topshiriq. Ekologik omillar ga bo’linadi. 1- abiotik, 2-Biotik va 3-Antropogen. Abiotik omillar

Экологик омиллар қуйидагича классификацияланади (жадвални тўлдиринг):


Antropogen

1. Antropogen omillar-insonning hayot faoliyati jarayonida organik dunyoda boradigan tasiridan iborat.

2. Jamiyatning rivojlanishi natijasida insonning tabiatga bergan tasiri- iqlim oʻzgarishi yoki global isish, atrof muhitning ifloslanishi insoniyatni xavfga solmoqda.

3. Bu zararlar aslida sanoat va texnikaning rivojlanishidan kelib chiqqani uchun texnogen omillar ham deb ataladi.

Biotik

1. Biotik omillar-muhitda yashaydigan organizmlarning hayot-faoliyati, bir-birlariga tasiri va ular oʻrtasidagi munosabatlaridan iborat.

2 Xar bir tirik organizmga uni oʻrab turgan boshqa tirik jonzotlarning tasiri turlicha va turli xarakterda boʻlishiga aytiladi. Masalan: Tirik organizmlar bir-biriga ozuqa manbai (oʻsimliklar xayvonlar, ayrim xayvonlar xayvonlarga ozuqa).

3 Bir tirik organizm tanasi yoki organlari ikkinchi bir organizm uchun ozuqa manbai (kanalar sigir, qoʻy, tovuqlarda, shoxlar, tanalar daraxtda,zarpechak va xokozalar parazitlik qilib yashaydi. Ayrim bir organizm ikkinchi bir organizm koʻpayishi uchun sabab boʻladi. (Asalari yordamida kungaboqarning changlanishi).

Abiotik

1.Аbiotik omillar – tirik organizmlarning hayot faoliyati va tarqalishiga ta’sir qiladigan anorganik tabiat tarkibiy qismlari sanaladi.

2.Bu majmuani fizik, kimyoviy va edafik omillarga boʻlish mumkin.

3. Fizik omillarga xarorat, havo, suv, tuproq, shamol tezligi, havo namligi, tuproq va boshqalar kiradi. Kimyoviy omillarga muhitning kimyoviy tarkibi-suvning shoʻrligi, tuproqning tarkibi, kislorod miqdori va xokazolar. Edafik yoki tuproq omili tuproq va togʻ jinslarining kimyoviy, fizikaviy va mexanik xossalarining muvofiqligi unda yashaydigan organizmlar va oʻsimliklar ildiz tizimiga tasir koʻrsatadi.