Toshkent arxitektura qurilish instituti

Investitsiya 
sikli 
ishtirokchilarining 
integratsiyalashuvchi
 
(birlashishi).  Bozor  munosabatlarining  rivoji  turar-joylar  qurilishida 
ixtisoslashish chuqurlashuviga olib kelgan. Oldingidek uy qurilishi kombinatlari 
katta  hajmda  bajaradigan,  ommaviy  tavsifdagi  qurilishlardan  farq  qilib, 
majmualar ko‘rinishida yaxshilangan va saralangan (
elita
) uy – joylar qurishga 
ehtiyoj  yuzaga  kelib,  bunda  bu  uy–joylar  me’morchilik–konstruksiya 
yechimlari,  muhandislik  qurilmalari,  pardozlash  ishlari  va  foydalanish  davri 

---

98 
 
davomida  ko‘rsatiladigan  xizmatlar  bo‘yicha  betakror  tavsifga  ega.  Bu  esa, 
nisbatan  yuqori  malakali  kadrlarni  tanlab  olish  va  tegishli  materiallar  va 
qurilmalarni jalb qilish zaruratini yuzaga keltirish, bilan birga butkul yangicha 
tashkiliy shakllarni joriy qilishni ham talab qiladi.  
Quyida  turar  joy  qurilishi  sohasida  ushbu  maqsadlarga  mos  yangi 
tashkiliy  shakllar  keltirilgan.  Ushbu  kompaniyalarning  tashkil  etilishi  turar-
joylar sifatiga iste’molchilarning talabi tavsiflari o‘zgarishi sabab bo‘lgan.  
«SUI – xolding» (
QBI – xolding
) YoAJ (QBI – Qurilish – Boshqarish – 
Investitsiya) turar-joylar va fuqarolik maqsadlarida foydalanishga mo‘ljallangan 
qurilishlarda  zamonaviy  tashkiliy  shakllariga  misol  bo‘lib,  bu  shakl  qurilish 
ob’yektlari  egalariga  «kalitini»  topshirish  tavsifida  investitsiya  sikilni 
integratsiyalash    bilan  ro‘yobga  oshirish  imkonini  beradi.  Xolding  tarkibiga 
(2.2–bobga  qarang)  aksiyadorlik  jamiyatlari  kiritilib,  ularning  har  biri 
investitsiya  siklida  ma’lum  bir  faza  (bosqich)  bajarilishini  ta’minlashi  nazarda 
tutiladi  (3.14-rasm).  Xo‘jalik  faoliyatini  yuritishning  yagona tavsifliligi barcha 
ishtirokchi aksiyalarining xolding boshqaruvida yig‘ilishi orqali ta’minlanadi.  
Xolding  quruvchi  va  buyurtmachining  barcha  funksiyalarini  o‘z 
zimmasiga  oladi.  1990–yillarda  ana  shunday  firmalar  tomonidan  Moskva 
hududida  Gazsanoati  (
Gazprom
)  uchun  baland  ma’muriy  binolar,  umumiy  yer 
maydoni hajmi 300 000 km
2
 dan ortiq o‘quv va turar joy binolari, shuningdek 
qator boshqa turdagi ob’yektlar qurilgan.  
«QBI  –  loyiha»  (YoAJ)  firmasining  tarkibi  ikkita  kenja  bo‘linmadan 
tashkil  topgan.  Qurilayotgan  ob’yektlarning  ma’muriyati 
buyurtmachi  – 
quruvchi
 funksiyalarini bajaradi; bosh me’mor xizmati tashqi bajaruvchilar bilan 
tuzilgan shartnoma bo‘yicha loyihalashtirilgan ishlar bajarilishini ta’minlaydi va 
istiqboldagi  rivojlanishni  rejalashtiradi.  Shartnomalar  boshqaruvi  xizmat 
ko‘rsatuvchi bo‘linmalardan tashkil topadi.  

---

99 
 
 «Lakistroy»  firmasi  umumiy  qurilish  ishlarini  amalga  oshirishga 
mo‘ljallangan, «Lakistroy – monolit» firmasi esa – yangi texnologik yo‘nalishni 
ya’ni  monolit beton asosida qurilishni bajarishga ixtisoslashtirilgan. «Lakistroy 
– treyd» firmasi – ta’minot-jamlash tavsifidagi tashkilot bo‘lib, betakror binolar 
qurilishida  nisbatan  murakkab  materiallarni  yetkazib  berish  majburiyatini 
zimmasiga oladi.   
 

---

100