Тошкент-2021 3 Апрель 2021 10-қисм Тошкент апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Xusniddin Ismoilov. Inson miyasi XXI asarda. Internet sahifasi.
2. Jon Kexo. G‘ayriixtiyoriy ong mo‘jizalari.-.T., 2009-yil.
3. Albert Eynshteyn kim bo‘lgan. www.ziyo.uz sayti.

---

23
Апрель 2021 10-қисм
Тошкент
O‘QUV JARAYONINI SAMARALI TASHKIL ETISHDA AMALIY DASTURIY 
VOSITALARDAN FOYDALANISH 
Abdurahimova Mohira Numonjonovna
Fargʻona viloyati Yuridik texnikumi oʻqituvchisi
Annotatsiya: 
maqolada oʻquv jarayonlarida amaliy dasturiy vositalaridan foydalanish hamda 
oʻquv-materiallarini yaratish usullariga oid fikrlar berilgan. 
Kalit soʻzlari: 
dasturiy vositalar, zamonaviy texnologiyalar, metodik ta’minot.
Pedagogik dasturiy vositalar - kompyuter texnologiyalari yordamida o‘quv jarayonini 
qisman yoki to‘liq avtomatlashtirish uchun mo‘ljallangan didaktik vosita hisoblanadi. Ular 
ta’lim jarayonini samaradorligini oshirishning istiqbolli shakllaridan biri hisoblanib, zamonaviy 
texnologiyalarning o‘qitish vositasi sifatida ishlatiladi. Pedagogik dasturiy vositalar tarkibiga: 
o‘quv fani bo‘yicha aniq didaktik maqsadlarga erishishga yo‘naltirilgan dasturiy mahsulot 
(dasturlar majmuasi), texnik va metodik ta’minot, qo‘shimcha va yordamchi vositalar kiradi. 
Pedagogik dasturiy vositalarni quyidagilarga ajratish mumkin:
- o‘rgatuvchi dasturlar-yangi bilimlarni o‘zlashtirishga yo‘naltiradi; 
- test dasturlari - egallangan bilim, malaka va ko‘nikmalarni tekshirish yoki baholash 
maqsadlarida qo‘llaniladi; 
- mashq qildirgichlar - o‘quv materialini takrorlashga xizmat qiladi; 
- o‘qituvchi ishtirokidagi virtual o‘quv muhitini shakllantiruvchi dasturlar.
Pedagogik dasturiy vositalarni yaratish texnologiyasini amalga oshirish maqsadida ularning 
an’anaviy vositalardan ustunligini tasdiqlovchi qator ijobiy omillar mavjud. Mazkur omillar 
didaktik, psixologik, iqtisodiy, fiziologik guruhlarga ajratildi.
Pedagogik dasturiy vositalarga qo‘yiladigan didaktik talablarga quyidagilar kiradi: ilmiylik, 
tushunarli, qat’iy va tizimli bayon etilishi bilan birgalikda, uzluksizlik va yaxlitlik, izchillik, 
muammolilik, ko‘rgazmalilik, faollashtirish, o‘qitish natijalarini o‘zlashtirish mustahkamliligi, 
muloqotning interfaolliligi, o‘qitish, tarbiyalash, rivojlantirish va amaliyotning yaxlit birligi.
Metodik talablarga: aniq o‘quv fanining o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olish, ma’lum 
bir fanning o‘ziga xosligini hisobga olish, axborotni zamonaviy metodlari o‘zaro bog‘liqliligi, 
o‘zaro aloqadorliligi, turli-tumanligi, amalga oshirilishi.
Psixologik talablarga idrok etish, tafakkur, diqqati, motivatsiya, xotira, tasavvuri, yoshi 
va individual psixologik xususiyatlarini hisobga olish kiradi. Pedagogik dasturiy vositalarni 
yaratishda amal qilinishi zarur bo‘lgan tamoyillar hisobga olinib, ularni yaratish texnologiyasini 
loyihalashtirish quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
1) 
konsepsiyasini ishlab chiqish;
2) 
loyihalashtirish
; 
3) 
ekran shakli va axborot bloklari dizayni;
4) 
o‘quv
materiallarini elektron shaklda tayyorlash va modullarga ajratish
;
5) 
ilova tuzilmasi elementlarini to‘ldirish
; 
6) 
test sinovlari va sozlash;
7) 
o‘quv jarayoniga tatbiq etish.
Metodik talablar pedagogik dasturiy vositalar asosida o‘qitishga mo‘ljallangan o‘quv fanining 
o‘ziga xos xususiyatlarini, uning qonuniyatlarini, izlanish metodlari, axborotga ishlov berishning 
zamonaviy usullarini joriy qilish imkoniyatlarini hisobga olishni ko‘zda tutadi.
Demak, kompyuter texnologiyalari yordamida o‘quv jarayonini avtomatlashtirish uchun 
mo‘ljallangan didaktik vositalardan foydalanganda o‘quv fanining o‘ziga xos xususiyatlarini, 
axborotni zamonaviy metodlari o‘zaro bog‘liqligi, turli-tumanligi hisobga olish lozim. Shuningdek, 
psixologik talablar, o‘quv masalalari murakkablik darajasi, o‘quvchilarning yosh xususiyatlariga 
mos kelishini inobatga olish kerak.