Toshkent 2021 yil Annotatsiya

Ko’pyoqliklarni tekislikka yoyishda asosan ikki xil usuldan foydalaniladi:

1. 
   Uchburchak (treangulyatsiya) lar usuli.
   
2. 
   Normal kesim usuli.
   

1. 
   Uchburchaklar usuli. Bu usuldan umumiy vaziyatdagi piramida yon yoqlarini tekislikka yoyishda foydalaniladi. Piramidaning ikki yon va asos qirralari uchburchakni tashkil qiladi.
   

Misol. Umumiy vaziyatdagi piramida yon yoqlari va asosi tekislikka yoyilsin (4.5.1- chizma, a).

4.5.1- chizma

Yechish. 1. Piramidaning yon yoqlarini yoyishdan oldin qirralarning haqiqiy uzunliklari aylantirish usulida aniqlab olinadi. Bu yerda piramidaning asosi o’zining haqiqiy kattaligiga ega.

2. 
   Piramida AT qirrasining haqiqiy uzunligi A^ll₁ T^ll chizmaning bo’sh joyiga chizib olinadi. A dan A^l B^l radiusda, T nuqtadan T^ll B^ll₁ radiusda yoy chiziladi va oldingi yoy bilan kesishtiriladi hamda B nuqtaning geometrik o’rni topiladi.
   
3. 
   B nuqtadan B^l C^l radiusda, T nuqtadan T^ll C^ll₁ radiusda yoylar chizilib, ular o’zaro kesishtiriladi. Natijada navbatdagi C nuqta topiladi. Shu tartibda piramidaning qolgan yoqlari yoyilmalari yoyib chiqiladi.
   
4. 
   Piramidaning asosi haqiqiy kattaligida proyeksiyalanganligi uchun, yoyilmadagi AE tomoniga qo’shib chiziladi. Buning uchun A dan A^l B^l radiusda, E dan E^l B^l radiusda yoylar chizilib, ular kesishtiriladi va B nuqtani hosil qilinadi. Keyin B nuqtadan B^l C^l radiusda, E nuqtadan E^l A^l radiusda yoylar chizilib, ular o’zaro kesishtiriladi va C nuqta hosil qilinadi. Natijada piramidaning to’liq yoyilmasi yasalgan bo’ladi (4.5.1- chizma, b).