Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

3.
 
Matematik statistikaning vazifalari. 
Matematik statistika - 
matematikaning muhim boMimlaridan biri. Bu fan alohida tanlab olingan o„simlik 
na‟munalarida o'tkazilgan kuzatishlar asosida biron bir xodisa to'g'risida eng to„g„ri 
xulosa chiqarish imkonini beradi. 
Barcha statistik usullarda fanda extimollar nazariyasiga asoslanib ish 
yuritiladi. Fanda eksperiment va tekshirishlarni dasturlash bilan bog„liq turli tabiat 

---

1 7 2
xodisalarini o'rganuvchi gipotezalarni tekshirish va baholashda turli murakkab 
tizimlarni o'rganishda muhim echimlarni ishlab chiqishda qo„llaniladigan barcha 
statistik uslublar eng avvalo ehtimollar nazariyasiga asoslanib ish yuritadi. 
Matematik statistikada tasodifiy so„zi xodisalarning natijalarini oldindan 
aytish mutlaq mumkin emasligini anglatuvchi ma‟noni bildiradi. Demak, tajriba 
natijalariga o'rganilayotgan omillardan tashqari har doim u yoki boshqa xodisalar 
ta‟sir ko„rsatadi. Natijada har qanday elemental xatolikning oMchami bilan 
belgilanadigan biron bir elementini o„zida saqlaydi. 
Statistik tahlilning zamonaviy usullarini bilish fenologik kuzatuvlari va 
tajriba natijalarini miqdor o„zgaruvchanligini va tavsiflashdagina emas , balki 
tadqiqotning barcha bosqichlarida ya‟ni, yerni tayyorlashdan tajriba oxirigacha 
zarur. 
Har qanday yoppa, ko„pgina ko„rinishlar masalan daladagi o'simliklar 
guruhlari yoki fermadagi xayvonlar o'zida o„ziga xos xususiyatlami saqlaydi, 
xodisalar , dalillar , predmetlar , ya‟ni ba‟zibir o'lchov birliklari, ulardan har biri 
alohida qaralganda o'ziga hos xususiyatlarga ega va bir-biridan balantligi, vazni, 
maxsulot miqdori va h.k singari belgilari bilan farq qiladi. Har bir belgi, har xil 
o'simlik va navlarda har xil darajada ifodalanishi mumkin, shuning uchun belgilar 
o'zgarib turadi deb yuritiladi.