Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
ташаббускорлик, мустақиллик ва бошқалар) керак.
Учинчи гуруҳга бир вақтнинг ўзида бир нечта спортчиларнинг курашга кириши билан
параллел курслар (югуриш ва юриш, енгил атлетика, сузиш, велосипед, эшкак эшиш ва ҳк)
бўйича олиб бориладиган спорт турлари киради. Афсуски, маълум бир маконни душманга
қараганда қисқа вақт ичида энгиб ўтган киши ғалаба қозонади.
Шунга кўра, иродали характер хусусиятларини тарбиялаш, ўз қадр-қимматини
ошириш, ижодий қобилиятларни ривожлантириш ва ярим шарлараро мувофиқлаштириш
муносабатлари, стрессни энгиш учун ақлий ўзини ўзи бошқаришнинг самарали усулларидан
фойдаланиш (ИГ томонидан автоген машғулотлар) билан боғлиқ умумий қоидалар билан
бир қаторда Шултз [5], АТ Филатов [9] томонидан эмоционал-иродавий машғулотлар, Э.
Жаобснинг [5] фаол нерв-мушак бўшашиши (тикланиш), А.В.Алексеевнинг психомускуляр
тайёргарлиги [5]), юқоридаги спорт гуруҳларининг ҳар бирида психологик ҳар хил
йўналтирилган ва мазмунли ишлар олиб борилиши керак.
- муваффақиятсизликни тезда енгиш қобилиятига эга бўлиш (ҳақиқатда нима бўлганини
аниқлаш учун муваффақияцизликдан фойдаланиш) ва ўзингизнинг фикрларингиз билан
ёлғиз қолиш, мустақил ҳаракат қилиш (ҳозирги пайтда нима қилинаётгани ҳақида ўйлашни
ўрганинг);
- мухлисларга, рақибларга, ҳакамларга эътиборингизни қаратманг);
- кўриш ва эшитиш қобилиятини бошқаришни ўрганиш;
э) фақат тинглаш хусусияти ва ҳаяжонга олиб келмайдиган нарсаларга риоя қилинг;
- ғалабага қатъий ишониш (мақсадга эришиш учун тасаввурни ишлатиш);
- кескинликсиз рақобатлашиш (ўз ҳаракатларини автоматик равишда, ишончли бажа-
риш) [3].
Жамоа спортида ўйинчилар билан суҳбатлар қўлланилади; тавсия этилган дам олиш;
автоматик машғулотлар. Улар ўз-ўзини гипноз, ўзига ишониш, ўз-ўзини буюртма қилишни
ўргатадилар. Улар спорт мотивациясини шакллантириш, ўз имкониятларига бўлган ишончни
шакллантириш, шу жумладан, спортчининг тўғри қарор қабул қилиш қобилиятига ишонч
ҳосил қилиш ва уни изчил амалга оширишга асосланган «ички таянчларни шакллантириш»
орқали. Улар «хатоларга йўл қўйилган тақиқни бекор қилиш» (нисбатан кучсиз рақиб билан
ўйнашдан олдин, унинг қаршилик кўрсатиш иродасини бостириш учун қасддан таваккал
қилиш тавсия этилади), «рақибни амалдан чиқариш» (спортчини самарали тактик фаолиятда
рақибдан устунлик), «Десенситизация» (профессионал психолог иштирокида ўтказилади
- спортчига унинг ўйин режаси рақибнинг самаралироқ режасига дуч келганлиги, қандай
ноқулай ҳолат пайдо бўлганлиги ҳақида эслаш учун таклиф қилинади) , кейин ушбу тажриба
махсус психо-мантиқий техника ёрдамида ишлаб чиқилади)
Do'stlaringiz bilan baham: |