Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Qonuniylik 

prinsiplari va 

kafolatlari

2-§.

---

435

XXI bob.

 Qonuniylik va 

huquqiy tartibot. Intizom

qonunchilik tartibiga ko‘ra vakolatli organ tomonidan amaldagi qonunlar ras-

miy ravishda bekor qilinguniga qadar u yuridik kuchga ega bo‘ladi va unga 

rioya qilish hamma uchun majburiydir. Jamiyatda o‘zining yuridik ahamiyatini 

yo‘qotgan biror-bir qonun yo‘q. Agar qonunlarning birortasi jamiyat manfaat-

lariga zid yoki uning talablariga to‘g‘ri kelmaydigan bo‘lsa, bunday holda qo-

nunchilik tashabbusi huquqiga ega subyektlar mazkur qonunlarni bekor 

qilish to‘g‘risidagi tashabbus bilan Oliy Majlis Qonunchilik palatasiga murojaat 

etadilar. Qonun o‘rnatilgan tartibda bekor qilingandagina, o‘zining yuridik 

kuchi va ahamiyatini yo‘qotgan hisoblanadi. 

4) Qonuniylikning aholi madaniy darajasi bilan bog‘liqligi. Qonuniy-

lik madaniyatni oshirishga, o‘z navbatida, madaniyatning rivojlanishi esa, qo-

nuniylikni mustahkamlashga yordam beradi. Qonuniylik aholining huquqiy 

madaniyat darajasi bilan bevosita bog‘liq. Jamiyatda aholining huquqiy ongi 

va huquqiy madaniyat darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, qonunlarga rioya qilish 

va ularning bajarilishi shunchalik samarali bo‘ladi. Aholining huquqiy ongi va 

madaniyat darajasi yuqori bo‘lmasa, bunda qonuniylikka erishish amri mahol. 

Basharti, fuqarolar qonun chiqaruvchi organning qonunlarda mustahkamlan-

gan erki-irodasi, unda qo‘yilgan talablarni bilmas ekan, bundan ijobiy natija 

kutib bo‘lmaydi. Asosiysi, fuqarolar qonunlarda qanday imtiyozlar berilganligi 

yoki qanday harakatlar taqiqlanganligidan bexabar qoladi. Aholining huquqiy 

ongi va madaniyatini yuksaltirish hamda qonuniylikni mustahkamlash maqsa-

dida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan 1997-yil 29-avgustda 

«Jamiyatda huquqiy madaniyatni yuksaltirish milliy dasturi» qabul qilingan 

bo‘lib, u huquqiy savodxonlik, huquqiy tafakkur va ma’rifatni shakllantirishda 

dasturilamal bo‘lib xizmat qilmoqda.

Mamlakatda qonuniylikni ta’minlashda ularni kafolatlash muhim aha-

miyat kasb etadi. Qonunlar orqali kishilar o‘rtasidagi munosabatlar tartibga 

solinar ekan, ularni hayotda to‘g‘ri tatbiq etish uchun qonuniylik tegishli usul-

lar vositasida amalga oshiriladi. Bunday usullar davlat tomonidan belgilangan 

bo‘lib, qonuniylik kafolatlari deb ataladi.