Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

329

XV bob.

 Huquq tizimi va qonunchilik tizimi.

Qonunchilikni tizimlashtirish

kasb etadi. Qonunchilik hujjatlarini tizimlashtirish amaldagi huquq tizimiga qanchalik 

muvofiq kelsa, undan kutilayotgan natijalar shunchalik yuqori bo‘ladi.

Huquq tizimi va qonunchilik tizimi o‘rtasidagi munosabatni tadqiq etish 

davomida «qonunchilikning tizimliligi», «qonunchilikni tizimlashtirish», «qonun 

hujjatlarining sistematikasi» kabi tushunchalar o‘rtasidagi aloqadorlik va farqli 

jihatlarning aniqlanishi dolzarb muammolardan biridir. 

Qonunchilikni tizimlashtirish, birinchi navbatda, inson va fuqarolarning 

qonunlardan unumli foydalanishiga imkon yaratadi. Shu jihatdan, normativ-

huquqiy hujjatlarni tizimlashtirishni mamlakat Konstitutsiyasidan kelib chiqib 

tashkil etishni ham o‘ylab ko‘rish lozim. Masalan, fuqaroda bankka qo‘yilgan 

omonatlarning sir tutilishiga oid muammo kelib chiqdi, deylik. Fuqaro esa, 

bank va moliya huquqi sohasi bo‘yicha yetarli malakaga ega emas. U o‘zining 

huquqiy savodxonligi darajasidan kelib chiqib, huquqlarining buzilishiga oid 

tegishli huquqiy normani qidirib topa olmasligi mumkin. Shu bois, fikrimizcha, 

fuqarolarning huquqlari va burchlarini tartibga solishga qaratilgan normalar 

guruhini qonunchilik tizimida alohida bo‘lim sifatida ajratish maqsadga mu-

vofiq. Chunki, fuqaroning o‘zi izlagan qonunni tez va oson topishiga erishish 

qonunchilik hujjatlarini tizimlashtirishning eng asosiy maqsadidir. Yuridik 

adabiyotlarda tizimlashtirishning quyidagi ikki an’anaviy turi – 

kodekslashtirish 

va 

inkorporatsiya haqida so‘z yuritiladi.