Хизмати кўрсатилган бўлса, кейинчалик касалхоналар ва бошқ

хизмати кўрсатилган бўлса, кейинчалик касалхоналар ва бошқ_а тиббий муассасаларда ҳам хирургия бўлимлари ташкил этилган. Дастлабки даврларда замонавий хирургияга эҳтиёткорона му- носабатда бўлган маҳаллий аҳоли вакиллари кейинчалик унинг хизматидан кенг фойдаланишга ўтганлар. XIX асрга келиб за- монавий тиббиётда асептика ва антисептиканинг қўлланилиши хирургия соҳасида эришилган жуда катта ютуқ бўлиб, бу кўплаб жарроҳлик амалиётларининг муваффақиятли амалга оширили- шида асосий омил бўлиб хизмат қилган эди.

ео КЕОМ1 К1ОТЕ 8 СО А1 00А0 САМЕРА


*








"чорчироқ” номи билан машҳур бўлган. У тўрт пиликли чироқёқ_и6
қўйиб, ўз фаолиятини олиб борган. Аёлнинг таъкидлашича, уш,
муҳофаза қилувчи руҳ мавжуд. Чорчироқ афсунгарига мурожаат
қилган мизожларнингшахснй саволларига ҳам у руҳорқали жавоб
бсрган.
Афсунгарнинг таъкидлашига кўра, унинг ҳомийси бўлган р_уу
пари-руҳ бўлиб, онаси унга ҳомиладор бўлган вақтдан бошлаб у
билан бирга бўлган. Пари афсунгар билан бирга туғилганлигини
ва ҳаёти давомида бнрга бўлишини афсунгарнинг ўзи таъкидлаган.


қизига раҳнамолик қилишиучун иш жараёнида қизи онасигаёрдам беради ва то пари унга йўл кўрсатгунча турмушга чиқмай туради
Афсунгарлар уларга мурожаат қилганларга ташхис қўйгандан сўнг мизожларнинг ишончидан келиб чиқиб, улардаги иллатни кетказиш учун алоҳида вақтии белгилаб, мизожлар ўзлари билан олиб келиши лозим бўлган нарсаларни тайинлаганлар. Бу вақт давомида афсунгарнинг ўзи ҳам жисмоний покланиб, ҳеч нарса емасдан, узоқ ибодат қилиш билан паридан кўмак сўраб, илтижо қилишини ташриф буюрган мизожга билдирган²¹³.
Белгиланган кунда афсунгар паридан илтижо қилиб сўра- ши натижасида париларнинг мизожга кўмак беришга рози эканлигини билдирган ва ундан олинган тавсияларни кўрсатган. Улар турлича бўлиб, қоғоз парчаларининг ҳар бирида турли ёзувлар бўлган. Афсунгар уларнинг бирини бемор елкасига тикиб


қуиишини, рим рақамлари ёзилган қоғоз парчасини ёстиғи остига қўйиб ётишини, яна бир парча ёзувли қоғозни сувга ботириб, сувни ичишини буюрган²¹⁴.
Афсунгар, фолбин ва кинначиларнинг иш услубларида бир-бири- га ўхшайдиган ва қисман фарқ қиладиган жиҳатлари бўлган. Мисол учун, уларнинг фаолиятини ўрганган ўша давр шоҳиди Самарқанд шаҳрида яшаган 80 ёшли Нурбиби исмли фолбин кампир ҳақида ёз- ган ваунингтошойнага қараб башорат қилишини келтирибўтган²¹⁵.


Симонова Л. (Хохрякова). Чародейство, гадание леченйе сартянок в Самарканде // Туркестанский сборник. Том 526. - С. 51.


-^м Ўша жойда.


^2,5Ўшажойда. ,


92




ва ташхис к келган эди.


урожаатлар асрлар оша давом этиб


2.2. Ноянъананни


ва эмпирик даволаш усуллари


фолбинликвасеҳргарликбиланасосанаёлларшуғулланганлар.