Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

ернинг 
нархи 
капиталлаштирилган рентадир.
Бошқа шароитлар тенг бўлганда, худди шу 
рента миқдори ер нархини белгилайди. У рента миқдорига тўғри ва ссуда 
фоизи нормасига тескари мутаносибдир. Шундай қилиб, ернинг нархи 
иккита миқдорга боғлиқ: 1) ер участкаси эгаси олиш мумкин бўлган ер 
рентаси миқдорига; 2) ссуда фоизи меъёрига. 
Шундан келиб чиқиб ернинг нархи қуйидаги формула бўйича 
аниқланади:
%
100



r
R
Н
Е
, 
бунда: Н
Е
– ер нархи;
R – рента;
r

– ссуда фоизи меъёри. 
Фараз қилайлик, R = 15 минг долл., r

= 5%. Бунда ернинг нархи (Н
Е
) 300 
минг долл.га тенг бўлади. Ер эгаси фақат шу нархдагина ерини сотиши 
мумкин, чунки муайян миқдордаги капиталдан олинадиган фоиз унга 
банкдан рентага тенг миқдорда йиллик даромад олиш имконини беради. 
Рента миқдори ўсиб, ссуда фоизи меъёри пасайиб борган тақдирда 
ернинг нархи ўсиб боради. 
Ер нархини аниқлашнинг бу усули назарий аҳамиятга эга. Амалда ер 
нархи, ер участкасига талаб ва таклифга таъсир кўрсатувчи кўплаб омилларга 
боғлиқ. Жумладан, ерга нархнинг ўсишини, унга ноқишлоқ хўжалик 
мақсадлари учун фойдаланишга талабнинг ўсиши билан тушунтирилиши 
мумкин. Инфляция ва асосан гиперинфляция шароитида ерга талаб кескин 
ўсади, бу тегишли равишда ер нархининг ўсишига олиб келади. Бозор 
иқтисодиётига асосланган ғарб мамлакатларида XX аср бошларидан то 
ҳозирги давргача ер нархи барқарор ўсиш тамойилига эга бўлиб, фақат айрим 
даврлардагина унинг пасайиши кузатилади. 
13.3. Агросаноат интеграцияси ва агробизнес 

---

287 
 
Иқтисодий ривожланиш жараёнида қишлоқ хўжалиги ҳамма вақт саноат, 
савдо ва бошқа тармоқлар билан мустаҳкам боғлиқ бўлиб келганлигини 
ҳисобга олиш керак. Чунки мамлакатнинг озиқ-овқат маҳсулотларига ва 
қишлоқ хўжалик хомашёсидан тайёрланган товарларга бўлган эҳтиёжларини 
қондириш фақат қишлоқ хўжалигининг ҳолатига эмас, балки саноат 
тармоқлари билан уйғун ривожланишига ҳам боғлиқ бўлади. Худди ана шу 
ҳолат иқтисодиёт таркибида агросаноат мажмуасини битта пировард 
натижани рўёбга чиқаришга бўйсундирилган тармоқларнинг ягона, яхлит 
тизимини келтириб чиқариш учун асос бўлади.