Toshkent arxitektura qurilish

5.5-jadval
Quvurlarning zilzilaga qarshiligini oshirish bo„yicha chora-tadbirlari

Chora-tadbirlar		Qurilmaviy echim
Ayrim joylarda tuproqning xususiyatlarini yaxshilash	1	Joyning suvini qochirish
	2	Nomustahkam tuproqni mustahkamiga almashtirish (1 metrgacha)
	3	Tuproqning ustki qismini shibbalash (sug‗orish)
	4	Tuproq ustki qatlamini silikatlash, suvdan himoyalash qoplama bilan mustahkamlash
	5	Tuproqni almashtirish
Trassani tanlash	1	Zilzilaga qarshi kuchli tuproq qatlami tanlanadi
	2	Yumshoq tuproq qatlamlari aylanib o‗tiladi
	3	Suv chiqadigan joylar aylanib o‗tiladi
Quvur tarmog‗ining yumshoqligi	1	O‗zini kompensatsiya qiluvchi tizimni ishlatish
	2	Quvur tarmoqlarning tayanchlarida nisbatan erkin silkinishini ta‘minlash
	3	Handaqlarni yassi holda kovlash

Yer yuzasida joylashgan quvurlar tayanchining mustahkamligini oshirish	1	Yaxlit temirbetonli tayanchlar o‗rnatish
	2	Rom shaklidagi qurilmalarni qo‗llash
	3	Tayanchlarda quvurlarning tushib ketmasligi uchun ushlagichlar qo‗yish
Quvurlar harakatini so‗ndirish	1	Turli xil yiriklikdagi harakatni so‗ndiruvchilarni qo‗llash
	2	Zilzila tayanchlar qo‗llash
Quvurlarning kovshar- langan joylarini mustahkamlash	1	Kovsharlanishga moyil va plastik xususiyatlarga ega materiallarni tanlash
	2	Quvurlarni zichlovchi rezina va polimer halqalarni qo‗llash
	3	Kichik diametrdagi (150 mm gacha) quvurlarga qo‗shimcha muftalar qo‗yish
Quvurlarning bir-biriga qo‗shilgan joyini va uylarga kirgizishda mustahkamligini oshirish	1	Kompensatsiya qiluvchi bo‗laklarni qo‗shish (jumladan, silfon kompensatorlar)
	2	Salnik bog‗lovchilardan foydalanish
	3	Uylardagi quvurlarning kiradigan joylarini quvur diametriga nisbatan 30-40 sm kattaroq qoldirish

Binolarning burchaklarida iloji boricha derazalarning o‗rni bo‗lmasligi lozim. Yong‗indan ehtiyot chorasi sifatida asosiy shamol yo‗nalishini hisobga olish kerak, ya‘ni binolarni bu yo‗nalishda bir-biridan uzoq masofalarda joylashtirish kerak. Zilzilaviy faol hududlarda qurilish ishlarini olib borishda davlat tomonidan tasdiqlangan qonun-qoidalarga, talablarga rioya qilinmog‗i zarur. Ya‘ni shahar qurilishida imoratlarning balandligiga va shakliga katta talablar qo‗yiladi, ular quyidagilardan iborat:

• 
  shahar hududida katta-katta ochiq maydonlarning bo‗lishi, ya‘ni silkinish sodir bo‗lgan taqdirda va undan keyin odamlarning yashashi uchun engil qurilmalar qurish uchun xavfsiz joy zarur;
  
• 
  suv havzalarining bo‗lishi, ya‘ni zilzila vaqtida chiqishi mumkin bo‗lgan yong‗inlarni o‗chirish maqsadida foydalanish uchun suv zahirasiga ega bo‗lish;
  
• 
  inshootlar orasidagi masofa, inshoot balandligidan 1,5-2 marta uzoq bo‗lishi, chunki imorat talafot ko‗rganda bir-biriga ta‘sir qilmasligi kerak.
  

Inshootlar yer silkinishiga bardosh berish xususiyatiga ko‗ra 3 guruhga bo‗linadi:

• 
  A – 7 ballgacha chidaydigan kuchsiz zilzilaviy chidamli uylar. Bunga tuproqdan, g‗ishtdan qurilgan uylar kiradi.
  
• 
  B – 8 ballgacha chidaydigan uylar. Bu xildagi uylar har xil yog‗och karkaslardan tayyorlanadi (sinchli uylar).
  

• 
  V – 9 ballgacha chidaydigan zilzilabardosh binolar. Bu xildagi binolarga katta metall karkaslardan tayyorlanadigan, temir-beton qurilmalardan qurilgan inshootlar kiradi.