Toshkent arxitektura qurilish instituti

Boshqaruv  organi 
ishchilarning  mehnat  taqsimoti  munosabatlari 
bo‘yicha o‘zaro bog‘liq, bir yoki bir nechta birlamchi guruhlardan tashkil topadi.  
Birlamchi  guruh
–umumiy  rahbarga  ega,  lekin  bo‘ysunuvchilari  
bo‘lmagan, boshqaruv xodimlari jamoasidan tashkil topadi.  
Boshqaruv tuzilmasi tarkibida tutgan o‘rni bo‘yicha boshqaruv organlari 
yuqori, quyi
 
va teng o‘ringa ega bo‘lgan
 ko‘rinishda ajratib chiqiladi.  
Tuzilma  elementlari  (ishchilar  va  organlar)  o‘rtasidagi  o‘zaro  bog‘liqlik 
vertikal 
(rahbariyat  va  unga  bo‘ysunuvchilar  o‘rtasidagi  bog‘liqlik)  va 

---

54 
 
gorizontal
  (teng  huquqli  elementlar  kooperatsiyalari  o‘rtasidagi  bog‘liqlik) 
tavsifida bo‘lishi mumkin.  
O‘z  navbatida,  vertikal  bog‘liqliklar  amalga  oshirilayotgan  funksiyalari 
bo‘yicha 
chiziqli
  (to‘liq),  (boshqaruvning barcha  masalalari  bo‘yicha  majburiy 
bo‘ysinish)  va 
funksional 
(ma’lum  bir  aniq  funksiyalarga  bo‘ysunish)  tavsifga 
ega  bo‘lishi  mumkin.  Shunday  qilib,  vertikal  tuzilma  bo‘yicha  uchastka 
boshliqlari  Qurilish  boshqarmasi  (QB)  boshlig‘iga,  u  o‘z  navbatida  trest 
boshlig‘iga  bo‘ysunadi.  Uchastka  boshliqlari,  QB  boshliqlari  o‘rtasida  esa  – 
o‘zaro gorizontal tavsifdagi bog‘lanishlar mavjud. Bevosita QB boshlig‘iga bosh 
muhandis,  boshliq  o‘rinbosari,  ayrim  bo‘linma  boshliqlari  va  boshqalar 
bo‘ysunishlari belgilanadi. Shu bilan bir vaqtda, qurilish boshqarmasining bosh 
muhandisi  trest  bosh  muhandisining  ishlab  chiqarishni  tashkil  qilish,  ishlarni 
mexanizatsiyalash,  yangi  texnikani  tatbiq  etish  va  shu  kabi  masalalar  bilan 
bog‘liq  ko‘rsatmalarini  bajarishi  belgilanadi.  Bo‘ysunishning  bu  shakli 
funksional tavsifga ega.  
Odatda,