Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Huquqiy munosabat – o‘zaro subyektiv huquq va majburiyatlar bilan 

bog‘liq shaxslar (ya’ni, fuqarolar va yuridik shaxslar) o‘rtasidagi huquq nor-

malari va muayyan yuridik faktlar asosidagi aloqadir. Huquqiy munosabat 

ta’rifidagi asosiy narsa, avvalo, bu tomonlar o‘rtasidagi aloqadorlikni aks etti-

rishdir. Bunday munosabatlarda kamida ikki tomon – huquq sohiblari ishtirok 

etib, o‘zaro muloqotga kirishadilar.

Huquq sohiblari bir-birlari oldida tegishli subyektiv huquq va yuridik 

majburiyatlarni o‘taydilar. Huquqiy munosabat ishtirokchilarining huquq va 

majburiyatlari bir-biri bilan o‘zaro mutanosib tarzda bog‘liq; bir tomonning 

huquqiga ikkinchi tomonning majburiyati muvofiq keladi; har doim huquq sub-

yekti bo‘lgan shaxs qarshisida majburiyat o‘tovchi shaxs gavdalanadi. Ma-

salan, ishga kirish bilan bog‘liq huquqiy munosabatni olaylik. Bunda, ishga 

qabul qilingan xodim zimmasida muayyan mehnat faoliyatini amalga oshirish 

majburiyati, korxona ma’muriyatida esa, mehnat intizomiga rioya qilishni talab 

etish huquqi va bajarilgan ish uchun tegishli ish haqi to‘lash majburiyati (bu, 

ayni vaqtda, huquq hamdir) paydo bo‘ladi. Shu bilan birga, ikkala subyekt