Toshkent arxitektura-qurilish instituti rahimov qodir ergashevich kommunal infratuzilma

Davlat-
xususiy sheriklik
— davlat sherigi va xususiy sherikning muayyan muddatga 
yuridik jihatdan rasmiylashtirilgan, davlat-xususiy sheriklik loyihasini amalga 
oshirish uchun o’z resurslarini birlashtirishiga asoslangan hamkorligi”.
12
Shu boisdan, bugungi kunda aholining turmush darajasiga sezilarli ta`sir 
ko’rsatadigan milliy iqtisodiyotning muhim qismi bo’lgan uy-joy kommunal 
xo’jaligiga qo’shimcha investitsiya resurslarini jalb qilishni ta`minlash masalalarini 
hal etish dolzarb masalalardan hisoblanadi.
Mamlakatimizda so’nggi yillarda aholini, birinchi navbatda, qishloq 
aholisini sifatli ichimlik suvi bilan ta`minlash borasida salmoqli ishlar bajarildi. 
Suv va kanalizatsiya tarmoqlarini, shu jumladan «Obod qishloq» va 
«Obod mahalla» davlat dasturlari doirasida qurish hamda rekonstruktsiya qilish 
loyihalari izchil amalga oshirilmoqda. 
Biroq, bu borada ko’rilayotgan chora-tadbirlarga qaramasdan ichimlik 
suvi ta`minoti va kanalizatsiya sohasida belgilangan tadbirlarni amalga 
oshirishga to’sqinlik qilayotgan qator hal etilmagan muammolar hamon mavjud. 
12
O'zbekiston Respublikasining 2019 yil 10 maydagi “Davlat-xususiy sheriklik to'g'risida”gi O'RQ-537-son qonuni. 
http://www.lex.uz/docs/4329270
  

---

41 
Xususan, ichimlik suvi iste`molini hisobga olish asboblari, shuningdek, 
suv ta`minoti va kanalizatsiya tizimi obyektlariga oid zarur barcha axborotni 
«onlayn» rejimida kiritish, saqlash, muntazam yangilash hamda monitoring 
qilishni ta`minlaydigan yagona tizimning yo’qligi suvni isrof qilish va ishlab 
chiqarish bilan bog’liq bo’lmagan xarajatlar oshib ketayotganining sabablaridan 
biridir. 
Suv ta`minoti tarmoqlari va inshootlaridan samarasiz foydalanilayotgani, 
shuningdek, joylardagi asosiy fondlarni modernizatsiya qilish va yangilash 
loyihalari ishonchli moliyalashtirilmayotgani uskuna hamda texnikalarning, 
ayniqsa, qishloq joylarda tez ishdan chiqishiga sabab bo’lmoqda. 
Aholi punktlarida kanalizatsiya tizimlarini qurish va barpo etilayotgan 
ko’p kvartirali uylarni ularga ulash masalasiga lozim darajada e`tibor 
berilmayapti. 
Zamonaviy boshqaruv shakllari va usullari Yetarlicha joriy etilmaganligi, 
kadrlar salohiyatining pastligi suv ta`minoti hamda kanalizatsiya obyektlarini 
samarali boshqarish va ulardan foydalanishni ta`minlash imkonini bermayapti. 
Suv ta`minoti va kanalizatsiya sohasidagi xizmatlar sifatini, tarmoq 
korxonalari faoliyatining samaradorligini yanada oshirish, to’g’ridan-to’g’ri, 
avvalambor, xorijiy investitsiyalarni jalb qilish, shuningdek, davlat-xususiy 
sheriklikni rivojlantirish asosida ishonchli moliyalashtirish manbalarini tashkil 
etish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 30 
noyabrdagi “O’zbekiston Respublikasida ichimlik suvi ta`minoti va 
kanalizatsiya tizimlarini rivojlantirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar 
to’g’risida”gi PQ-4040-son qarori qabul qilindi. Mazkur qarorga muvofiq 
quyidagilar suv ta`minoti va kanalizatsiya tizimlarini yanada rivojlantirishning 
ustuvor yo’nalishlari etib belgilandi
13
: 
13
 
https://lex.uz/docs/4087011
  

---

42 
- suv ta`minoti va kanalizatsiya korxonalarini, shu jumladan davlat-
xususiy sheriklik shartlari asosida boshqarish hamda ulardan foydalanish 
sohasida ilg’or xorijiy tajribani bosqichma-bosqich joriy qilish; 
- suv ta`minoti va kanalizatsiya sohasida hisobga olish hamda monitoring 
qilishni ta`minlaydigan zamonaviy axborot va resurs tejovchi texnologiyalarni 
joriy etish, respublikadagi barcha iste`molchilarni ichimlik suvini hisobga 
oluvchi zamonaviy asboblar bilan jihozlash; 
- turar-joy komplekslarini qurishda sanitariya talablarini, shu jumladan 
mahalliy tozalash inshootlarini qo’llash orqali ta`minlash maqsadida 
kanalizatsiya obyektlarini ichimlik suvi ta`minoti obyektlari bilan birgalikda 
loyihalashtirish, qurish hamda rekonstruktsiya qilish; 
- ichimlik suvi ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini o’zi to’liq 
qoplashini ta`minlaydigan, suv ta`minoti hamda kanalizatsiya obyektlarini 
boshqarish va ulardan foydalanishga xususiy sektorni jalb qilish imkonini 
beradigan yangi tarif siyosatini ishlab chiqish orqali suv ta`minoti va 
kanalizatsiya korxonalarining moliyaviy barqarorligini mustahkamlash; 
- suv ta`minoti va kanalizatsiya sohasi mutaxassislarini tayyorlash, qayta 
tayyorlash va malakasini oshirish tizimini ilg’or xorijiy tajriba asosida 
takomillashtirish. 
Yuqorida nomi keltirilgan Qarorning 9-bandida O’zbekiston Respublikasi 
Uy-joy kommunal xizmat ko’rsatish vazirligiga Investitsiyalar bo’yicha davlat 
qo’mitasi, Moliya vazirligi huzuridagi Davlat-xususiy sheriklikni rivojlantirish 
agentligi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari bilan birgalikda: 
ikki oy muddatda xorijiy maslahatchilarni jalb etgan holda, Toshkent shahri 
suv ta`minoti va kanalizatsiya tizimini modernizatsiya qilish va boshqarish 
loyihasini davlat-xususiy sheriklik shartlari asosida amalga oshirish choralarini 
ko’rish; 
2019 yil 1 aprelgacha Andijon, Namangan, Sirdaryo va Farg’ona 
viloyatlarida Shveytsariya Konfederatsiyasi Hukumatining grantlari ishtirokida 

---

43 
amalga oshirilgan tajriba loyihalari asosida suv ta`minoti va kanalizatsiya 
obyektlarini boshqarish hamda ulardan foydalanishning tajribadan o’tkazilgan 
ushbu shakllarini boshqa qishloq aholi punktlarida ham tatbiq etish bo’yicha 
takliflarni O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritish; 
2019 yil 1 iyulgacha Samarqand, Buxoro, Namangan va Qarshi shaharlarida 
suv ta`minoti hamda kanalizatsiya tizimlarini davlat-xususiy sheriklik shartlari 
asosida boshqaruvga berish bo’yicha zarur hujjatlarni tayyorlasin va tanlov 
o’tkazish vazifalari qo’yildi. 
Qarorning 10-bandi bilan Uy-joy kommunal xizmat ko’rsatish vazirligiga 
Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo’mitasi bilan birgalikda uch 
oy muddatda xalqaro tajribani o’rgangan holda kanalizatsiya-tozalash inshootlarida 
hosil bo’lgan quyqalardan davlat-xususiy sheriklik shartlari asosida samarali 
foydalanish bo’yicha takliflarni O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga 
kiritish vazifasi qo’yildi. 
Qarorning 11-bandida Suv ta`minoti va kanalizatsiya sohasida davlat-
xususiy sheriklik to’g’risida shartnoma tuzgan yuridik shaxslar tegishli shartnoma 
imzolangan sanadan boshlab 3 yil muddatga: 
- yagona ijtimoiy to’lovdan boshqa barcha turdagi soliqlar va majburiy 
to’lovlarni; 
- 
respublikada 
ishlab 
chiqarilmaydigan 
va 
belgilangan 
tartibda 
shakllantiriladigan ro’yxatlar bo’yicha uskunalar, butlovchi buyumlar, ehtiyot 
qismlar 
va 
materiallarni 
olib 
kelishda 
bojxona 
to’lovlarini (bojxona 
rasmiylashtiruvi uchun yig’imlardan tashqari) to’lashdan ozod etilishi belgilab 
qo’yildi. 
Shuningdek, Qarorning 19-bandida suv ta`minoti va kanalizatsiya tizimlari 
obyektlarini modernizatsiya qilish, samarali boshqarish hamda ulardan 
foydalanish, shu jumladan mahalliy tozalash inshootlarini jihozlash bo’yicha 
investitsiya loyihalarini davlat-xususiy sheriklik shartlari asosida amalga oshirish 
yuzasidan O’zbekiston Respublikasi Uy-joy kommunal xizmat ko’rsatish 
vazirligiga bir qator vazifalar yuklatildi. 

---

44 
Toshkent shahrida uy-joy kommunal xizmatlari ko’rsatish sifatini, davlat-
xususiy sheriklik asosida soha korxonalari faoliyatining samaradorligini yanada 
oshirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 4 
yanvardagi “Toshkent shahrining uy-joy kommunal infratuzilmasini boshqarishni 
takomillashtirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi 5-son qarori 
qabul qilindi. Mazkur qarorga asosan Toshkent shahrining uy-joy kommunal 
sohasini yanada rivojlantirishning quyidagi ustuvor yo’nalishlari belgilandi: 
- ko’p kvartirali uy-joy fondini saqlash, undan foydalanish va ta`mirlash 
sohasidagi bozor mexanizmlarini, jumladan, davlat-xususiy sheriklik shartlari 
asosida bosqichma-bosqich joriy etish; 
- ilg’or xorijiy tajribani inobatga olgan holda, uy-joy kommunal xizmat 
ko’rsatish bozorining jozibadorligini oshirish, shuningdek, narx belgilashning 
raqobat mexanizmlariga o’tish; 
- uy-joy kommunal xizmat ko’rsatish tizimiga energiya tejaydigan 
texnologiyalar hamda uskunalarni joriy etish, shuningdek, uy-joy kommunal 
xo’jalik obyektlarini zamonaviy hisobga olish asboblari bilan jihozlash; 
- kommunal xizmatlar yagona billing tizimini yaratish va iste`molchining 
unifikatsiya qilingan shaxsiy hisobraqamini joriy etish; 
- uy-joy kommunal xizmat ko’rsatish sohasi mutaxassislarini tayyorlash, 
qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini takomillashtirish.