Topografiyalíq anatomiya páni boyínsha oqíw metodikalíq-kompleks

19 -Ámeliy shınıǵıw: QARÍNNÍŃ ANATOMO-TOPOGRAFIYALÍQ DÚZILISI, NERVLERDI AWÍRÍWSÍZLANDÍRÍW
Sabaq maqseti. Studentler ámeliy shınıǵıw dawamında hár túrlı túrdegi awıl xojalıq haywanlarınıń qarın tarawı anatomo-topografikalıq dúzilisin, shegarasın, qatlamların qan tamır hám nervler Innervaciyasini, Tixonin hám Senkin usılında paranefral qamal usılların, qarın diywali nervlerin Awırıwsızlandırıw usılların úyreniledi.
Úskene hám ásbap úskeneler. Reńli kesteler, mulyajlar, haywanlar (qaramal, qoy, at yamasa eshak, ıyt, qoyan, pıshıq), 0, 5%, 2% yamasa 3% novokain eritpesi, úlken hám kishi kólemli shprislar, hár túrlı uzınlıqtaǵı iyneler, 3-5% yodning spirt degi eritpesi.
Sabaq ótiliw usılı. Sabaq xirurgiya klinika sida, veterinariya emlew mákanında, oqıw xojalıǵında, gósh kombinatında, qánigelestirilgen fermer xojalıqlarında aparıw shólkemlestiriledi. Sabaq dawamında oqıtıwshı studentlerge joba tiykarında temanı túsintirip beredi. Studentler 4-6 dan etip kishi gruppalarǵa bolınıp, ǵárezsiz túrde oqıtıwshı qadaǵalawı astında Tixonin hám Senkin usılında paranefral qamal qılıw, qarın nervlerin Awırıwsızlandırıw usılınıń qandayda-birın orınlasadı.
Awıl xojalıq haywanlarında, qarın boslig'i-haywan denesiniń eń úlken bólegin iyelep, onda awqat as sińiriw qılıw shólkemleriniń tiykarǵı bólegi jaylasadı. Qarın jumsaq diywali aldınan deneniń torakal bóleginiń diafragma gúmbezine birlesken jayı, arttan - tos boslıǵına kiriw jayı, joqarıdan - bel omırtqaları hám átirap muskulları, Tómennen - qarın diywalidıń tómengi tárepinde jumsaq muskullı toqıma payda etedi.
Qarın jumsaq diywali tómendegi qatlamlardan ibarat:
1. Teri hám teri astı klechatka qatlamı.
2. Qarınnıń sarı fasciya qatlamı.
3. Muskullı qatlam
a) Qarınnıń sırtqı qıysıq muskulı - (m. obliguus abdominis externus);
b) Qarınnıń ishki qıysıq muskulı - (m. obliguus abdominis internus);
v) Qarınnıń tuwrı muskulı - (m. rectus abdominis);
g) Qarınnıń kese muskulı - (m. transversus abdominis)
4. Kese fasciya (fascia transversa).
5. Qarınnıń aq liniyasi (linia alba) - ensiz, shozılǵan úshmúyeshlik formasındaǵı fibroz qabat bolıp - qarın muskulları, sarı hám kese fasciya qabatlarınıń aponevrozidan payda bolıp, orta bóleginde bekkem tırtıqlasqan - kindik jaylasqan boladı.
Qarın jumsaq diywalinı - Qarınnıń teri astı arteriyası, kókirektiń sırtqı arteriya tarmaqları, qabırǵalarara arteriya, bel arteriyasınıń bel stvoli qan menen támiyinleydi.
Innervaciya. Qarın jumsaq diywalidıń hámme qabatı, kókirek nervleriniń tómengi (ventral) tarmaqları menen bel omırtqasınan ajralıp shıǵıp payda bolǵan eki dorsal hám ventral nerv tamırları menen támiyinlenedi.