Topografiyalíq anatomiya páni boyínsha oqíw metodikalíq-kompleks

Paydalanılǵan ádebiyatlar:
1. Operativ xirurgiya - X. K. Bahadırov, Ya. A. Axbutayev, B. D. Narziyev - 1997.
2. Operativnaya xirurgiya - I. I. Magda - 1990.
3. Xirurgiya krupnogo ragatogo skota - P. S. Kuznesov - 1974.
4. Operativnaya xirurgiya - I. K. Shomirzayev - 1987.
5. Novoye licheniye nezaraznix bolezney selsko-xozyaystvenix - v. R. Mosin - 1973.
6. A. David Weaver, Guy St Jean, Adrian Steiner “Bovine surgery and Lameness” USA, 2005
1. Axtalaw - bul jınıslıq bez funkciyasın jasalma jol menen toqtatıw.
Axtalaw hár túrlı usılları menen ámelge asıriladı: xirurgik, ximiyalıq, gormonal, radioaktiv.
veterinariya ámeliyatında kóbirek Xirurgiyalıq usılı qollanıladı.
Egerde erkek haywanlardı jınıslıq bózi tolıqsha alıp taslansa, orxidektomiya dep ataladı (orchis - máyek; ectome - kesiw), urǵashı haywanlarda - ovariyektomiya (lot ovarium - máyekdon).
Axtalaw haywan organizmin element almasinuviga tásir etedi, olardı boquvi jaqsılanadı, góshi jumsaq, tompaq, spesifik xid joǵaladı, támiyini sapası ózgeredi, kúni múddeti jaqsılanadı, haywanlar tınıshlanadı, axtalanǵan siyirlardı sút beriw dáwiri uzayadi.
Axtalaw haywanlardan qosımsha may, gósh, jún alıw hám zaqım aliwdi aldın alıw ushın qollanıladı.
Axtalaw emlew ushın kem qollanıladı, yaǵnıy urıqlıq keselliklerde, chov kanalı urıqlıq qaltası dabbasida, shoshqalar boquvga quyılıwdan aldın axtalanadi.
Axtalawga qarsı kórsetpeler: egerde xojalıqta juqpalı kesellikler bolsa, organizm nárenjan bolsa, irińli - nekrotik processlerde hám emlewden keyin.
2. Anatomo - topografikalıq maǵlıwmatlar.
Chov forması (canalis inquinalis) - qarın sırtqı hám ishki qıysıq muskulınan payda bolǵan voronka formasındaǵı yorik (ayǵırlarda uzınlıǵı 10 - 12 sm) sırtqı (teri soti), ishki (qarın) tesiklerden (sheńberlerden) ibarat. Birinshi tesikti uzınlıǵı ayǵırlarda 12 - 15 sm, ekinshisiniki 2 - 4 sm. buǵalarda chov kanalı eń uzın, ayǵırlardı sheńberleri eń keń.
Chov kanalı ishki tárepten qursaq perde menen oralǵan hám ol qın kanalı payda etedi. Ol sırtqı hám ishki qın sheńberlerin payda etedi. Olar chov kanalın sheńberlerine uyqas túsedi.
Qın kanalınan tısqarı, chov kanalında urıqlıqtı kóteriwshi sırtqı muskul, sırtqı ántek arteriya hám vena, urıwdı sırtqı nerv iva limfa tamırlar jaylasadı.
Urıqlıq qalta - saccus testicularum, gúyis qaytarıwshı hám bir tuyaqlı haywanlarda sanı arasında, qalǵan haywanlarda arqa tesigi astında jaylasadı. Urıqlıq qalta tómendegilerden shólkemlesken: yorg'oq - jup boslıq, urıqlıqtı kóteriwshi jup sırtqı muskuldan hám jup ulıwma qın perdeden.
Yorg'oq - scrotum - tómendegi qatlamlardan shólkemlesken: a) teri, b) muskul - jastik perde - (tunica dortosa), - teri menen tıǵız birlesken tosıq payda etip yorg'oqni eki boslıqqa boladı.
v) Yorg'oq fasciyası (fasia quldartonica) - buǵa hám qoshqarda jaqsı rawajlanǵan.
g) Ulıwma qın perde (tunica vaginalis communis) - qursaq perdeni dawamı, literan maydanında urıqlıqtı kóteriwshi sırtqı muskul jaylasadı.
d) Urıwdoni arnawlı qın perdesi (tunica vaginalis propria) - urıwdon, aslamın hám urıqlıq dizbesheni qorshap turadı, ulıwma qın perde menen shemirshek arqalı birlesedi, ámeliyatda qın payi dep ataladı.
Urıqlıq - testis, (didyniis, s. orchis), sırtqı tárepten arnawlı qın perde menen oralǵan, ol aǵımshil perde menen jich birlesken, odan tribekulalar ajralıp shıǵıp kameralar payda etedi bez kletkalar menen tolǵan olardan spermatozoidlar hám androgen gormonlar islep shiǵarıladı.
Urıqlıq artıĝı - epididynus, gúyis qaytarıwshı haywanlarda urıwdoni ladual maydanında jaylasadı, qalǵanlarda - dorgo - lateral. Ol bas, dene hám dumdan to'zilgan. Dumdan Urıq jolı baslanadı.
Urıqlıq sistemashası - (funiculus spermaticus) sırtqı tárepten visseral qursaq perde menen oralǵan onı dawamı ulıwma qın perde menen oralǵan. Onı quramına tómendegiler kiredi:
a) ishki Urıq arteriyası (a. seprematica interna) qarın aortadan ajralıp shıǵadı.
b) Urıq jolı arteriyası (a. deferentis) kindik arteriyasınan ajralıp shıǵadı.
v) urıqlıqtı kóteriwshi muskul (m. cremaster intarnus) tegis muskul talshıqlarınan payda bolǵan.
g) urıwdoni ishki qamtımı (plexus spermaticus internus) kardinal túyini postganglionar talshıqlarınan payda bolǵan.
d) limfa tamırlar, olardı sanı 18 den 38 ge shekem.
e) Urıq jolı (dustus spermaticus) urıqlıq artıgini quyrıq bólegin dawamı.
Yorg'oqni qan - tamır hám nevrlar menen támiyinleniwi. Urıq hám ántek arteriyalarınan. Urıq nervi, jambas chov, jambas qarın astı nervi.
3. Haywanlar hár qanday jasta axtalanishi múmkin. Erkek haywanlardı axtalanǵan waqtında tómendegilerge itibar beriw kerek: túri, porodası, maxsari, pisip jetilisiwi hám usılına. Tez pisip jetiletuǵınlar 1, 5 - 2 jasta, keshileri 3 - 4 jasta, Xangi hám ǵashırlar 3 - 4 jasta, buǵa, qoshqar, eshki 5 - 6 ayda yamasa shoqmarishidan 6 - 8 ay aldın, qózi hám takachalar 2 - 3 ayda, toraylar 4 - 8 - 12 hápte, túyeler 2, 5 - 3 jasta, buǵılar 10 - 12 ayda, qoyan 1, 5 - 2, 5 ayda. Axtalawdan aldın úlken haywanlar ash qaldıriladi, ishegin hám quwıǵın bosatıw kerek.
Axtalaw ushın orın ashıq hám jumsaq jarıw bolıwı kerek.
4) Axtalaw usılların ulıwma xarakteristikası
Axtalaw tiykarınan 2 qıylı usılda alıp barıladı: qanlı hám qansız (perkutan, teri arqalı).
Qanlı usıl menen axtalaw keń tarqalǵanı hám barlıq túrdegi haywanlarda qollanılıwı múmkin, bul usıldı qollaǵanda urıqlıq hám artıǵı tuligicha alıp tańlasadı, bunı jabıq hám ashıq usıl menen ámelge asırıw múmkin. Eger ulıwma qın perde kesilsa ashıq usıl dep ataladı, eger kesilmaga jabıq, bunda urıwdon, artıĝı ulıwma qın perde menen birge alıp taslanadı.

Jınıslıq bez elementlerin bólek alıp taslaw

Bul usıldıń maqseti - spermatozoidlarni shıǵıwın toqtatgan túrde, androgen garmonlarni ochirilishini saqlaw. Olardı tásirinde haywanı rawajlanıwın toqtap qalmaydı. Bunı eki qıylı usılda aparıw múmkin:
a) urıwdoni tek parenximasini alıp taslaw (eksperssion axtalaw) bunda biriktiruvchi toqıma hasası hám urıqlıq artıĝı saqlanadı
b) urıqlıq aslamın quyrıq bólegin kesiw - iskovchi buǵalardı tayarlaw ushın qollanıladı.
Qansız usıl menen axtalaw (perkutan) - keń tarqalǵan usıl, eki qıylı usılda alıp barıladı; urıqlıq dizbechasini yamasa urıqlıqtı majag'lash.
Urıqlıq dizbechasini eziw úsh qıylı ámelge asıriladı:
A) arnawlı axtalaw qichqislari járdeminde teri arqalı urıqlıq dizbesheni majag'lash.
B) urıqlıq dizbechasini baylaw.
V) Elastrasiya - rezina sheńber kiygizish.
Urıqlıqtı eziw - kompression axtalaw usılı, teri arqalı Machalovchskiy qısqıshı járdeminde ámelge asıriladı
5. Harxil túrdegi haywanlardı axtalaw
Ayǵırlardı axtalaw - qanlı ashıq usıl menen ámelge asıriladı, tek ǵarrı ayǵırlar jabıq usıl menen axtalanadi.
Fiksatsiyasi - tiykarınan jatqan hám arnawlı stanok bolǵan waqıtta tik turǵan jaǵdayda fiksatciya etiledi. Jatqan jaǵdayda fiksatciya etkende oń arqa ayaǵı aldınǵa tartıladı, qalǵan ushewi birge baylanısadı.
Awırıwsızlandırıw - úlken áhmiyetke iye hám jıǵıwdan aldın beriledi. Uyqaslasqan narkoz ushın 20 - 25, 0 xloralgidratni 2 litr suwda eritib zond arqalı jiberiledi. Sonnan keyin jergilikli Awırıwsızlandırıw tómendegi usıllar menen ámelge asıriladı:
1. Intratestikulyar - urıqlıq ishine 10 ml 4 % novakain jiberiledi. (Sanojnikov usılı)
2. Urıqlıq aslamın quyrıq bólegine
3. Urıqlıq aslamın bas bólegine (Plaxotin usılı)
4. Urıqlıq dizbechasiga (Brasse usılı)
5. Kesim sızıǵı boylap 0, 5 % novakain eritpesi
6. vena qan tamırına 5 ml 5 - 10 % rampun, rolitar
7. muskul arasına 8 - 10 ml 2, 5 % aminazin

Operaciya texnikası:

Ayǵırlardı axtalaganda Zond axtalaw qısqıshı yamasa emeskulyatordan paydalanıw múmkin. Olardı qollawdan tiykarǵı maqset tamırlarda trolib payda etip, qan aǵıwın aldın alıw.
Shep qol menen urıqlıq qaltanı terisi nıqlastırıladı, onıń ushın jgutdan da paydalanıw múmkin. Skalpel járdeminde bo'rtib turǵan maydanında eki birdey parallel kesim alıp barıladı, barlıq toqımalar tap urıwdongacha kesiledi, eger sortda urıqlıq da kesilib ketsa áhmiyetli áhmiyetke iye emes. Ulıwma qın perdeni kesimi teriniń kesimine uyqas túsiwi kerek. Urıqlıq shep qol menen jara arqalı sırtqa shiǵarıladı, qın payi tegislenip ulıwma qın perdege jaqınlashtirilib kesiledi. Eger shemirshek urıqlıq aslamına jaqın kesilsa Urıq arteriyası zaqım aliwi múmkin.
Sonnan keyin urıqlıq hám dizbeshesi ulıwma qın perdeden 7 - 10 sm uzınlıqta ajıratıp alınadı.
Bóleklengen ulıwma qın perde pinset járdeminde qın kanalına kirgiziladi.
Urıqlıq dizbeshesi menen sırtqa shiǵarıladı, qalta hám ulıwma qın perde joqarıǵa chov tárepke kóteriledi hám urıqlıq alıp taslaw basqıshına ótiledi.
Zond qısqıshı isletilse, urıwdondan 7 - 9 sm joqarıdan dizbeshe qisiladi hám urıqlıq óz o'qi átirapında 10 - 15 ret buraladi tap uzilib tushguncha. Buraw nátiyjesinde qan tamırlar bekkem jabıladı.
Emeskulyator isletilingende urıqlıq dizbesheden buralmastan alıp taslanadı. Sebebi emeskulyator qisuvchi hám kesetuǵın ústlerde to'zilgan emeskulyator urıqlıq dizbechasida 5 - 6 minuta ustap turıladı.
Jabıq usıl menen axtalaw - bunda urıqlıq leshyotka yamasa ligatura isletilip alıp taslanadı.
Lishyetka járdeminde axtalaw - urıqlıq qalta ulıwma qın perdege shekem kesip barıladı. urıqlıq ulıwma qın perde menen sırtqa shiǵarıladı, boslıqta organ toqımalar joq ekenligi anıqlanǵannan keyin dizbeshe 180 oC buraladi hám 7 sm teparokdan steril leshyetkani qóyılıp jasırıw kerek. Leshyetkadan 2 - 2, 5 sm tómenlew dizbeshe kesiledi hám urıqlıq alıp taslanadı. 7 - 8 kúnnen keyin leshyetka alınadı yamasa óz - ózinden túsip ketedi.
Ligatura qoyıp axtalaw - urıqlıq dizbeshe menen sırtqa shıǵarılǵannan keyin joqarıdan Zond qısqıshı menen dizbeshe qisiladi. Qısqısh alınǵannan keyin dizbeshe 180 oC buralib taǵı bir ret qisiladi, payda bolǵan salmaǵa ketgut qóyılıp baylanısadı. Eki - úsh barmaq Tómennen kelip alıp taslanadı.

Buǵalardı axtalaw

Fiksatciya - turǵan hám jatqan jaǵdayda.
Awırıwsızlandırıw - bir jasqa deyingilerge Awırıwsızlandırıw ótkerilmaydi, bir jastan keyin Awırıwsızlandırıw ayǵırlarnikidek alıp barıladı.
Buǵalar qansız hám qanlı usıl menen axtalanadi.
Qansız (perkutan) usıl:
Urıqlıq dizbechasini teri arqalı majaqlashni maqseti urıwdonda qan menen támiyinlewdi hám inervatsiyasini toqtatıw.
Onıń ushın tómendegi axtalaw qısqıshlarınan paydalanıw múmkin: Telyatnikov, Burdisso, Glumko - Golenskiy, Xanindiki.
Telyatnikov qısqıshı járdeminde axtalaganda járdemshi urıqlıq dizbechasini terige jaqın siljtiladi, xirurg qısqıshtı dizbeshege qoyıp eki qol menen qisiladi hám 5 sekund uslaydı, bunda g'irchillagan dawıs bilinedi. Eger dawıs sezilmasa 1, 5 - 2 sm joqarılaw dizbeshe taǵı qisiladi, 10 - 15 minuta keyin sol orında gematoma payda boladı.
Perkutan usıl menen axtalanganda buǵalardıń semiriwshilik massası 8 - 17 %, tiri salmaǵı 6 - 10 % kóbeyiwi hám azıqani ǵárejeti 6 - 10 % azayǵanı anıqlanǵan.
Qanlı usıl - bir neshe usıl menen atqarıladı.
Ligatura qollap axtalaw - Urıqlıq qalta arttan uslanıp nıqlastırıladı. Kaudal yamasa lateral maydanında kesim alıp barıladı, barlıq toqımalar tap urıwdongacha, sonday-aq ulıwma qın perde de kesiledi. Jara arqalı urıwdon, dizbeshesi menen sırtqa shiǵarıladı urıqlıq payi kesilgennen keyin. Dizbesheni joqarı bólegine ligatura qóyılıp baylanısadı, 2 - 2, 5 sm tómenlew kesip alıp taslanadı.
Urıqlıq aslamın quyrıq bólegin kesiw - bul usılda Urıq kletkaları islep shıǵarılmaydı, lekin garmonlarni islep shıǵıw saqlanadı. Tik turǵan haywanda alıp barıladı. Urıqlıq qaltanı túpkilikli bóleginde eki 1, 5 - 2 sm kesim etiledi. Bul kesim arqalı urıqlıq artıgini quyrıq bólegi siqib shiǵarıladı hám qayshı menen kesip alıp taslanadı. Jara jaqsı bitadi.
Qoshqar hám tekelerdi axtalaw
Bular da qansız (perkutan) hám qanlı usıllar menen axtalanadilar.
Fiksatciya - jatqan jaǵdayda fiksatciya etiledi
Qansız usıl menen axtalaw - perkutan hám elastrasiya usılı qollanılıwı múmkin.
Perkutan axtalawda urıqlıq dizbeshesi qısqısh járdeminde majaqlanadi.
Elastrasiya usılı 2 háptelik qózi eshkilerde atqarıladı. Bul usıl boyınsha urıqlıq qaltasın joqarı bólegine rezina sheńber kiygizilib qóyıladı, 10 - 15 kún ishinde átirapiyaga ushırasıp túsip ketedi.
Qanlı usıl: Urıwdoni tolıq yamasa bólek alıp taslaw usılı qollanıladı.
1. Operaciya maydanshası tayarlanǵannan keyin urıqlıq qaltanı tubi tartılıp qayshı járdeminde kesiledi. Urıqlıq ulıwma qın perde menen sırtqa shiǵarıladı. Dizbeshe ketgutli ligatura menen baylanısadı odan 1 sm tómenlew kesip urıqlıq alıp taslanadı. Jaraǵa antiseptik untaq sepiladi.
2. Ǵarrı qoshqarlardı axtalaw:
Kórsetpesi - ǵarrı násildor qoshqarlarda atqarıladı.
Awırıwsızlandırıw - urıqlıq qaltanı moyin bólegine infiltraciya usılı menen, intratestikulyar - 10 ml 3 % novakain eritpesi.
Operaciya texnikası - qoshqar shep tárepke yotqizilib fiksatciya etiledi. Shep qol menen urıqlıq joqarıǵa kóteriledi. Kesim sorǵısh qaldıqlarınan 2 sm tómenlew sheńber atqarıladı.
Teri tómenge tartıladı, urıqlıq dizbechasida Zond qısqıshı 2-3 minutaǵa qóyıladı. Urıqlıq qayshı menen alıp taslanadı hám yad surtiladi. Jara 1-2 túyinli tigis penen jaqınlastırıladı.
Bólek axtalaw Bayburtyan usılı boyınsha -skalpel urıwdonga shanshıladı tereńligi 0, 5-1 sm hám payda bolǵan jaradan urıqlıq parenximasi siqib shiǵarıladı.
Shoshqalardı axtalaw
Qanlı ashıq hám jabıq usıl menen ámelge asıriladı.
1) Urıqlıq dizbechasini yulib axtalaw
Fiksatsiya- jatqan jaǵdayda.
Operaciya texnikası -urıqlıq qalta shep qol menen uslanadı hám skalpel menen kesiledi. Barlıq toqımalar kesiledi, jara arqalı urıqlıq dizbeshesi menen tısqarıgachiqariladi. Dizbesheni joqarı bólegine gemostatik pinset qóyıladı hám urıqlıq dizbeshe yulib taslanadı.
2) Ligatura qollap axtalaw-jabıq hám ashıq usılda etiledi. Ekinshiden ulıwma qın perde ashılıp urıqlıq dizbeyaasiga ligatura qoyıp baylanısadı 1-2 sm Tómennen kesip alıp taslanadı.
Jabıq usılda ulıwma qın perde ashılmaydı, dizbeshege ligatura qoyıp bolıp taslanadı.
Túyeler - ashıq usılda
Buǵılar - perkutan usılda
Iytler - jabıq usıl, jara tigislenedi
Pıshıqlar - ashıq usıl
Qoyan - jabıq usıl
Urǵashı Shoshqalardı axtalaw
Urǵashı shoshqalarning máyekdoni 1, 5 - 4 sm. tuwǵan shoshqada qarın boslig'ini ortasında jaylasadı. Máyekdonlar oń tarfga jıljıtgan.
Qan menen taminlanishi - máyek arteriyası, privanial jatır
Innervaciya - tos nervi
Kórsetpesi - baĝıwdı jaqsılaw. Kozĝalıs dáwirinde 30 % yogni joǵatadı, 5 - 8 kg bir boshga. Axtalanganlari 10 - 15 % salmaqlasadı, baĝıw 15 - 30 kunga qisqaradı, óliginiń salmaǵı 30 % kóbirek.
4 - 8 oyligida yamasa boquvga qoyıwdan 2 hápte aldın
Fiksatciya - shep tárepke basın pastka qaratıp 45 oC múyeshda
Awırıwsızlandırıw - muskul arasına 2, 5 % aminazin 1 ml 25 kg, kesim sızıǵı boylap indentrasiya usılı 0, 5 % novakain.
Texnikası - kesim oń tárepten maklokdan 2 - 3 sm tómenlew, tuwǵanlarda 5 - 7 sm, uzınlıǵı 4 - 7 sm tap 10 sm ge shekem. Barlıq toqımalar kesiledi, qursaq perde qayshı menen teshiladi. Jara arqalı máyekdon sırtqa shiǵarıladı. Tagdan ligatura ótkerip baylanısadı hám alıp taslanadı. Sonday etip shep tárepdegisi de alıp taslanadı. Terige 2 - 3 túyinli tigis qóyıladı.

Jınıslıq aǵza - penis quramalı dúzilgen bolıp, áhmiyetli wazıypanı atqaradı, urıwdonda tayarlanǵan jınıslıq kletkalardı urǵashı haywanlar jınıslıq organına kirTIS, sonıń menen birge, sidik shıǵarıw ushın xızmet etedi. Jınıslıq a'zoning arqa bólegi onıń negiz dep ataladı, bul bólim tos súyeginiń qo'ymich burtigidan baslanadı hám sol orında eki ayaqsha - erura penis payda etedi. Ayaqchalarning hár qaysısı qo'ymich - gewek muskulı - m. ischocavernosus menen oralǵan. Jınıslıq a'zoning ayaqshaları birlesip jınıslıq aǵza negizi - radix penis ni payda etedi. Gewek dene joqarıdan ok perde menen oralǵan (tunica alhuganea) odan bir qansha tosıq ipchalar tarqalıp, galvir formasın payda etedi. Ereksiya waqtında anna sol galvirsimon bólimlerge qan quyıladı.

Jınıslıq aǵza úsh bólekten ibarat: negiz, dene hám bas dene - corpus penis ortası oń hám shep bólimlerine bólingen, bası - glans penis jınıslıq a'zoning eń aldınǵı bólegi esaplanadı.
Denesin dorzan maydanında qan tamırlar hám nervler ushın salma, ventral maydanında bolsa sidik - jınıslıq kanalı (analis urognitalis) jaylasqan.
(Jınıslıq aǵza eki bólekten ibarat: fiksatciya (boglangan) etilgen hám bos.
Jınıslıq a'zoning ústki bólegin qorshap turǵan teri ishki hám sırtqı qabatlardan ibarat. Teri qalta jınıslıq a'zoni qorǵaw ushın xızmet etedi. Sırtqı qabatı - lamina cutanea menen, ishki qabatı lanius vercirales arasında teri qalta (perkusiya) boslig'i - cavaum praeputi bolıp, onda qaltanı moylab turatuǵın suyıqlıq smegma toplandı.
Teri qalta boslıǵına qalta tesigi - astıum praeputiale ashıladı. Jınıslıq aǵza ereksiyaga kelip teri qalta nıqlanıp tegislenedi. Soǵan qalta nıqlaytuǵın muskul m. praeputiale cranialis járdem beredi. Jınıslıq a'zoning bası jınıslıq aǵza muskulı - m. retractor penis arqalı qalta ishine tartıladı. Jınıslıq aǵza gúyis qaytarıwshı hám shoshqalarda yorg'oqning arasında «S» simon búrme payda etedi. Atlardıń jınıslıq aǵzası júdá salmaqlı bolıp, qaptal tárepi siqiqroq, gewek denesi júdá rawajlanǵan bolıp, bası qalpoqcha - corona glandis payda etedi.
Jınıslıq aǵza ush fasciyadan ibarat, atap aytqanda, tereń hám maydan.
Sidik - jınıslıq kanal (canalis upogenitalis uretra- sidik pufagini tómengi bóleginen baslanıp tap jınıslıq a'zoni bas bóleginde tawsıladı. Ol ichqari tárepten shilimshiq perde menen sırtqı tárepten gewek perdeden shólkemlesken. Soǵan Urıq kanalları hám prostata, piyazchasimon bez ashıladı.
Qan menen támiyinleniwi - jınıslıq aǵza arteriyaları hám yonuvchi arteriya arqalı.
Innervaciyasi - tómendegi nevrlar menen támiyinlenedi, jınıslıq aǵza nervi, tuwrı ishek nervi.
Jınıslıq aǵza nervi - n. pudendus dumg'azaning úshinshi hám tórtinshi jup nevrlaridan payda boladı.
Sol nervler awırıwsızlandırıladı.
Kórsetpe - jınıslıq awırıwdı shıǵarıp úyreniw hám ózindegi ótkeriletuǵın Operaciyalar waqtında texnikası - atlarda shep qol menen anusni astında qo'ymich súyegin taǵa tárizlı kesik tabıladı. №1090 iyne shep hám oń tárepten tap suyekke tekkuncha jiberiledi hám jıljıtib 20 mm 3 % novakain eritpesi jiberiledi 5 - 7 minuta keyin aǵza qaltadan uyań - aste túsedi 2 saat dawam etedi.
Tawıqlarda - iyneniń shanshıw noqatı dumg'azada qo'ymich payining orta bóleginiń ishkeri tárepinde. Onıń ushın 2 ta iyne kerek: jiberiwshi hám ineksiya qılıw, tebrov hám 10120, 12120 iyne.
Inga shanshıladı yunalishi kranno - ventral, pútkil uzınlıǵına hám 40 ml 2 % novakain eritpesi jiberiledi. Bunda tuwrı ishek nervi de awırıwsızlandırıladı. 1, 5 - 2 saatǵa shekem dawam etedi.
Atlarda jınıslıq aǵzasın amputasiyasi
Kórsetpe: nekroz, isiw, o'simta, sınıw, láń, parafimod, qattı zaqım aliw.
Awırıwsızlandırıw - narkoz hám jınıslıq aǵza nevrlarini awırıwsızlandırıw
Operaciya texnikası - ziyanlanǵan jayǵa salıstırǵanda amputasiyasi tómengi hám joqarı bóleginde ótkeriw múmkin.
Tómen amputasiyasi - Otni fiksatsiyasi jambas tárepte auksi bas bólegi yamasa Lekozo qısqıshı járdeminde uslanadı. Qan okishini aldın alıw ushın joqarı bóleginde rezin ligatura qóyıladı. Qayshı járdeminde ventral maydanınan uretra hám basqa toqımalar kesiledi tap qaltanı visseral qabatı jınıslıq a'zoga o'tguncha uretrani silekey perdesi 7 - 8 sm uzınlıǵında terige tikiladi. Tómengi bóleginde qalıń ligatura menen baylanısadı, sonnan 2 - 3 sm Tómennen jaralanǵan aǵza alıp taslanadı. 10 - 15 kúnnen keyin baylanısqan toqıma shóltok bitib túsip ketedi.
2. Chultos qaldırıp amputasiya qılıw.
Joqarıda aytılǵan sıyaqlı Operaciya etip barıladı. Uretrani silekey perdesi tigilgennen keyin, tómengi bóleginde 2 sm uzınlıǵında uretra preparovka etilip ajratıladı. Sol orında jınıslıq aǵza kesip taslanadı hám darzo - ventral juqalıqta túyin tárizli tigis qóyıladı. Qalǵan chultoqqa uretra tuwrılanıp tabıladı, teri hám fasciyani qosıp joqarı amputasiya etiledi.
Kórsetpe - jınıslıq a'zoni kóp bólegi jaralanǵan waqıtta.
Texnikası - Operaciya eki bóleginen ibarat, birinshiden chat salasında sidik shıǵarıw kanalında texnikalıq payda etiledi (uretrostomiya). Joqarı bóleginde teri kesiledi, sheńber formasında hám ligatura járdeminde baylanısadı.
Baylanısqan orından 2 - 3 sm tómendegi aǵza alıp taslanadı, shóltoq bitib 12 - 15 kúnnen keyin túsip ketedi.
Erkek haywanlardı shat salasındaǵı Operaciyalar
Anatomo-topografikalıq maǵlıwmat - shat tarawı arqa tesiginen tap urıqlıq qaltasıǵa shekem bolǵan bólegin iyeleydi. Eki bólekten ibarat arqa tesik hám sidik jınıslıq, aqırǵısında jınıslıq aǵza hám uretra jaylasadı.
Qan menen taminlanishi - shat hám yopuvchi arteriyalar járdeminde
Innervatsiyasi - jınıslıq aǵza nevri tárepinen
Kórsetpe - uretrotomiya hám uretrostomiya Operaciyalar waqtında
Texnikası - tuwrı ishek tereńliginde qo'ymich súyegin taǵa tárizlı kesim ústinde iyne jiberiledi arqa tesikten bir barmaq oń tárepten hám 5 ml 3 % novakain eritpesi jiberiledi, 0, 5 sm tereńlashtirib taǵı qayta jiberiledi. Shep tárepten tap sonday etiledi.
Sidik jınıslıq kanalın kesiw uretrotomia
Atlarda ótkeriledi.
Kórsetpe - taslardı sidik qaltası hám uretradan alıp taslaw ushın.
Awırıwsızlandırıw - joqarıda aytılǵanı sıyaqlı
Operaciya texnikası - tik jaǵdayda fiksatciya etiledi. Sidik - jınıslıq kanalına Paster jiberiledi. Shat salasında keyestrga keri toqımalar kesiledi, uzınlıǵı 6 sm. Qan aǵıs toqtatıladı kesilgen orından uroyetriga kiska jiberiledi hám sol járdeminde taslar alıp taslanadı. Keyin toqımalar eki qabatlı tiqiladi.
Buǵalarda - olar arqa jatqan jaǵdayda fiksatciya etiledi.
Kesiw ornı urıqlıq qaltadan 5 sm arqa tárepinen uzınlıǵı 10 sm.jınıslıq a'zoni bólegi qol járdeminde shiǵarıladı hám uretra kesilib tas alıp taslanadı. Uretra hám teri tikiladi.
Sidik jınıslıq kanalında jasalma tesik payda etiw. Uretrostomia
Kórsetpe - sidik putkinley ótkerilmagan waqtında hám aǵza amputatsiyası waqtında
Texnikası - Operaciya uretrotomiyaga uqsap etiledi, lekin shilimshiq perde terige tikiladi jara dúzelgennen keyin, tesikten sidik shıǵadı.
Sidik pufagidagi Operaciyalar (quwıq)
Anatomo - topografikalıq maǵlıwmat: quwıq - vesica urınaria cystiena muskul perdeden payda bolǵan qapshıq bolıp, tos boslig’inda jaylasqan boladı, erkek haywanlarda tuwrı ishek tagida, urǵashılarda bolsa jatır tagida. Quwıq úsh bólekten ibarat, dene, aldınǵı uchi, arqa moyin, bul bólegi sidik shıǵarıw kanalına qosıladı. Quwıq ishki - shilimshiq orta - muskul hám sırtqı seroz qabatınan ibarat.
Qan menen támiyinleniwi - kranial hám kaudal quwıq arteriyası járdeminde
Quwıqtı tesiw
Kórsetpe - sidikti shıǵarıw ushın.
Fiksatciya - maydalar jambas, úlken haywanlar tik jaǵdayda.
Texnikası - mayda haywanlarda kindik menen qov súyegi oraligida orta sisteması jambasında hám ortasında quwıq tıǵılıp iyne járdeminde sidik shiǵarıladı.
Úlken haywanlarda tuwrı ishek arqalı, ishekti ushına shlang tiqib ótkeriledi
Quwıqtı jarıw
Kórsetpe - quwıqtan taslardı alıp taslaw ushın kóbinese atlarda hám mayda haywanlarda ótkeriledi.
Awırıwsızlandırıw - tómen sekiriw atlarda, mayda haywanlarda lirkoz
Operaciya texnikası:
Atlarda - tekel boyınsha shat uretrotomiyasi ótkeriledi. Tik jaǵdayda turǵan haywandı qovug'i kateter járdeminde bosatilinadi. Rka texnikalıq hám qo'ymich súyegi do'nggi aralıǵinda 10 - 15 sm toqımalar kesiledi. Sol jara arqalı tos boslıǵına qol 15 - 20 sm tereńlikke kiritiledi. Shep qolın tuwrı ishekke jiberiw kerek. Odan keyin tas tapılıp quwıqtı arqa moyin bólegine keltiriledi.
Oń qoldaǵı qayshı járdeminde quwıqtı diywali 2- 3 sm teshiladi hám tas alıp taslanadı, qan uyısqan bolsa maydalanadı. Yaraga antibiotik hám antiseptik emulsiyalar sepiladi yamasa surtiladi. Jara 2 hápteden keyin bitib ketedi.
Mayda haywanlarda - qarın boslig'i arqalı ótkeriledi. Jelkede jatqan jaǵdayda fiksatciya etiledi. Kindikti tómengi tárepinen paralel kesim menen qarın diywali yoriladi 8 - 10 sm uzınlıqta qan tamırlar baylanısadı. Quwıq sırtqa shiǵarıladı hám iyne shpris járdeminde bosatiladi. Keyin shpirisga ligatura járdeminde kóterilip diywali solanin járdeminde kesiledi hám taslar alıp taslanadı. Quwıqtı ishi juwıladı hám jara Serli - Lambur tigisi menen tikiladi.
Qarın diywali úsh qabat etip tikiladi.