Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

“Уста кўрган 
шогирд – бир мақомга йўрғалар, уста кўрмаган шогирд - ҳар мақомга йўрғалар”, 
“Устоз - отангдек улуғ”, “Шогирд – лой, устоз - кулол”
каби кўплаб халқ мақолларида 
ҳам доно халқимиз устоз ҳақида ўз эҳтиромларини билдирганлар. Бу мақоллар ҳозир 
ҳам тез-тез қўлланиб келаётганининг гувоҳи бўламиз ва халқимиз орасида ўз қадрини 
йўқотмаганлигини кўрамиз. 
Буюк саркарда Амир Темур ҳам устози - Сайид Баракага юксак эҳтиром кўрсатганлиги 
барчамизга маълумдир. Шунингдек, улуғ мутафаккир бобомиз Ҳазрат Алишер Навоийнинг 
кўплаб шогирдларга раҳнамолик қилганлиги, ўз навбатида салафлари(устозлари)га, чексиз 
ҳурмат билан қараганлиги ҳам фикримизнинг далилидир. Демак, бундан шундай хулоса 
келиб чиқадики, биз ёшлар ҳам ҳар соҳада устозга эҳтиёж сезишимиз, табиий ҳолдир. 
Бугунги кун ёшлари қалбида камолотга интилиш, маънавий қадриятларини тиклаш ва 
Ватанга садоқат туйғуларини ўстиришда “Устоз-шогирд” анъаналарининг ҳам роли беқиёс 
эканлиги, шак-шубҳасиздир. 
Айниқса бу анъанани изчил амалга ошириш ва пировард мақсадга эришишда Олий 
таълим муассасалари фаолиятида тизимнинг узвийлиги ва узлуксизлигини тўлиқ 
таъминлаш муҳим ўрин эгаллайди. Таълим-тарбияда бош мақсадимиз талабани 
билим олиш ва юқори маданиятли бўлишга ўргатиш, ундаги қобилиятларни уйғотиш, 
ташаббускорлик ва тадбиркорлик, жамоада фаоллик ва лидерликка лойиқлик имкониятлари 
борлигига ишонтириш, ўзаро ишонч ва холислик туйғуларини шакллантиришдир. 
Ушбу мақсадларимизнинг амалга оширилиши эса “Устоз шогирд” анъанасидаги айрим 
муаммоларнинг ечимига сабаб бўлади ва талаба учун Ватанга содиқ, юксак эътиқодли ва 
замонавий билимга эга бўлиб тарбияланиш имкониятлари яратилади. 
Биламизки, устоз деган шарафли номга сазовор бўлиш ҳар кимга ҳам насиб этавермайди. 
Бу улуғ номни олиш учун кўп йиллар давомида мураккаб синовлардан ўтиш лозим бўлган. 
Кўплаб мутахассислар орасида бу шарафли номга камдан-кам инсонлар сазовор бўлганлар. 
Бироқ халқимиз орасида ана шундай ўз шогирдларига илҳом берувчи беназир устозлар ҳар 
соҳада топиладилар. Улар Ватанимизнинг равнақи, бахт-саодати, маънавияти ва маданиятини 
юксалтириш учун жисман ва маънан хизмат қилмоқдалар. Айниқса, ёшларнинг тарбиясига, 
ўз касб-ҳунарларининг чуқур билимдони бўлишларига эътиборларини қаратмоқдалар. 
Хўш, шогирд ким, унда қандай масъулиятлар мужассам бўлиши керак? Шогирд - бу 
ўрганувчи, билишга, тушунишга ва англашга интилувчидир. Шу ўринда қадимги миллий 
қадрият ва анъаналарга яна бир назар ташласак, шогирдликнинг ўзига хос одоб-ахлоқ 
қоидалари бўлган. 
Чунончи, ўзининг ахлоқ-одобга оид асарлари билан кўп асрлардан буён машҳур бўлиб 
келаётган файласуфлардан бири Ҳусайн Воиз Кошифий: “Агар сендан шогирдлик одоби 
нечта, деб сўрасалар, еттита дегин. Аввало, ўз ишига яхши муносабатда бўлиш, яъни ўз 
касбини севиш, ўз касбига эътиқод қўйиш ва унга ишониш, устоз олдида ҳақсевар бўлиш, 
ўз ножўя одатларини тарк этиш, кўриш лозим бўлмаган ҳамма нарсалардан нигоҳини 
олиб қочиш, эшитиш мумкин бўлмаган барча нарсаларга қулоқ солмаслик, барча нолойиқ 

---

76