Тошкент – 2020 10-мавзу: Халқаро статистикада иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• Умумий меҳнат унумдорлиги индекслари индивидуал индекс сурати ва маҳражини жорий даврда ҳақиқатда ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори бўйича (q1) вазналаш орқали шаклланади:
• Iw =∑t0 q1 : ∑t1 q1 = ∑t0 q1 : ∑T1 ,

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• Халқаро статистикада меҳнат унумдорлиги динамикасини қиймат кўрсаткичлар асосида ўрганишда, Ўзбекистон Республикаси амалиётига тўғри келадиган ўзгарувчан ва доимий таркибдаги индекслардан фойдаланилади:
• Iўзгарувчан таркидаги М.У. = [∑q1 p : ∑T1] : [∑q0 p : ∑T0]
• бу ерда, р – таққослама нарх (одатда базис давридаги нарх);
• Iдоимий таркибдаги М.У. =∑W1 d1 : ∑W0 d1 ,
• бу ерда, d1 – ҳисобот даврида ушбу меҳнат унумдорлиги даражасига тенг бўлган гуруҳдаги меҳнат харажатлари салмоғи

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• Бунда доимий ва ўзгарувчан таркибдаги меҳнат унумдорлиги индекслари ялпи маҳсулот, қўшилган қиймат, соф маҳсулот бўйича ҳисобланиши мумкин. Ялпи маҳсулот бўйича меҳнат унумдорлиги кўпинча корхона ёки фирма даражасида, қўшилган қиймат ёки соф маҳсулот бўйича – айрим тармоқлар ёки умуман иқтисодиёт бўйича ҳисобланади.

Иқтисодий фаолият самарадорлиги кўрсаткичлари

• Омилларнинг глобал ва тотал унумдорлиги индексларини ҳисоблашда аввал ялпи (ёки соф) миллий даромад, меҳнат сарфи, оралиқ истеъмоли, доимий капитал амортизацияси ва бошқа омиллар харажатларининг жорий ва таққослама нархлардаги динамика қаторларини тузиш тавсия қилинади. Бунда ялпи ёки соф миллий даромад омиллар қиймати бўйича аниқланади. Омилларнинг глобал (тотал) унумдорлиги омиллар ялпи харажатларининг бир бир бирлигига реал даромадларнинг реал ўсиши сифатида талқин қилинади. Маҳсулотнинг омил нархларидаги қиймати омил харажатларига тенг бўлганлиги сабабли базис даври учун омиллар глобал унумдорлиги даражаси бирга тенглаштирилади. Бошқа барча даврлар учун унумдорлик даражалари таққослама омил нархлардаги маҳсулот қийматларини таққослама нархлардаги омиллар харажатларига бўлиб топилади.