Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

1-masala.
Ushbu ”Lola 10 ta olma va 5 ta nok oldi, Dilshod esa 7 ta olma oldi. Bolalar nechta 
olma olishgan?
Yechish.
Masalada nok haqidagi ortiqcha ma’lumot bor. Berilgan” 5 ta nok” ortiqcha. Hayotda 
vujudga keladigan muammoli vaziyatlar asosida talabini bajarish uchun yetarlicha ma’lumotlar 
bo‘lmagan masalalar uchrashi ham mumkin.Masala yechish nima? 
Boshlang‘ich sinfda sodda va murakkab masalalarni yechish malakasini tarkib toptirish 
bo‘yicha 1-sinflarda boshlangan ish 2-3- sinfda davom ettiriladi.
Matnnli masalalar yechish u yoki bu tushunchani, munosabatni, hisoblash malakalarini tarkib 
toptirishdan tashqari, o‘quvchilarning bilim doiralarini kengaytirishga, ba’zi miqdorlar va
ular orasidagi bog‘lanishlarni chuqurroq tushuntirishga imkon beradi. O‘quvchilarning masalani 
taxlil qilishning umumiy usulini qay darsjada egallab olganliklarini va masala yechimini
mustaqil topishda ularga yordam beradigan vositalarni qanday qo‘llana olishlari masalalar
yechish malakasini hosil qilishda muhim rol o‘ynaydi.
Masalaning mazmunini o‘zlashtirish masalaning qisqa yozuvini bajarish, yechish rajasini 
tuzish, yechimni tegishli yozma yoki og‘zaki tushuntirishlar bilan yozish, yechimning to‘g‘riligini 
tekshirishdan iborat.
O‘quvchilar masalani o‘qib chiqib, unda aks ettirilgan hayotiy vaziyatni aniq tasavvur qila 
olishlari kerak.Shu bilan birga, 1-sinfda masalaning qisqa yozuvi, asosan o‘qituvchi rahbarligida 
amalga oshiradi.
Masalalar yechish matematika o‘qitushning tarkibiy qismidir.Masalalar yechmasdan turib 
matematikani o‘zlashtirishni tasavvur ham qilib bo‘lmaydixulosa qilib shuni aytish mumkinki,
matematika darsida masalalar yechishni 1-sinfdanoq mukammal o‘rgatish joiz deb o‘ylayman.
Chunki o‘quvchi matnli masalalarni o‘qib 1-sinfda qisqa yozuv tuzishga mustaqil o‘rgansagina, 
keying sinflarda rasm asosida yoki chizma asosida mustaqil masala tuza oladi deb o‘ylayman.
Chunki, masala o‘quvchini fikrlash qobiliyatini kengaytiradi va so‘z boyligini oshiradi. Bu esa 
o‘quvchilarni keying o‘qish faoliyatida muhim omil bo‘lib, shu bilan birga o‘quvchining tafakkurini 
so‘z boyligini, fikirlash qobilyatini, eslab qolish, anglash kabi fazilatlarni ham namoyon qiladi.