Toshkent axborot texnalogiyalari universiteti kompyuter injineringi fakulteti

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNALOGIYALARI UNIVERSITETI

KOMPYUTER INJINERINGI FAKULTETI

216-21-GURUH TALABASI

RAMAZONOV SHAMSHODNING

FIZIKA fanidan

“MEXANIKA” mavzusida

MUSTAQIL ISHI

Qabul qildi: -----------------------------------------------

TOSHKENT-2021

Mexanika.

Topshiriq rejasi:

1.Mexanikaviy harakat.

2. Fizikaviy modellar: moddiy nuqta, absolyut qattiq jism.

3. Koordinat tizimlari, fazo va vaqt.

4. Moddiy nuqta kinematikasi.

5.Xulosa.

6.Foydalanilgan adabiyotlar.

1. Mexanika bilimlari qadimdan mavjud. Neolit va jez davrida gʻildirak maʼlum edi,bir oz keyin esa richag, polispast va boshqalar qoʻllanilgan. Qadimgi (miloddan avvalgi 3-asr) Misr exrom (piramida) lari, Bobil, Xitoy, Xorazm, Sugʻdiyona va Eronda saqlanib qolgan suv inshootlari ularni qurishda richag , pona, qiya tekisliklardan foydalanilganligini koʻrsatadi. Oʻrta Osiyoda qadimdan charxpalak va chigʻirdan foydalanilgan.

Aristotel Arhimed Galileo Galiley
Nazariy mexanika dastlab Yunonistonda (miloddan avvalgi 6—5 aslarda) paydo boʻlgan deb hisoblanadi. "Mexanik muammolar" asari mexanika boʻyicha yozilgan eng qadimgi asardir (miloddan avvalgi 3-asr). Bu asarning muallifi Aristotel, degan taxminlar bor. Statikaning geometrik yoʻnalishi Arximed (miloddan avvalgi 287—212 yil) nomi bilan bogʻliq. Geronning "Mexanika", "Pnevmatika", "Avtomatlar haqida", "Belo-poyika" degan asarlari tatbiqiy mexanikaga oid. Kinematika qoidalarini ishlab chiqish bilan Yevdoks Knidskiy (miloddan avvalgi 4-asr), Platon, Arximed, Kalipi, Apolloniy, Pergayos, Gipparx, Ptolemey shugʻullangan.
Vaqt o'tishi bilan jismning fazodagi vaziyatining boshqa jismlarga nisbatan o'zgarishi jismning mexanikaviy harakati deb ataladi. Mexanik harakat tushunchasi fazo, vaqt, harakatlanuvchi jism, muhit va jismga beriladigan kuch (yoki tezlik) ga bogʻliq. Jismning harakati boshqa biror jismga nisbatan belgilanadi. Mexanikada Mexanik harakat qaysi jismga nisbatan tekshirilsa, koordinatalar tizimi shu jism bilan bogʻlanadi. Klassik mexanikada moddiy nuqta Mexanik harakat tizimining umumiy qonunlari Nyuton tomonidan taʼriflangan. Mexanik harakatning birinchi qonuni inersiya qonuni hisoblanadi.

Galiley - Nyutonning mexanikasi klassik mexanika deb ataladi. Klassik mexanika, tezligi yorug'likning vakuumdagi tezligidan sezilarli ravishda kichik tezlikka ega bo'lgan makro skopik jismlarning harakati qonunlarini o'rganadi.Yorug'lik tezligiga yaqin yoki teng tezliklarga ega bo'lgan makroskopik jismlar harakati qonunlarini maxsus nisbiylik nazariyasiga asoslangan relyativistik mexanika o'rganadi.

Moddiy nuqta mexanikasi, moddiy nuqtalar tizimi mexanikasi, mutlaq qattiq jism mexanikasi, gruntlar mexanikasi va tutash muhit mexanikasi kabi boʻlimlarga, bularning har qaysisi dinamika, kinematika va statika boʻlimlariga boʻlinadi. Mexanikaning mexanika qonunlarini amaliy masalalar — mashinalar, mexanizmlar va boshqa inshootlar yasashga tatbiq qilish bilan shugʻullanadigan sohasi amaliy (tatbiqiy) mexanika deb ataladi. Inshootlar va ularning qismlarini mustahkamlik va ustuvorlikka hisoblash usullarini ishlab chiqish bilan shugʻullanadigan sohasi qurilish mexanikasi deyiladi.
Mexanika asosan uch qismga bo'linadi:

1. 
   kinematika; 2) dinamika; 3) statika