|
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati
1. Abdullayeva Sh. Ta’limda o‘qituvchi shaxsi va o‘quvchi faoliyatini uyg‘unlashtirish
texnologiyalari. // Molodoy uchyonыy, 2016 yil. 9-son.
2. Abduraimova M. Ona tili ta’limida ilg‘or pedagogik texnologiya. Toshkent, 2005. 3-26 betlar.
3. Azizxo‘jayeva N. O‘qituvchi tayyorlashning pedagogik texnologiyasi. T.: TDPU, 2000.
4. Abduqodirov A. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida yangi axborot texnologiyalardan
foydalanish muammolari. Uzluksiz ta’lim jurnali, 2002. № 4, 60-73 betlar.
104
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
TA’LIM VA TARBIYA JARAYONIDA RUS TILI FANI O‘QITUVCHISINING O‘RNI
Norova Zilola
Navoiy viloyati Qiziltepa tumani
15-umumiy o‘rta ta’lim maktabi
rus tili fani o‘qituvchisi
Mustaqil O‘zbekiston Respublikasida shakllanayotgan milliy istiqlol g‘oyasi Respublika
Konstitusiyasida e’tirof etilgan insonparvar, demokratik, huquqiy davlat va jamiyatni barpo etish,
shuningdek, ijtimoiy- iqtisodiy hamda madaniy rivojlanishning yuqori bosqichlariga ko‘tarish,
jahon hamjamiyati safidan munosib o‘rin egallashga yo‘naltirilgan ezgu maqsadlarni amalga
oshirishga xizmat qiladi. Ushbu maqsadlarning ijobiy natija berishi, eng avvalo, yosh avlodga
ilmiy bilimlar asoslarini puxta o‘rgatish, ularda keng dunyoqarash hamda tafakkur ko‘lamini
hosil qilish, ma’naviy-axloqiy sifatlarni shakllantirish borasidagi ta’limiy-tarbiyaviy ishlarni
samarali tashkil etishga bog‘liqdir.
Davlatimizning barcha sohalarida shiddat bilan olib borilayotgan islohotlar jarayoni dunyo
miqyosida til ta’limining ham zimmasiga yangidan-yangi vazifalarni yukladi. Davr tildan amaliy
foydalanish samaradorligini fanning ham, ta’limning ham asosiy muammosiga aylantirib qo‘ydi.
Natijada rus tili ta’limida o‘quvchilarning muayyan nutqiy vaziyat, sharoit va madaniy muhitda
tildan oqilona, samarali foydalanish kompetensiyasini rivojlantirish masalasi bilan shug‘ullanishi
zarurligi belgilab berildi. Eng muhimi, til ta’limi bo‘yicha o‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va
malakalarga ega bo‘lishlari bilan birgalikda, o‘z fikrini boshqalarga tushuntira olish, boshqalarni
tinglab ularni tushuna olish, bahsga kirishish, kundalik hayotda muvaffaqiyatlarga erishish uchun
o‘quvchi ushbu axborotlarni izlab topishi, tahlil qilish, bilim, ko‘nikma va malakalardan kundalik
hayotlarida uchraydigan muammolarni hal etishda foydalana olishlarini shakllantirish zarur.
Ta’lim samaradorligini yuqori bosqichga ko‘tarish hamda dars sifatini oshirishda uzluksiz
ta’lim tizimi xodimlari, pedagog-o‘qituvchilar tomonidan zamonaviy ta’lim texnologiyalarini
ta’lim jarayonida samarali qo‘llay olish, shuningdek, ta’lim jarayonini tashkil etishga nisbatan
ijodiy yondashuvning qaror topishi muhim ahamiyat kasb etadi. Axborot manbalari bugungi
kunda shu qadar takomillashganki, ta’lim jarayonida o‘qituvchi eng qulay, eng zamonaviy, eng
qiziqarli, eng oson usullarni qo‘llash orqali o‘quvchiga zaruriy bilimlarni yetkazmasa ko‘zlangan
maqsadga erishishi qiyin. Bu, undan nafaqat o‘z fanining bilimdoni, balki o‘z kasbining
fidoyisi,o‘rni kelganda aktyori bo‘lishini talab etadi.
Ayniqsa, rus tili fani o‘qituvchisi darslarni tashkil etishda o‘tiladigan mavzuning mazmunidan
kelib chiqib materiallarni o‘quvchilarga singdirish yo‘llarini, qaysi usullarni qo‘llash yaxshi
samara berishini oldindan belgilab olishi maqsadga mubofiq. Ilg‘or pedagogik texnologiyalarni
ta’lim jarayonida qo‘llash darslarning sifatini, o‘quchilarning fanga bo‘lgan qiziqishlarini
oshiradi, ularni mustaqil ishlashga va ijodiy fikrlashga o‘rgatadi.
Taniqli tilshunos olim N. Mahmudov til ta’limida muayyan natijaga erishish uchun stilistika
fani bo‘yicha ma’lumotlarni bilishning ahamiyati nihoyatda ulkanligini alohida ta’kidlaydi.
Rus tili fani o‘qituvchilari:
- ta’limning uzluksiz va uzviyligini ta’minlash bo‘yicha barcha bosqichlar faoliyatini;
- sohaning yetakchi olim va amaliyotchi mutaxasasislari bilan hamkorlikda ish olib borishni;
- uzluksiz ta’lim bosqichlari uchun rus tilidan davlat ta’lim standartlari talablarini til ta’limining
xalqaro standartlariga muvofiqlashtirish masalalarini;
- rus tili ta’limi samaradorligini oshirish yo‘llari va zamonaviy dars shakllarini;
- rus tili o‘qituvchilarining tayyorgarlik darajasiga va oliy malakali ilmiy-pedagogik kadrlarning
rus tilidan bilimlari darajasiga qo‘yiladigan talablar mazmunini;
- “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor
yo‘nalishlari bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”da ilm-fan, ta’lim-tarbiya tizimini, yoshlarga oid
davlat siyosatini takomillashtirish bo‘yicha belgilangan vazifalarni bajarish;
- ta’lim jarayonida sifat va samaradorlikka erishish yo‘llarini bilish;
- rus tilini o‘qitish bo‘yicha tajriba almashish va ilg‘or tajribalarni ommalashtirish yo‘llarini
hamda rus tili bo‘yicha ilmiy- tadqiqot, metodik ishlarni olib borish va uni amaliyotga tatbiq eta
olish kabi kompetensiyalarga ega bo‘lishi kerak.
Ayniqsa, maktab o‘quvchilari tafakkurini rivojlantirish uchun ular psixologiyasini e’tiborga
105
Do'stlaringiz bilan baham: |
