topshiriq. Ekologik omillar ga bo’linadi. 1- abiotik, 2-Biotik va 3-Antropogen. Abiotik omillar

1-topshiriq.

Ekologik omillar 3 ga bo’linadi. 1- Abiotik, 2-Biotik va 3-Antropogen.

Abiotik omillar-tirik organizmlarning hayot faoliyati va tarqalishiga tasir qiladigan notirik tabiat majmuasidir. Bu majmuani fizik, kimyoviy va edafik omillarga boʻlish mumkin. Fizik omillarga xarorat, havo, suv, tuproq, shamol tezligi, havo namligi, tuproq va boshqalar kiradi. Kimyoviy omillarga muhitning kimyoviy tarkibi-suvning shoʻrligi, tuproqning tarkibi, kislorod miqdori va xokazolar. Edafik yoki tuproq omili tuproq va togʻ jinslarining kimyoviy, fizikaviy va mexanik xossalarining muvofiqligi unda yashaydigan organizmlar va oʻsimliklar ildiz tizimiga tasir koʻrsatadi.

Biotik omillar-muhitda yashaydigan organizmlarning hayot-faoliyati, bir-birlariga tasiri va ular oʻrtasidagi munosabatlaridan iborat. Xar bir tirik organizmga uni oʻrab turgan boshqa tirik jonzotlarning tasiri turlicha va turli xarakterda boʻlishiga aytiladi. Masalan: Tirik organizmlar bir-biriga ozuqa manbai (oʻsimliklar xayvonlar, ayrim xayvonlar xayvonlarga ozuqa).

Bir tirik organizm tanasi yoki organlari ikkinchi bir organizm uchun ozuqa manbai (kanalar sigir, qoʻy, tovuqlarda, shoxlar, tanalar daraxtda,zarpechak va xokozalar parazitlik qilib yashaydi. Ayrim bir organizm ikkinchi bir organizm koʻpayishi uchun sabab boʻladi. (Asalari yordamida kungaboqarning changlanishi). Bir oʻsimlikning urugʻi boshqa urugʻ yordamida tarqalishi. Bir organizmning ikki oʻsimlikka fizik va kimyoviy tasiri. Daraxtning soyasi ikkinchi tur oʻsimlikni ojizlantirib qoʻyadi. Qalampir va sarimsoq piyoz yaqinida oʻsgan oʻsimlikning kimyoviy tarkibida albatta oʻzgarish boʻladi.