Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган


– миллий даромад бир қисмининг асосий ва айланма



Download 4,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet325/553
Sana30.04.2022
Hajmi4,45 Mb.
#596111
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   553
Bog'liq
25-y-Iqtisodiyot-nazariyasi.-Darslik.-Sh.Sh .Shodmonov.T-2009

миллий даромад бир қисмининг асосий ва айланма 
капиталларни, шунингдек, эҳтиёт захираларини кўпайтириш учун 
сарфланишидир.
Ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш мақсадидаги жамғариш бир-
биридан фарқланади. 
Жамғарилган маблағларнинг моддий ишлаб 
чиқариш соҳасининг асосий капиталларини ва айланма маблағларини 
кенгайтиришга кетадиган қисми ишлаб чиқариш соҳасидаги жамғариш 
суммасини ҳосил қилади.
Ишлаб чиқариш соҳасидаги жамғариш иқтисодий 
ўсишнинг муҳим омилидир. 
Ижтимоий-маданий соҳадаги жамғариш
(ноишлаб чиқариш 
жамғариши) уй-жой фондини, касалхоналар, ўқув муассасалари, 
маданият, соғлиқни сақлаш, спорт муассасалари, яъни номоддий ишлаб 
чиқариш тармоқларини кенгайтириш, реконструкциялаш, янгилашга 
сарфланади.
Ноишлаб чиқариш соҳасини кенгайтириш ҳам ишлаб чиқаришни 
ривожлантиришнинг зарур шартидир. 
Жамғариш суммаси, унинг ҳажми ва таркиби такрор ишлаб чиқариш 
суръатларини белгилаб берадиган ҳал қилувчи омиллардир. 
Жамғариш 
нормаси бевосита жамғариш суммасининг бутун миллий даромад 
ҳажмига нисбати билан аниқланади:


343 
%
100
)
/
(


МД
ЖС
ЖН

бунда: ЖН - жамғариш нормаси;
ЖС - жамғариш суммаси;
МД - миллий даромад. 
Жамғариш нормасининг ҳам ўз чегараси бўлиб, уни меъёридан ошириш 
иқтисодий жиҳатдан самарасиз бўлиб чиқиши ва салбий оқибатларга олиб 
келиши мумкин. Масалан, унинг ҳаддан ташқари ортиши натижасида 
инвестицион сарфлар самарадорлиги пасайиб кетиши мумкин, чунки капитал 
маблағлар ҳажми билан қурилиш ташкилотларининг қувватлари, материаллар 
ва ускуналар етказиб бериш имкониятлари, инфратузилманинг ривожланиши 
ўртасида номутаносиблик пайдо бўлади. Оқибатда иқтисодий ўсиш пасайиб 
кетиш тамойилига эга бўлади. 
Шундай қилиб, жамғариш ҳажми иқтисодий ўсиш суръатлари ва 
сифатига фақат ўзининг миқдори билангина ҳал қилувчи таъсир кўрсатиб 
қолмайди. Фан-техника революцияси шароитида улардан фойдаланиш 
самарадорлиги биринчи ўринга чиқади. 
Жамғариш ҳажми миллий даромаднинг бир қисмини ташкил этади ва шу 
сабабли миллий даромад ҳажми кўпайишини белгилайдиган омиллар, 
жамғариш миқдорини ҳам белгилаб беради. Бу омиллардан асосийси 
қўлланиладиган ресурслар массаси ва уларнинг унумдорлигидир. Жамғариш 
миқдори ишлаб чиқариш жараёнида хомашё, материаллар, энергияни тежаб-
тергаб сарфлашга ҳам боғлиқ. Маҳсулот бирлигига уларни сарфлашни 
камайтириш моддий воситаларнинг ўша миқдорида маҳсулотларни кўпроқ 
ҳажмда ишлаб чиқаришга имкон беради. 

Download 4,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   553




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish