Toshkent arxitektura qurilish instituti

Xolding  kompaniyasi
  –  bu  aksiyadorlik  kompaniyasi  bo‘lib,  bunda 
sarmoya asosan boshqa kompaniyalarning faoliyati ustidan nazorat o‘rnatish va 
divident  ko‘rinishida  daromad  olish  maqsadida  boshqa  kompaniyalarning 
aksiyalar  nazorat  paketiga  egalik  qilish  uchun  foydalaniladi.  Bu  ko‘rinishdagi 
kompaniya uchun yirik investitsiyalar talab qilinib shu sababli, o‘z navbatida bu 
kompaniyalarning  faoliyati  bir  nechta  jismoniy  yoki  yuridik  shaxslar 
sarmoyalarini birlashtirish asosida yuritiladi. Tuzilmasiga ko‘ra, bu kompaniya 
trestga  yaqin,  biroq  korxonalar  birlashtirilishi  faqat  moliyaviy  jihat  bilan 
chegaralanadi. Xolding kompaniya rahbarligi aksiyalarning nazorat paketiga ega 
bo‘lgan va boshqaruvchi kompaniya nomini olgan kompaniyaga tegishli bo‘lib, 

---

52 
 
u  quyi  darajada  joylashgan,  oraliq  kompaniyalar  orqali  o‘z  faoliyatini  amalga 
oshiradi. 
Assotsiatsiya
–to‘liq  xo‘jalik  faoliyatini  yuritish  mustaqilligini  va  o‘z–
o‘zini  boshqarish  huquqini  saqlagan  holda,  yuridik  shaxslarning  birga  faoliyat 
yuritish  maqsadida  o‘z  ixtiyoriga  binoan,  ko‘ngilli  birlashishi  hisoblanadi. 
Assotsiatsiya  faqat  vakolatli,  ixtiyoriy  asosda  ko‘ngilli  assotsiatsiya  a’zosi 
sifatida birlashish holatidagina tashkil etiladi.  
Konsern 
assotsiatsiyadan keng ko‘lamliligi bilan farq qiladi va tarkibiga 
ishlab  chiqarishga  oid,  loyihalashga  oid,  ilmiy–tadqiqot  tashkilotlarini  va  o‘z 
navbatida,  tijorat  bankini  qamrab  oladi.  Kelgusida  yagona  ishlab  chiqarish 
majmui  sifatida o‘rin  tutadigan  konsern, yirik  xo‘jalik  miqyosidagi  vazifalarni 
hal  qiladi,  tadqiqotchilik  darajasidan  tortib,  tayyor  mahsulot  ishlab 
chiqarilishigacha bo‘lgan butun ishlar siklini amalga oshiradi.