Тошкент архитектура қурилиш институти «Қурилишни Бошқариш» факультети «Қурилиш конструкциялари» кафедраси «Бино ва иншоотларни техник бахолаш» фани

Деворлар ва чокларнинг музлаши – иссиқлик изоляцияси қатламининг етарли эмаслигидан; ҳарорат-намлик деформацияси таъсирида унинг таркибини бузилишидан; намланиш (юқори даражадаги бошланғич ёки эксплуатацион намлик); томдан сув ўтиши; чордоқ ёпмасининг иссиқлик сақлаш қатламининг бузилиши ва ҳ.к. натижасида юзага келади. 22-расмда замин деформацияси билан боғлиқ бўлган баъзи ҳолатлар кўрсатилган.

22-расм. Тош-ғишт конструкцияли биноларда учрайдиган шикастланиш ва деформация ҳолатлари.
1- мустаҳкам замин; 2-кучсиз замин;
а) ўрта қисмнинг чўкиши;
б) четки қисмларнинг чўкиши;
в) бинони бир қисмининг чўкиши;
г) Бинонинг вертикалдан оғиши.

Деворларда пайдо бўлувчи ёриқлар, уларнинг келиб чиқиши тафсилотига кўра 1-жадвалдаги каби 4 хил бўлиши мумкин. Булар, киришиш, ҳарорат, чўкиш ва коррозия таъсирида пайдо бўлувчи дарзлардир.

• Киришиш натижасида пайдо бўлган дарзлар девор юзасида тартибсиз тўрсимон кўринишга эга бўлиб, дарзларнинг кенглиги 0.3 мм гача бўлганда конструкция ҳолати қониқарли деб ҳисобланади.
• Ҳарорат таъсирида деворларда пайдо бўлган дарзлар ҳароратнинг кескин ўзгариши натижасида пайдо бўлади. Ҳарорат чоклари бўлмаган ҳолатда дарзлар сарбасталар, оралиқ деворлар, дераза бўшлиқлари бурчакларида пайдо бўлади.
• Коррозия дарзлари панелларнинг ҳимоя қатламида арматура сиртининг коррозияланиши натижасида ривожланувчи бетонда пайдо бўладиган чўзувчи кучланишдан пайдо бўлади.

Хулоса

• Бу такдимот оркали бино ва иншоотлар нима сабабдан шикастланиши, дефектлар юзага келиши ва авария холатига учраши, уларнинг турлари хакида маълумотга эга булдик. Биноларнинг асосий конструкцияларидаги шикастланиш ва авариялар, уларни келтириб чикарувчи омиллар билан танишдик.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Бино ва иншоотларни техник бахолаш (1-қисм)
2. Тақи.uz
3. ҚМҚ 2.02.01-98 "Бино ва иншоотлар заминлари". -Тошкент.: ЎзДавархитқурилиш қўмитаси, 1998.
4. ҚМҚ 3.02.01-96 "Замин ва пойдеворлар". -Тошкент.: ЎзДавархитқурилиш қўмитаси, 1997.
5. ww.google.com