Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Umumiy o‘rta ta’limning Davlat ta’lim standarti va o‘quv dasturi. Toshkent. 2017-yil.
2. K. Qosimova, S. Matjonov. Ona tili o‘qitish metodikasi. Toshkent. 2009-yil.
3. Q. Qosimova “2- sinflarda ona tili darslari”, Toshkent. 1998-yil.

---

54
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARINI BILIM OLISHGA BO‘LGAN 
INTILISHLARINI RAG‘BATLANTIRISH
Yangiyeva Robiya Farmonovna
Navoiy viloyati, Qiziltepa tumani 
33-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Annotatsiya: 
ushbu maqolada o‘quvchilarni ta’lim olish va savodli bo‘lishlari uchun 
intilishlarini rag‘batlantirish haqida so‘z boradi va o‘quvchilar ilm darajasini oshirish uchun 
turli interaktiv usullar haqida fikr yuritiladi.
Kalit so‘zlar:
interaktiv yo‘l, interfaol usul, rag‘bat, malakani rivojlantirish. 
Bilamizki, boshalng‘ich sinf o‘quvchilarini darsga qiziqtirish yo‘llari anchagina va bolaligidan 
bilimga to‘g‘ri yo‘naltirilgan o‘quvchilar kelajakda o‘z sohasining mukammal mutaxassisi 
bo‘lishadi. Shu bilan birga quyida ularning bilimlarini va qiziqishini oshirish uchun turli usullarni 
keltirib o‘tmoqchiman.
1. Harakatlarni kuchaytirish / E’tirofni ta’minlash
O‘quvchilarga vazifani bajarish uchun kuch sarflash va e’tirofga sazovor bo‘lish o‘rtasidagi 
bog‘liqlikni yaratishda yordam berish, faol ta’lim olishga yordam beradigan sinf muhitini 
rivojlantirishning muhim bosqichidir.
O‘quvchilarni mashg‘ulotlarga ko‘proq kuch sarflashni rag‘batlantirish, ularga motivatsiya 
beradish kerak. Maqtash va e’tirof etish o‘quvchilarga tanish bo‘lgan motivator; ularni to‘g‘ri 
bo‘lishdan to‘liq kuch sarflashga o‘tish juda samarali bo‘lishi mumkin.
2. Metakognitatsiya. To‘liq ma’noda “fikrlash haqida o‘ylash” o‘quvchilarning o‘rtacha 
yetti oylik qo‘shimcha yutuqlariga erishgan holda, eng samarali, eng kam xarajatli o‘qitish 
strategiyalaridan biri sifatida tan olingan.
Boshlang‘ich maktablarda metakognitatsiya ko‘pincha boshqa samarali o‘qitish strategiyalarini 
o‘z ichiga oladi, masalan, sinfda savol berish - “Siz qayerdan bilasiz?” o‘quvchilardan nafaqat 
o‘zlarining yechimlarini oqlashlarini so‘raydi, balki ularga ushbu yechimni olish uchun o‘zlarining 
fikrlash jarayonlari haqida o‘ylashlari kerak. O‘quvchilarga o‘zlarining bilimlarini rejalashtirish, 
nazorat qilish va o‘zlarini baholashni o‘rgatish, o‘quvchilarning motivatsiyasini yaxshilaydi va 
ularni boshqa o‘qitish strategiyasiga bog‘lab, darslarda ko‘proq ishlashga undaydi.
3. Shaxsiylashtirilgan ta’lim
Bu aniq tuyulishi mumkin, ammo o‘quvchilar ko‘proq maqsadga yo‘naltirilgan va ularning 
qiziqishlariga murojaat qilgan paytda o‘rganish bilan shug‘ullanishadi! Bunga erta erishish qiyin 
bo‘lishi mumkin - ayniqsa, 30 o‘quvchidan iborat to‘liq sinf bilan - lekin yil davomida tanishish 
va o‘zaro munosabatlarni rivojlantirish bilan birga, alohida bolalar uchun tadbirlarni va hatto 
savollarni yanada moslashtirish osonroq bo‘lishi kerak.
4. Hamkorlikda o‘rganish. Shuningdek, “kooperativ o‘rganish” deb nomlangan, o‘quvchilarning 
ayrim sinf mashg‘ulotlari uchun guruhlarda ishlashlari g‘oyasi aksariyat o‘qituvchilar uchun 
yangilik bo‘lmaydi.
“Raqobatdosh” birgalikdagi ta’lim kontseptsiyasi (bu erda talabalar guruhlari bir-birlariga 
qarshi raqobatlashadigan) ma’lum darajada ta’sir ko‘rsatdi, ammo o‘quvchilar o‘rganishga emas, 
balki ko‘proq tanlovga e’tibor qaratishlari kerak bo‘lsa ehtiyot bo‘lish tavsiya etiladi.