Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga dars o‘tishda interfaol usullar. T.2020

---

55
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG‘ICH SINFLARNI O‘QITISHNING INTERFAOL USULLARI
Yangiyeva Laylo Farmonovna
Navoiy viloyati, Qiziltepa tumani 
33-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Annotatsiya:
ushbu maqolada boshalng‘ich sinf o‘quvchilarini o‘qishga jalb etish, shu orqali 
ularning nutqini shakllantirish bo‘yicha fikrlar bayon qilinadi.
Kalit so‘zlar:
an’anaviy uslub, tarixiy uslub, tahlil, ro‘yxat.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini ta’limga olib kirish va savodini chiqarish uchun material va 
qo‘llanmanlar anchagina. Shunga qo‘shimcha qilib adabiy ruhdagi kinolardan parcha diologlarni 
qisqa video rolik ko‘rinishida taxlashni taklif qilmoqchiman. Sababi o‘quvchilar yoshligida taqlid 
qilishga anchagina qiziqishadi. Bu chet tillarini o‘rganishda sinalgan usul. O‘quvchilarni qancha 
adabiy usulda so‘zlashilgan diologlar bilan tanishtirilsa ular shuncha o‘sha so‘z va gaplarni eslab 
qoladi va kundalik hayotida ham adabiy nutqda so‘zlashni boshlaydi.
Shu bilan birga ayrim interfaol usullar bilan ham tanishtirib o‘tmoqchiman: 
1. O‘quvchilarga yo‘naltirilgan / konstruktivistik yondashuv
Ushbu ro‘yxatdagi ko‘plab o‘qitish usullari va strategiyalari o‘quvchilarga yo‘naltirilgan yoki 
konstruktivistik hisoblanadi. Oddiy so‘z bilan aytganda, bu e’tiborni faqat o‘qituvchiga emas, 
balki o‘quvchilarga qaratadi. Ushbu yondashuvda bolalar kichik guruhlarda, kirish markazlarida 
o‘tirishi va ehtimol sinf atrofida erkin harakatlanishi mumkin. 
Xulq-atvor muammosini oldini olish uchun o‘qituvchilar o‘quvchilarga yo‘naltirilgan sinflarda 
juda ko‘p asos yaratishi kerak. Odatda, bu o‘quvchilarda mas’uliyat hissini tarbiyalashni o‘z ichiga 
oladi. 
2. O‘qituvchi markazida. Ko‘pincha o‘qitishning an’anaviy uslublaridan biri, o‘qituvchiga 
yo‘naltirilgan metodika deb o‘ylashadi, e’tibor o‘qituvchiga qaratilgan. O‘qituvchilar sinf uchun 
mas’uldir va barcha sinfdagi vaziyatni boshqaradi. Guruh ishi olib borilishi mumkin bo‘lsa-da, 
ko‘pchilik dars vaqtini o‘qituvchi tushunchalarni tushuntirish va individual ishlarni topshirish 
bilan o‘tkazadi. O‘qituvchilarga yo‘naltirilgan yondashuv strategik jihatdan bunga yordam 
bermaydi. Buning o‘rniga, o‘quvchilarning xatti-harakatlarini nazorat qilish ustuvor ahamiyatga 
ega. Bitta afzallik shundaki, xatti-harakatlarning muammolarini odatda ushbu muhitda boshqarish 
oson. Yana bir afzallik shundaki, o‘quvchining mavzuni o‘tkazib yuborishi kamdan-kam uchraydi, 
chunki o‘qituvchi sinfda sodir bo‘ladigan barcha narsalarni boshqaradi.
3. Loyihaga asoslangan ta’lim. Nisbatan yangi o‘qitish usuli, loyiha asosida o‘qitish 
o‘quvchilarga yo‘naltirilgan yondashuvga kiradigan o‘qitish uslubidir. 
Odatda, loyihalar “Maktabimiz qanday qilib yashil bo‘lishi mumkin?” Kabi ochiq savolga 
javoban yaratiladi. yoki “O‘tmishda shahrimiz qanday rejalashtirilgan edi va kelajakda qanday 
rejalashtirilishi mumkin edi?” Loyihalarning yana bir muhim qismi shundaki, ular real muammolar 
bilan bog‘liqdir. Loyihalar nafaqat maktab uchun loyiha bo‘lib qolishi, balki ta’sir qilishi kerak. 
Masalan, o‘quvchilar butun maktab eshitishlari uchun radioeshittirishlar qilishlari mumkin. Yoki, 
ular shahar kengashiga xat yozib, o‘z fikrlarini bildirish uchun yig‘ilishda qatnashishlari mumkin.