Tog‘ay murod asarlarida. Sa’dullaeva sh

Mavzu  bo‘yicha  adabiyotlar  tahlili.  Dissertatsiyada  jahon,  rus  va 

o‘zbek adabiyotshunosligida badiiy ijod nazariyasi, adabiy janrlarning o‘ziga 

xosligi  hamda  Tog‘ay  Murod  ijodiga  bag‘ishlangan  monografik  tadqiqotlar 

va  ilmiy  maqolalar  atroflicha  o‘rganib  chiqildi.  Shuningdek,  ulardan  adib 

ijodining  sho‘akllanishi  va  taraqqiyoti    masalasiga  bugungi  kun  nuqtai 

nazaridan munosabat bildirildi.      

Tadqiqot  uslubi.  Tadqiqotni  yozish  jarayonida  adabiyotshunos 

olimlarning  T.Murod  ijodi  xususidagi  tadqiqot  va  ilmiy  maqolalarga 

tayangan  holda  qiyosiy-badiiy  tahlildan  keng  foydalanildi.  Badiiy  asarda 

o‘zining  ifoda  etmoqchi  bo‘lgan  fikrlarini  o‘ta  darajada  nozik  va  polifonik 

tarzda aks ettirishda T.Murod ijodi nihoyatda qimmatlidir. Xususan, mumtoz 

adabiyotimizdagi saj’ san’atini eslatadigan va Tog‘ay Murod ijodigagina xos 

bo‘lib, zamonaviy o‘zbek adabiyotida yangicha ifoda talqini sanalgan bu xil 

matn adabiyotimizda tamomila yangi hodisa deyish mumkin. 

Shu  ma’noda  belgilangan  masalalarni  tadqiq  etishda  jahon,  rus,  o‘zbek 

adabiyotshunosligidagi  nazariy  qarashlarga  tayanildi.  Qahramon  tanlash, 

---

 

6

badiiy  idrok  va  ifoda  etishdagi  adiblarning  o‘ziga  xosligini  yoritishda 

qiyosiy-tarixiy o‘rganish metodidan foydalanildi. 

  Tadqiqot  natijalarining  nazariy  va  amaliy  ahamiyati.  Hozirgi 

o‘zbek  adabiyotida  bema’ni  kechgan  shaxs  qismatining  evropacha 

modernistik  talqinidan  farq  qiluvchi  o‘ta  milliy,  xalqona  yo‘li  ham  mavjud 

ekanligi  T.Murod  asarlarida  o‘z  aksini  topgan.  Uning  deyarli  barcha 

asarlarida  inson  shaxsi  va  unga  e’tibor  masalasi  asosiy  diqqat  markazida 

turadi.  Bu  muammolarni  ifodalashda  ko‘pgina  badiiy  tasviriy  vositalardan 

foydalanadi.  

T.Murod  so‘z  qo‘llash  va  badiiy  dalllash  san’atini  qahhorona  uslubda 

o‘zlashtirgan. U har so‘ziga teran ma’no yuklaydi. Shuning uchun ham adib 

ijodini 

kengroq 

yo‘sinda 

batafsil 

o‘rganish 

hamda 

ilmiy-nazariy 

umumlashmalar  chiqarish  maqsadga  muvofiqdir.  Zero,  T.Murod  asarlarida 

teran falsafiy va ma’naviy-axloqiy muammolar keng ko‘lamda aks ettirilgan 

bo‘lib  ijodiy  izlanishlari  rang-barang  hayotiy  materiallar  asosida  ro‘yobga 

chiqqan.