Toshkent arxitektura qurilish instituti

4.15-rasm
. Chegaralanmagan oriyentatsiyaga ega to‘rt xonadonli seksiya. 
 
Burchakli (buriluvchan) seksiyalar
 
–murakkab konfiguratsiyali uylarni 
shakllantirish uchun qo‘llanadi. Ko‘p hollarda 135º yoki 90º li burchakka burilgan 
burchakli seksiyalar eng ko‘p uchraydi. Burchakli seksiyalar qatorli hamda chekkali 
seksiyalar singari loyihalanadi. Har xil konfiguratsiyali, turli qavatli, xonadonlarining 
soni va tipi turlicha bo‘lgan seksiyalar bitta seriyaga birlashtiriladi. Bitta seriya 
ramkasidagi seksiyalar bir tipli konstruktiv va tarhiy sxemalar asosida ishlab 
chiqiladi. Masalan, agar yuk ko‘taruvchi elementlarning u yoki bu konstruktiv 
sistemasi qabul qilingan bo‘lsa, u holda bu sistema barcha seksiyalarda qo‘llanmog‘i 
shartdir. Bu esa qurilish jarayonini maqbullashtirish (optimallashtirish) uchun juda 
muhimdir. Seksiyalardagi hamma xonadonlar bir xil darajadagi komfortlilik 
(shinamlikka) ega bo‘lmog‘i lozim, bunga yagona tarhiy usul va bir xil muhandislik 
jihozlari orqali erishish mumkin (4.16-rasm). 
Qatorli seksiyalarda seksiyalararo devorlarning yo‘nalishini o‘zgartirib 
burchakli seksiya hosil qilish mumkin. Ko‘pincha bular – bir burchagi qiyshiq
assimetrik seksiyalardir. Uy burchagi ikki buriluvchan seksiyalar blokirovkasi yo‘li 
bilan hosil qilinadi.

---

92 
Bu eng oddiy usul bo‘lib, unda qatorli seksiyaning barcha asosiy elementlari – 
zinapoyalar, sanitar bo‘g‘inlar, oshxonalar saqlanadi, bu industrial qurilishda muhim 
ahamiyatga ega. Faqat qiyshiq devor bo‘ylab joylashgan turar-uy xonalari shakli 
o‘zgaradi. Seksiyaning bu qismidagi tom yopma va to‘siq devorlar individual monolit 
betonlarni qo‘llagan holda amalga oshiriladi. 
 
4.16-rasm. 
Burchakli seksiyalar: 
a – chekka seksiyada qiyshiq burchak bilan; b – seksiyani o‘rta qismida burilish 
bilan; v – seksiyaning ichki qismida qiyshiq joylashuv bilan; g – “Burchakli” seksiya 
90 Sº li burilishda. 
Burchakli seksiyalarni hosil qilishning ko‘rib chiqilgan usullari – bu katta 
burchak ostida burilgan qatorli seksiyalar transformatsiyasidir. Kichik burchaklarda 
xonalarning juda katta qiyshayishi kuzatiladi va bunday usullar qo‘llanilmaydi. 90º
burchak ostida burilgan seksiyalar faqat burchakli seksiyalarga oid bo‘lib, mutlaqo 

---

93 
boshqacha hajmiy-tarhiy yechimga ega. Bunday burilishda ichki burchakda zinapoya 
joylashtiriladi. 
Bunday 
burilishda 
ichki 
burchakda 
zinapoya 
joylashtiriladi. 
Bunda 
xonadonlarga kirish zinapoya maydonchasidan, yoki ko‘pincha, zinapoya tuguni 
devoriga birlashuvchi maydonchadan iborat yo‘lakda joylashadi. Bunday seksiyalar 
odatda uch yoki to‘rt xonadonli bo‘ladi. Uch xonadonli seksiyalar chegaralanmagan 
oriyentatsiyaga ega – ikkita xona ikki tomonli, biri esa – burchakli. To‘rt xonadonli 
seksiyalar bir tomonli yorug‘lik frontidan iborat bo‘lgan xonadonlar hisobiga, qisman 
chegaralangan oriyentatsiyaga (yo‘nalishga) ega. Liftsiz uylarni loyihalash va qurish 
amaliyotida, ayrim hollarda, murakkab tarhdan iborat bo‘lgan Turar-joylarni 
yaratishda turli xil yo‘nalishga ega bo‘lgan seksiyalar qo‘llaniladi. Ular orasida 
krestsimon, uch bargli va ixtiyoriy shakldagi seksiyalar uchraydi (4.17-rasm).