Тошкент-2021 3 Январь 2021 10-қисм Тошкент январь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Январь 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA DARS O‘TISH METODLARI
Bahronova Gulchehra Baxriddinovna 
Navoiy viloyati, Qiziltepa tumani 
13-umumiy o‘rta ta’lim maktabi 
boshlang‘ich ta’lim fani o‘qituvchisi
Annotatsiya: ushbu maqolada boshlang‘ich ta’limda qo‘llaniladigan metodlar to‘gcrisida 
so‘z boradi. Zamonaviy texnologiyalar, innovatsion g‘oyalarning barchasi boshlang‘ich ta’lim 
samaradorligini oshiradi.
Kalit so‘zlar: zamonaviy metodlar, innovatsion yondashuvlar, interfaol o‘yinlar.
Maktab o‘quvchilari uchun samarali o‘qitish strategiyalari. O‘qituvchilar sinfga birinchi marta 
kirishadimi yoki ular sinf rahbarlari bo‘ladimi, o‘qituvchilar har doim o‘quvchilarning o‘quv 
tajribasini yaxshilashning yangi usullarini izlaydilar. Xulq-atvor muammolarini hal qilishdan 
tortib, mavjud dars rejalarini takomillashtirishga qadar, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini 
o‘qitishning ba’zi samarali strategiyalari.
Kichik qadam qo‘yish va savol berish. Bu samarali o‘qituvchi bo‘lish uchun bolalarni o‘rganish 
va o‘qitishga bo‘lgan muhabbatdan ko‘proq narsani talab qiladi. O‘quvchilarni rag‘batlantirish 
va ularning o‘rganish salohiyatini oshirish uchun ishtiyoq va fidoyilik bilan bir qatorda aniq 
ko‘nikmalar va tasdiqlangan sinf amaliyoti bilan tanishish ham zarur. O‘qituvchilar yangi 
strategiya va o‘qitish usullarini o‘rganishga ko‘maklashishi va bolalarning bilimga bo‘lgan tabiiy 
chanqog‘ini faol ravishda rag‘batlantirishi mumkin.
Samarali boshlang‘ich sinf o‘qituvchisining ta’siri bolada butun hayoti davomida qolishi 
mumkin. Maktabning malakali o‘qituvchilari ko‘pincha o‘quvchilarining umuman ta’lim tizimiga 
bo‘lgan nuqtai nazaridan umidvor bo‘lishadi. Aynan shu narsa samarali o‘qitish strategiyasi 
hozirgi yoshda juda muhimdir. Yoshlik davrida o‘quvchining qiziqishini uyg‘otish ularning 
ta’lim rivojlanishining muhim qismidir. O‘qishni nafaqat qiziqarli, balki jozibali va esda qolarli 
qila oladigan o‘qituvchi o‘quvchining ongida ta’limning ahamiyatini aniqlashga yordam beradi.
Buyuk o‘qituvchilar kichik qadamlar bilan materialni esda qolarli qilishga yordam berishadi. 
Ma’lumki, biz eng ko‘p ma’lumotni qayta ishlaydigan miyamizdagi joy juda oz. Bir vaqtning 
o‘zida bizdan juda ko‘p narsalarni o‘rganishimiz so‘ralganda, biz hayratga tushishimiz mumkin. 
Bolaning rivojlanayotgan xotirasi uchun “chunki” deb nomlangan o‘qitish strategiyasi eng 
samarali ekanligi isbotlandi. Chunki - bu yo‘lda tushunishni tekshirish paytida kichik bosqichlarda 
o‘qitishni anglatadi. O‘quvchilar bilan ko‘p savollar berib javobini tasdiqlash maqsadida chunki 
deb isbot qilishlari oqibatida ko‘proq ma’lumotga ega bo‘lishlari mumkin.
Bolalarning ijtimoiy munosabatlari boshlang‘ich ta’lim davomida juda muhimdir. Ushbu 
yoshda bolalar ko‘proq do‘stona munosabatlarni o‘rnatadilar va guruhlarda ishlashni o‘rganadilar. 
Ko‘pincha o‘qituvchilar umumiy qiziqish va qobiliyatlarga qarab guruhlarni tanlaydilar. Ammo 
bolalar uchun o‘zlarini o‘quvchi sifatida tushunishni rivojlantirish va o‘zlarining fikrlashlari 
to‘g‘risida xabardorligini oshirishi muhimdir, bu jarayonni psixologlar metakognitatsiya deb 
atashadi. 
Bolalar o‘zlariga mos kelishni xohlashadi va har doim sinfga aralashishning eng yaxshi usuli 
nima ekanligiga ishonchlari komil bo‘lmaydi. Ya’ni o‘quvchilarning ba’zilari ham tortinchoq 
ham kamgap bo‘lishadi. Buning oldini olish maqsadida o‘quvchilarni birini kamgap ikkinchisini 
esa aksincha bo‘lganini o‘tqazish zarur. Shunda o‘quvchilarga qo‘shilolmagan o‘quvchi ham 
qo‘shilishga harakat qiladi.
Xulosa qiladigan bo‘lsak har bir o‘quvchi ustida ishlashga harakat qilish eng samarali usullardan 
biridir.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Matnazarova K O‘qitishning faol metodlari, Boshlang‘ich ta’lim 2009.

---

31