kuchidan ko‘p bo‘ladi. Natijada igna o‘zining
egariga bosilib
turadi. Bunday holatda yonilgi yonish kamerasiga purkalmaydi.
Elektromagnitli klapan 2 ishlangan paytda, elektomagnitning
yakori yuqoriga siljiydi, sharik 4 ko‘tariladi va drossel teshigi 11
ochiladi. Natijada boshqarish klapani kamerasidagi bosim va
porshenga ta’sir etayotgan bosim ham kamayadi. Ignaning konusli
qismiga ta’sir etayotgan ko‘taruvchi kuch ta’sirida, to‘zitgichning
uchi o‘zining egaridan ko‘tariladi va to‘zitgichning
teshigidan
yonish kamerasiga yonilg‘ini purkash amalga oshadi, 10.16-rasm.
Purkash teshigi bir nechta bo‘lib, yonish kamerasiga teng tarqalishi
kerak bo‘ladi. Ignani ko‘tarish uchun ishlatilgan yonilg‘i ishlatilib
bo‘lingandan so‘ng, qaytishdagi to‘kish teshigi orqali chiqarilib
yuboriladi. Silindming ichiga purkalayotgan yonilg4 ining miqdori
elektromagnitli klapanning ulanib turgan
vaqtiga va rampadagi bo-
simga to‘g‘ri proporsional bo‘lib, tirsakli valning aylanishlar chas-
totasiga va yonilg‘i nasosini ishlash rejimiga bog‘liq boimaydi.
1 - to ‘zitgich teshigi; 2 - ignali ко ‘tarish uchun bosim kuchini hosil qiluvchi
kamera; 3 - bosim ta ’sir qiluvchi sirt; 4 - purkash kanalini berkituvchi uchi; 5 -
to ‘zitgichning asosi; 6 - igna; 7 - t o ‘zitgich teshiklari.
D - ignaning diametri; d -ig n a n in g kanalni bekituvchi qismi;
Fr - ignani egariga bosuvchi kuch; F - ignani ko ‘taruvchi kuch.
10.16-rasm. Forsunkani purkash qismining tuzilishi va
yonilgining purkalishi.
326
Elektromagnitli klapanga tok yuborilmasa, yakomi prujina
pastga bosadi va sharikli klapan 4 drossel teshigi 5 ni bekitadi.
Bunday holatda boshqariluvchi klapan kamerasidagi bosim bilan
rampadagi (akkumulyatordagi) bosim tenglashadi. Boshqariluvchi
porshen to‘zitgich ignasi bilan yuqori
bosim ostida pastga qarab
siljiydi, igna egariga o‘tiradi va purkalish teshigini bekitadi.
Purkalish to‘xtaydi.
Ta’minlash
tizimining
qolgan qismlari bundan
oldingi
mavzularda o‘rganilgani uchun, Yevro-3 talabiga javob beruvchi
ta’minlash tizimi uchun ular bayon qilinmadi.
Avtomobilsozlik rivojlangan davlatlarda benzinga ishlaydigan
dvigatellaming o‘miga dizel yonilg'isiga ishlovchi dvigatellardan
foydalanish ko‘payib bormoqda. Ayniqsa, yuk avtomobillariga
(shuningdek yengil avtomobillarga ham) dizel dvigatelini o‘matish
tendensiyasi ortib bormoqda.
0 ‘matilayotgan dizel dvigatellarida an’anaviy ta’minlash
tizimi o‘miga “Yevro-4”, “Yevro-5”
ekologiya talablariga javob
beruvchi, dizel yonilg4isini elektron purkash tizimiga asoslangan
ta’minlash tizimidan foydalanish keng tarqalmoqda.
Yaraslav zavodida dizel apparaturalari bilan shug‘illanuvchi
“GAZ” gruppasi “Yevro-5” ekologik standartlariga javob beruvchi
elektron-boshqaruvchi yuqori bosimli yonilg‘i nasoslarini ishlab
chiqarishga kirishganligini xabar qiladi. Nasosning tuzilishida
“Yevro-6” standartlariga javob bemvchi imkoniyatlar ko‘zda tutil-
gan. Bunday yonilg‘i nasoslarini ishlab
chiqarishning birlamchi
quwati 40 ming dona boiib, 2017-yilda 70 ming donaga yetkazi-
lishi ko‘zda tutilgan.
Dizel apparatlarini Yaraslav zavodi (YaZDA) Sommon-rail
tipidagi “Yevro-5” ekologik standartlariga javob bemvchi yonilg‘i
nasoslarini ishlab chiqaruvchi Rossiyadagi yagona zavod bo‘lib
hisoblanadi.
Ishlab chiqarilayotgan Sommon-rail avtomobilsozlik, trak-
torsozlik, shuningdek qishloq xo‘jalik mashinasozligida qo‘llanilishi
ko‘zda tutilmoqda, deb xabar beriladi.
Dizel dvigatellarida
silindrga havo kirgizib, keyin har bir
silindrga yonilg‘ini purkash kerak bo‘lgani uchun hozirda elektron
purkash tizimining ko‘p nuqtali xilidan foydalaniladi. Xuddi
327
shunday tizimning yana bir turi Nissan-Qashgai avtomobilining
dvigatelida qoilanilgan. Bu tizimning ishlashi to‘g‘risida umumiy
ma’lumotlar quyidagilar:
1. Dizel dvigatelini ta’minlash tizimining ishlashi dvigatelni
elektron boshqaruv tizimi orqali boshqariladi.
U quyidagi afzallik-
larga ega:
- dvigatelni boshqarish tizimi o‘z-o‘zini diagnostika qilish
xususiyatiga ega bo‘lib, buzuqliklami tezda aniqlaydi;
- purkalayotgan yonilg‘ini aniq dozasini purkash asosida, yonib
boigan gazlardagi zararli moddalami va yonilg4i sarfini kamay
tiradi;
- salt yurishdagi aylanishlar sonini rostlash bilan birga, .
aylanishlar sonini avtomatik ravishda cheklaydi.
2. Yonilg‘i bevosita silindming ichiga purkaladi.
3. Yonilg‘i bakdan yuqori bosimli yonilg4 i nasosi (YuBYoN)
orqali so‘riladi.
4. Yuqori bosimli yonilgi nasosi (YuBYoN) 900 atm hosil qila
di va ko‘p teshikli forsunka orqali