Toshboyeva Gulmira

Hozirgi zamon dinshunoslik fanida dinning kompensatorlik funksiyasini bayon qilishda mutaxassislar har xil yondashib, uni «dushespasitelnaya»1 (ya’ni shaxsga nisbatan «jonni qutqazish» , «najot berish», «ruhni baquvvat qilmoq») ma’nolarida ishlatgan. Dinning bu funksiyasini nemis sosiologi M.Veber «smыslopologayuщaya» (ya’ni «mazmunga ega») deb, uni asosiy va hamma dinlar uchun umumiy sifatida e’tirof etadi. Bu funksiyasi odamni «biroz to’xtab, orqaga nazar tashlash», «hayot mazmuni», «ruhni, jonni qutqazish» haqida uylashga vodor qiladi. Irodasi kuchsiz odamlarga taskin beradi, ularning hayot qiyinchiliklarini yengishga psixoterapevtik vosita bo’lib xizmat qiladi2. Dinni tadqiq etuvchilar uni ma’naviy omil sifatida inson hayotiga mazmun baxsh etadi deb, ta’kid qilganlar masalan, Z.Freyd ta’limotining davomchisi va keyinchalik uni tanqid qiluvchisi Shveysariyalik psixolog K.Yung ham shu mavqyeidan turib, dinning funksiyasini tushuntiradi. Uning fikricha din inson hayotini mazmunli qiladi, uning ko’nglini ochadi, yorug’lik beradi, hayotdan bahramand bo’lishga undaydi, insonni narsalar dunyosi ta’siridan, iste’molchilik hirsidan qutqazadi va bugun ham individlarni kundalik hayotlarida ularni doimo himoya qiladi

Dinning-inson hayotidagi o'rni. O'zbekiston aholisining 88 foizi islom diniga,10 foizdan ziyodi boshqa dinlarga e'tiqod qiladi, 1.8 foizi esa hech qaysi dinga e'tiqod qilmaydi.Ramazon hayiti,Qurbon hayiti respublika miqyosida nishonlanib kelinmoqda.diniy jurnal va gazetalar nashr etilib,televideniye va radioda diniy mavzularda maxsus ko'rsatuv va va eshittirishlar olib borilyapti.O'zbekistonda din davlatdan,siyosatdan ajratilgan,ammo xalqdan ajratilgan emas.Aholisi ko'p millatli bo'lgan O'zbekistonda islomdan tashqari xristianlik,yahudiylik,buddaviylik va boshqa dinlarga e'tiqod qiluvchi kishilar ko'p.Ko'p millatli va ko'p dinli mamalakatda millatlararohamjihatlik va diniy bag'rikenglik sohasida olib borilayotgan izchil davlat siyosati turli millat hamda barcha diniy konfessiya vakillarining emin-erkin yashashlari uchun mustahkam asos yaratdi.1991-yil davlatning vijdon erkinligi dinga oid siyosatini belgilab beruvchi "Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to'g'risidagi"qonun qabul qilindi. Uning qabul qilinishi islom diniga va boshqa dinlarga e'tiqod qiluvchi fuqarolarning hayotida muhim o'rin egalladi.1992-yilda esa Diniy ishlar bo'yicha qo'mita tuzildi.Qo'mita tarkibida diniy konfessiyalar bilan ishlash uchun maxsus tashkil etilgan sho'ba iah boshlaganidan so'ng,respublika hududida joylashgan va diniy faoliyat yuritgan barcha tashkilotlar haqida ma'lumot to'plana boshlandi.Din inson haotida muhim ahamiyatga ega