Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

147

---

Epizootologik ma’lumotlar. 
Aksariyat hollarda kichik yosh­
dagi, baliqlar ko‘proq zararlanadi. Invaziya ekstensivligi va inten­
sivligi itiay oyidan boshlab, iyul-avgust oylarigacha o'sib boradi. 
Bunda invaziya ekstensivligi 70-80% ni, invaziya intensivligi esa 
17-45 nusxani tashkil etishi mumkin. Bizning kuzatishlarimizda 
karpsimon baliqlarning 
Sanguinicola inermis
trematodasi bilan 
umumiy zararlanishi 1.8% ni, invaziya intensivligi esa 14.8 nusxani 
tashkil etdi.
Iyul oyining oxiri avgust oylarida zararlangan baliqlar miqdori 
kamaya boshl.aydi. Chunki hayot sikllarini о‘tab boigan gelmint- 
laming tabiiy nobud boiishi kuzatiladi. Sentabr va oktabr oyining 
birinchi yarmida baliqlaming serkariyalar bilan qayta zararlanishi 
hisobiga, invaziyaning ikkinchi marta ko‘tarilishi kuzatiladi. Ammo, 
invaziyaning ekstensivligi va intensivligi kuzda past ko‘rsatkichga 
ega boiadi. Tabiiy sharoitda voyaga yetgan trematodalar baliqlar va 
lichinkalar - oraliq xo‘jayiniar organizmida parazitlik qilishi 
kuzatiladi.
Patogenez. Gelmint tuxumlarming jabra kapillarlariga tiqilib 
qolishi natijasida kislorod almashinishi va qon aylanishi buziladi, 
natijada jabraning 
alohida qismlarida
sezuvchanligi yo'qoladi. 
Bunday joylarga chirituvchi bakteriyalar to "p lamb, zararlangan 
to‘qimalarning nekrotik parchalanishiga olib keladi. Umumiy 
intoksikatsiya boshlanadi va baliqlar nobud boiadi. Buyrak 
kapilarlarining gelmint tuxumlari bilan tiqilib qolishi natijasida 
organizmda suv almashinuvinmg buzilishi kuzatiladi. Qon tarkibi 
o‘zgaradi, leykotsitoz rivojlanadi, eritrotsitlar miqdori 18-28 % 
gacha, gemoglobin esa 16-27% gacha kamayadi, polimortoyadroli 
hujayralar va monotsitlar 1.5-2 martagacha oshadi.