yuqori  bo`lsa,  ta`minlanuvchi 
ximoyalash darajasi xam shunchalik yuqori bo`ladi.