Топширик №1 1-мавзу. Халқаро ҳуқуқ тушунчаси, предмети ва моҳияти

Атроф муҳит бўйича БМТ Дастури (ЮНЕП) ҳақида маълумот.

Стокгольм декларациясида инсонларнинг қулай атроф табиий муҳитга эга бўлиш ҳуқуқи асосий ҳуқуқий принциплардан бири сифатида тан олинди. Чунончи, Стокгольм декларациясининг биринчи принципи “Инсон эркинлик, тенглик ҳамда атроф муҳитда қулай ва яхши яшаш имконини берувчи муносиб шароитга эга бўлиш сингари асосий ҳуқуқларга эга” эканлигини мустаҳкамлайди. Шунингдек, Декларация ҳукуматларнинг атроф муҳитни ҳозирги ва келажак авлод манфаатлари йўлида сақлаш ва яхшилаш мажбуриятини эълон қилади. Конференцияда 109 тавсиявий банддан иборат бўлган ҳаракат дастури қабул қилинди
Конференция қарорини амалга ошириш учун 1972 йилда БМТ тизимида янги ҳукуматлараро ташкилот – БМТнинг Атроф муҳит бўйича Дастури (ЮНЕП) ташкил этилди (штаб квартираси Найроби, Кенияда). У атроф табиий муҳит ва табиий ресурслар соҳасида мувофиқлаштириш ва ташкилотчилик функциясини бажариб келмоқда.


12-мавзу. Халқаро гуманитар ҳуқуқи.

	Урушнинг бошланиши ва унинг ҳуқуқий оқибатлари	Уруш олиб боришнинг усул ва воситалари	Урушнинг тугаши ва унинг ҳуқуқий оқибатлари
тушунчаси	1907 йилда кабул килинган III Гаага конвенцияси давлатлар урта-сидаги уруш харакатлари огохлантиришдан бошланишини талаб килади. У икки хил шаклда булиши мумкин: биринчиси — асосий равишда уруш эълон килиш; иккинчиси —-ультиматум, яъни бир давлатнинг иккинчи давлатга эътирозлари бажарилмаса, ушбу давлатларга карши урушни бошла-шидир. Халқаро гуманитар хукуқда асосан уруш эълон қилиниши агрес-сиянинг бир тури сифатида эълон килинсада, уруш бошланишини олдиндан эълон килинмаслик бу жиноятни янада огирлаштиради. Уруш ҳолатининг бошланиши амалда уруш харакатлари бошлан-маса ҳам бир канча халкаро-хукуқий окибатларни келтириб чикара-ди.	1907 йилги IV Гаага конвенцияси "урушаётганлар уз душманларига зиён етказишнинг барча воситаларидан фойдалана олиш ҳуқуқига эга эмаслар” деб номланувчи махсус нормага эга. Халкаро гуманитар ҳуқуқ нуктаи назаридан урушни олиб боришнинг воситалари рухсат этилган (ҳуқуқка мос) ва рухсат этилмаган (ҳуқуқка хилоф) воситларга булинади. Ҳуқуқда зид деб уруш вактидаги халкаро гуманитар ҳуқуқ принциплари ва нормаларига карама-карши булган барча турдаги курол-яроклар тан олинади. Ушбу куролларга ялпи киргин куроллари, керагидан ортикрок жабр берувчи, табиатга катта, узокқа мулжал-ланган ва жиддий зиён етказувчи воситалар киради.	Урушнинг тамом булиши халкаро-ҳукукий жиҳатдан уруш холат-ларининг тугатилиши, яъни урушаётган томонлар уртасида тинчлик муносабатларининг кайта тикланишидир. Давлатлар уруш оқибатида тухтатилган дипломатик, консуллик ва савдо алокаларини кайта тиклайдилар, фукаролар (юридик шахслар)га булган чеклашларни олиб ташлайдилар, чунки улар уруш вактида душман булган давлат фукаролари сифатида кабул килинар эди. Уруш холатини тухтатиш харбий харакатларни тухтатиш демакдир. Уруш харакатлари тухтатилишининг энг куп таркалган шакли — сулх тузишдир. У кичик бир худудда (фронтнинг айрим олинган кисмида) ёки умумий (бутун фронт буйлаб), муддатли ёки муддатсиз булиши мумкин. Уруш харакатлари капитуляция асосида ҳам тугатилиши мумкин.