Toshkent arxitektura qurilish instituti bino va inshootlar fakulteti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI

TOSHKENT ARXITEKTURA – QURILISH INSTITUTI

BINO VA INSHOOTLAR FAKULTETI

“___________________________________” KAFEDRASI

«___________________________________ »

fanidan
Mustaqil ish

MAVZU:Sanoat binolarida foydalaniladigan ko’tarma transport vositalari.

Bajardi:____________________. Guruh:______________ Tekshirdi: ________________.

TOSHKENT – 2019

Reja:

1.KO’TARMA-TRANSPORT USKUNALARI;

2.KO’PRIKLI KRAN;

3.MAXSUS KRANLAR.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar.

1.KO’TARMA-TRANSPORT USKUNALARI

Sanoat binosi ichida yarim fabrikat yoki tayyor mahsulotlarni bir joydan ikkinchi bir joyga ko’chirish, ishchilar og’ir qo’l mehnatini yengillashtirish va biron bir texnologik dastgoxlarni yig’ish va montaj qilish ishlarini ko’tarma transport vositalari yordamida amalga oshiriladi.

Ko’tarma transport uskunalari ishlash usuliga ko’ra ikki guruxga, ya’ni vaqti- vaqti bilan ishlaydigan hamda uzluksiz ishlaydigan turlarga ajraladi.

Birinchi guruhga osma vosita (relsda yuruvchi osma kranlar) ko’prikli kran, yerda yuruvchi transport (chorpoyali kran, elektrokara, o’rmalovchi aravalar) kabilar kirsa, ikkinchi guruxga esa konveyerlar (tasmali, cho’michli, kurakchali, ko’tarma zanjirli), pnevmatik (siqilgan havo) va gidravlik transport vositalari kiradi.

Sanoatda ko’plab qo’llaniladigan osma va ko’prikli kranlar binolarning hajmiy- rejalashtirish va konstruktiv yechimlariga ko’proq ta’sir etadi (1.3.-rasm.)

Osma kranlar massalari 250 kg dan 500 kg gacha bo’lgan yuklarni ko’tarish va bir joydan ikkinchi joyga o’tkazib qo’yish uchun mo’ljallangan yengil ko’prikdan yoki to’sindan iborat bo’lib, ular yopmasining ko’taruvchi konstruktsiyasiga (to’sin yoki fermaga) ilingan bo’ladi. Bunday kranlar g’altakli ikki yoki to’rt osma profilli po’lat yo’lda harakatlanuvchi elektrotaldan iborat bo’ladi. Oraliqlar o’lchami yoki yopmalar ko’taruvchi konstruktsiyalari qadamiga qarab binoda bir yoki bir necha kranlar o’rnatilishi mumkin. Kranlarni tsex polida turib yoki ko’prikka ilingan mahsus kabinadan boshqariladi. Ko’prik kranlar tsex ishchi oralig’ini to’liq yopib turuvchi ko’taruvchi ko’prikdan, kranni kranosti yo’l bo’yicha harakat qildiruvchi mexanizmdan va ko’prik bo’yicha yuruvchi aravachadan, hamda ko’prikka o’rnatilgan boshqarish kabinasidan iborat bo’ladi. Sanoatda 5 t dan 500 t gacha yuk ko’tara oladigan bunday kranlar ustunlar tokchasiga o’rnatilgan kranosti to’sinlar ustiga qotirilgan relslar ustida harakatlanadi. Relslar orasi unifikatsiyalangan bo’lib, bu masofa bino oraliqlari 12: 18: 24: 30 va 36 metr bo’lgan hollarda shularga mos holda 10,5: 16,5: 28,5 va 34,5 m. bo’ladi. Bunday kranlarda yuklarni bir joydan ikkinchi joyga uch yo’nalishda ko’chirish mumkin.

1. 
   Bir oraliqli, ko’tarma transport jihozlari o’rnatilgan sanoat binolarining qirqimda ko’rinishi:
   

a-osma kran bilan jihozlangan; v-ko’prikli kran bilan jihozlangan;

1-ko’taruvchi to’sin; 2-harakatlanuvchi mexanizm; 3-osma yo’l; 4- elektrotal; 5-kranchi kabinasi; 6-kranni yo’l bo’yicha harakatlantiruvchi mexanizmi;

7. 
   ko’taruvchi kran; 8-yuk ko’taruvchi mexanizm bilan jihozlangan aravacha; 9-kranosti yo’li; 10-elektr tok o’tkazgichlar.
   

Ustunlarni ajratish o’qlari bilan kran yuruvchi relsi o’qlari orasidagi masofa ko’pincha 750 mm qilib olinadi.

Kranlarning asosiy texnikaviy parametrlari, yuk ko’tarish qobiliyati va gabaritlari Davlat Standartlari yordamida aniqlanadi. Bunda kranlarning samaradorligini tanlashda ular bir yo’lda sarflanadigan harajatlar solishtirilmasdan, foydalaniladigan paytida bo’ladigan chiqimlarni ham hisobga olinib tanlanadi.