Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

ustav va nizom 

shakllari mavjud. Ular o‘z mazmuni va vazifasiga binoan bir-biridan farq qiladi.

Ustav – boshqaruvning u yoki bu sohasidagi muayyan idora, vazirlik 

va tashkilotlar faoliyatini tartibga soluvchi normalarni o‘zida aks ettiruvchi 

kodekslashtirilgan aktdir. Masalan, Qurolli Kuchlar intizomiy ustavi.

Nizom  – muayyan davlat tuzilmalariniing (jamoat birlashmalarining) 

tashkil etilish tartibi, tuzilishi, vazifasi, funksiyalari va vakolatlarini belgilovchi 

kompleks kodekslashtirilgan hujjat.

Nizom  – kodekslashtirilgan hujjatning eng keng tarqalgan turi. 

U muayyan huquq ijodkorlik organi yoki vakolatli mansabdor shaxs to-

monidan tasdiqlanadi. Eng ahamiyatli sohalarga tegishli va yuridik kuchi 

yuqoriroq bo‘lgan nizomlar respublika Prezidenti, Oliy Majlis va Vazirlar 

Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi. Masalan, «O‘zbekiston Respublika-

si Prezidenti Devoni to‘g‘risida nizom» – mamlakat Prezidenti tomoni-

dan, «O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qo‘mitalari 

to‘g‘risida nizom» – Oliy Majlis Qonunchilik palatasi va Senati tomonidan 

tasdiqlangan va hokazo.

Inkorporatsiya – qonunchilikni tizimlashtirishning bir turi bo‘lib, bun-

da qonunlar, farmonlar, hukumat qarorlari, farmoyishlar va boshqa normativ-

huquqiy hujjatlarning mazmuniga hech qanday o‘zgartirish kiritmay, alifbo, 

xronologik, mavzu bo‘yicha va boshqa tarzda tizimga solib nashr etiladi.

Qonunlarni inkorporatsiya qilish orqali tizimlashtirish deyarli barcha 

davlatlarda amalga oshiriladi. Ular ko‘p jildli holda nashr etilib, qonun-

larning chiqarilgan vaqtiga qarab (xronologik), alfbo tartibida va boshqa sifat 

hamda belgilariga qarab joylashtiriladi. O‘zbekiston Respublikasining Adliya 

vazirligi mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab chiqarilgan qonunlarni 

«O‘zbekiston Respublikasining yangi qonunlari» degan ko‘p jildli xronologik 

---