Тошкент-2021 Маърузачи: доц. Талипова Х. С

Richag qoidasi diagrammasi

• Юқоридаги расмдаги Na – таркибли суюқ аралашмани қиздирсак, Т1 ҳароратда қайнаш бошланади ва бир қисм суюқлик буғга айланади. Суюқлик ва буғ фазаларининг таркибини аниқлаш учун 0 нуқтадан таркиб ўқига паралел равишда буғ ва суюқлиқ эгрисига чизиқ ўтказилади.
• -Суюқлик эгрисига учрашган а-нуқтага тўғри келган таркиб суюқлик таркибини (Na),
• -буғ эгриси билан учрашган в-нуқтага тўғри келган таркиб эса, буғ таркибини (NB) кўрсатади.
• Оа – чизиғи суюқлик елкаси,
• Оb – чизиғи эса буғ елкаси дейилади.
• Агар mc –суюқликнинг, mВ – буғнинг миқдори бўлса, Ричаг қоидасига мувофиқ
• mc Oa=mВ ОВ ва mc/mВ=Ов/Оа
• Демак, елкаларни графикдан ўлчаб, уларнинг нисбатини олиб, фазаларни нисбий миқдорини билиш мумкин.

• Ikkinchi va uchinchi toifa aralashmalar holat diagrammalariga e'tibor bersak, bu diagrammalarda egrilar maksimum yoki minimumdan o'tadi.

• II – toifa

• 4-rasm

• III - toifa

• 5-rasm

• Коноваловнинг II қонуни ана шундай системалардаги экстремал нуқталар ҳақида. Бу қонунга мувофиқ буғ эгрисидаги экстремал нуқталарда суюқлик ва буғ фаза бир хил таркибга эга бўлади; бундай эритмалар азеотроп аралашмалар дейилади. Бундай экстремал (ғайриқонуний) нуқталарга тўғри келадиган суюқликлар бир-биридан ажралмасдан ҳайдалади.
• Коновалов II қонуни таърифи:
• “Умумий буғ босими-таркиб диаграммасидаги (ёки қайнаш ҳарорати-таркиб диаграммасидаги) max ва min нуқталарга тўғри келадиган эритмаларнинг таркиби улар буғ ҳолида бўлганда ҳам, суюқ ҳолида ҳам бир хилдир”.

• Tashqi bosim doimiy bo'lgan sharoitda azeotrop eritma o'z tarkibini o'zgartirmasdan doimiy haroratda qaynaydi. Biroq tashqi bosim o'zgarsa, na faqat qaynash harorati, balki tarkibi ham o'zgaradi. Binobarin, azeotrop aralashmalar kimyoviy birikma emas.
•